Morgunblaðið - 01.05.2001, Blaðsíða 36

LISTIR
36 ÞRIÐJUDAGUR 1. MAÍ 2001 MORGUNBLAÐIÐ
UM þessar mundir er píanó-leikarinn og hljómsveitar-stjórinn Gerrit Schuil að
taka við starfi sem listrænn stjórn-
andi Ýmis, tónlistarhúss Karlakórs
Reykjavíkur. Gerrit hefur starfað
sem tónlistarmaður á Íslandi í átta
ár. Tónleikaraðir sem hann skipu-
lagði í Garðabæ vöktu á sínum tíma
mikla athygli fyrir metnaðarfulla efn-
isskrá, vel heppnað og forvitnilegt val
flytjenda og framúrskarandi list-
flutning. Um tíma leit út fyrir að
Gerrit Schuil flyttist af landi brott, en
það var jafnljóst að fjölmargir ís-
lenskir tónlistarunnendur vildu ekki
sleppa honum, vegna þess merka
starfs sem hann hafði unnið hér. Tón-
listarmenn sem hann hafði unnið með
söfnuðu undirskriftum honum til
stuðnings, í þeirri von að hægt yrði að
tryggja honum framtíð í íslensku tón-
listarlífi.
Síðsumars í fyrra komu forsvars-
menn Karlakórs Reykjavíkur að máli
við Gerrit, kynntu fyrir honum hug-
myndir sínar um að byggja þyrfti upp
tónlistarlíf í tónlistarhúsi þeirra, Ými,
og spurðu hann hvort hann hefði
áhuga á að koma til liðs við þá og gera
eitthvað spennandi í húsinu. Gerrit
fór og skoðaði húsið, til að kanna hvað
væri hægt að gera þar og hvað ekki,
og tók sér nokkra mánuði í að hugsa
málið.
„Þetta boð kom á þeim tíma sem ég
var að hugsa um að flytja frá Íslandi.
Ég held að þetta hafi eitthvað að gera
með örlög, það var bara ekki kominn
tími til þess að fara. Mér fannst samt
erfitt að segja bara strax: já, takk fyr-
ir, ég skal gera þetta; það tók mig
langan tíma að hugsa málið. Ég var
mikið erlendis á þessum tíma, og í
fyrsta skipti sem ég kom aftur hingað
heim kom upp í mér mjög skrýtin
kennd sem ég var hræddur við; – mér
fannst tilfinning mín fyrir landinu al-
veg farin, og það var mikið áfall. Þeg-
ar ég kom heim næst var þessi tilfinn-
ing farin, guði sé lof. Ég var líka
búinn að ræða þetta við vini mína hér
og þeir voru auðvitað líka daprir yfir
tilhugsuninni um að ég myndi
kannski fara. Svo bættist það við að
ég fékk ótal bréf, símhringingar og
tölvupóst frá alls konar fólki sem
hafði sótt tónleika mína, þar sem ég
var hvattur til að vera hér áfram. Allt
spilaði þetta saman í ákvörðun minni
um að vera hér áfram og taka þessu
starfi.“
Gerrit Schuil er mjög sáttur við
þessa ákvörðun sína. Engu að síður
talar hann um mikilvægi þess að
hann geti haldið áfram að starfa með
tónlistarfólki erlendis.
„Það er alveg nauðsynlegt fyrir
sjálfan mig að starfa líka úti. Ég vil
ekki glata sambandi við það svæði
sem ég kem frá. Þá er ég ekki bara að
tala um heimaland mitt, Holland,
heldur líka Þýskaland og Austurríki;
þýska málsvæðið, sem sú list sem ég
starfa við kemur frá. Þegar ég er
þarna úti kemur gjarnan yfir mig til-
finning sem ég neitaði lengi að hlusta
á; gömlu trén, skógarnir; ég hef sakn-
að þess. Ég er búinn að búa hérna í
átta ár og vera í mikilli vinnu allan
tímann, og ég komst að því að batt-
eríin voru að verða tóm. Íslenskt
menningarlíf og kúltúr er allt öðru
vísi en úti. Náttúran hér hjálpar mér
vissulega mikið, en samt; það er ekki
náttúran mín. Nú er ég búinn að
skipuleggja næstu tvö, þrjú ár í lífi
mínu, ég ætla að deila þeim á milli Ís-
lands og þessara staða erlendis, og
mér líður mjög vel með það.“
Gerrit Schuil varð fimmtugur í
fyrra, og segir að við þau tímamót
hafi hann farið að hugsa meira um líf
sitt; skoða hverju hann hefur áorkað í
lífinu hingað til, og hvernig því sem
eftir er yrði best varið.
Maður verður að endurnýjasig. Mér leiðist ef ég finn aðég er að endurtaka mig; ég
get það ekki, ég er ekki þannig kar-
akter. Ég verð alltaf að hafa eitthvað
nýtt og spennandi að fást við, eitt-
hvað sem skapar nýjar hugmyndir.“
Gerrit Schuil verður listrænn
stjórnandi Ýmis, og í starfinu felst
fyrst og fremst að skipuleggja tón-
leikahald í húsinu. Gerrit hefur þegar
skipulagt þrettán tónleika röð sem
hefst í byrjun september og stendur
fram í maí árið 2002. Hann talar um
að byggja þurfi upp tónlistaranda í
húsinu.
Maður þarf líka að huga að þvíhvernig tilfinning eigi aðvera í svona húsi, og í sam-
starfi við fólkið sem á það þarf að
móta þessa tilfinningu. Frá mínum
bæjardyrum séð eru það gæðin en
ekki magnið sem skipta máli. Maður
þarf að hugsa um hvað hæfir þessu
húsi og hvað ekki, og þar skipta gæð-
in máli. Svo kemur bara í ljós hvað
hægt er að gera. Ég veit af eigin
reynslu að góður andi næst í svona
húsi ef næst jákvætt og gott samstarf
fólksins sem starfar þar. En það er
auðvitað líka efnisskráin, flytjend-
urnir og fólkið sem sækir tónleikana
sem skapa þennan anda. Og ég er
mjög bjartsýnn á að þetta takist. Ég
býst við því að það taki tíma að venja
fólk við að koma í nýtt hús, það er
margt í boði fyrir tónlistarunnendur,
og þetta er bara lítill hópur sem kem-
ur á alla þessa tónleika. Auðvitað
gæti maður farið þá leið að gera eitt-
hvað sem allir vilja heyra, og þá kem-
ur fólk; en það er ekki mín leið. Mér
finnst mikilvægt að hugsa um efnis-
skrána og þá flytjendur sem koma
fram og bjóða upp á eitthvað sem er
ekki endilega það venjulegasta. Mér
finnst það ábyrgðarhluti að fara ekki
endilega auðveldustu leiðina. Svo
sjáum við bara til hvernig gengur. Ég
vona bara að fólkið sem hefur komið á
tónleika mína hingað til komi í Ými.“
Gerrit er búinn að velja tónleikaröð-
inni nafn. „Tónleikaröðin á að heita
Sunnudags-matinée. Íslendingar
vilja auðvitað hafa allt á íslensku, en
mér finnst þetta nafn gott. Það er
notað alls staðar í heiminum um síð-
degistónleika, og mér finnst matinée
alveg eins geta verið íslenskt orð.“
Sunnudags-matinée verða klukkan
16 á sunnudögum, aðra til þriðju
hverja viku. Meðal flytjenda eru bæði
þekktir íslenskir tónlistarmenn og
útlendingar á heimsmælikvarða. Þar
má nefna píanóleikarann John Lill,
sem verður með einleikstónleika í
apríl, og Arriaga-strengjakvartettinn
frá Brussel sem leikur í febrúar. Sex
einsöngstónleikar verða í röðinni, og
þar koma fram með Gerrit Schuil
þær Sólrún Bragadóttir, Alina Du-
bik, Signý Sæmundsdóttir, Sigrún
Hjálmtýsdóttir, Rannveig Fríða
Bragadóttir og Elín Ósk Óskarsdótt-
ir. „Mér finnst það skandall hvað
heyrist sjaldan í Elínu Ósk,“ segir
Gerrit. Guðný Guðmundsdóttir kom
með þá hugmynd að halda tónleika
með gömlum nemendum sínum, þar
sem þau lékju allar einleiks partítur
og -sónötur Bachs á einum tónleikum
og verður það mjög sérstakt, að sögn
Gerrits. Þá verða kammertónleikar
þar sem Guðný Guðmundsdóttir,
Gunnar Kvaran og Helga Þórarins-
dóttir leika píanókvartetta með hon-
um. Auk tónleika Johns Lills verða
tvennir aðrir píanótónleikar. Þar
leika annars vegar Þorsteinn Gauti
Sigurðsson og hins vegar Richard
Simm. Svo verða sérstakir tónleikar
þar sem Ingveldur Ýr Jónsdóttir og
Caput flytja verk fyrir rödd og ýmis
hljóðfæri, og meðal þeirra verða þjóð-
lagaútsetningar eftir Luciano Berio.
Gerrit segist hlakka til framtíð-arinnar. Hann segir að umþessar mundir séu að útskrif-
ast úr tónlistarskólunum nokkrir
ótrúlega góðir tónlistarmenn, og að
það verði spennandi að fylgjast með
þeim.
Gerrit Schuil segir Ými vera gott
tónlistarhús. „Það er eitt og annað
sem þarf að gera til að gera húsið að
virkilega góðu tónlistarhúsi. Salurinn
hefur þó mjög, mjög fínan hljómburð,
hljómurinn lifir og hljóðfæri blandast
mjög vel saman og það er mjög mik-
ilvægt. Flygillinn er alveg dásamleg-
ur, og að mínu mati besti flygill lands-
ins. Hann hefur fínan karakter og
frábæra liti og ég elska þetta hljóð-
færi, ég er mjög heppinn með það.
Húsið bíður eftir að eitthvað sé skap-
að í því. Það bíður eftir fólki sem
kemur inn að skapa eitthvað og það
er mjög spennandi. Ég hef mjög góða
tilfinningu fyrir þessu þótt ég viti að
þetta verður ekki endilega auðvelt.“
Í dag klukkan hálftvö hefst opiðhús í Ými. Þá getur fólk komið íheimsókn og skoðað húsið. Á
sviðinu verða litlir kynningartón-
leikar með nokkrum þeirra tónlistar-
manna sem koma til með að leika í
tónleikaröðinni Sunnudags-matinée.
Þeir tónleikar hefjast klukkan 14.30.
Fólk getur komið og farið, skoðað
húsið og hlustað ókeypis á þá lista-
menn sem þar leika og notið hljóms-
ins í húsinu.
Í kvöld og annað kvöld kl. 20.30
verða tónleikar með Rannveigu
Fríðu Bragadóttur og Gerrit Schuil,
en Guðný Guðmundsdóttir kemur
fram með þeim og leikur á víólu í
tveimur lögum eftir Brahms. Annað á
efnisskrá Gerrits og Rannveigar
Fríðu eru fjögur Mignon-ljóð, bæði
eftir Schubert og Hugo Wolf; Lieder
eines fahrenden Gesellen eftir Ma-
hler og loks Haugtussa eftir Grieg.
Daginn eftir ætla þau Gerrit og
Rannveig Fríða að hefjast handa við
að hljóðrita þessa efnisskrá til útgáfu
á geisladiski í haust.
Það er ljóst að mikið verður lagt í
að marka Ými stað í tónlistarlífi höf-
uðborgarsvæðisins. Fyrsta tónleika-
röð hússins, Sunnudags-matinée,
sem hefst annan september í haust,
gefur fyrirheit um mikinn metnað
skipuleggjenda og vonir um að tón-
listarunnendur geti átt ánægjulegar
stundir í Ými þegar fram líða stundir.
Nauðsynlegt
að skapa
góðan anda
Gerrit Schuil hefur verið ráðinn listrænn
stjórnandi Ýmis, tónlistarhúss Karlakórs
Reykjavíkur í Skógarhlíð. Bergþóra
Jónsdóttir ræddi við hann um tónleika með
Rannveigu Fríðu Bragadóttur í kvöld og
annað kvöld, Sunnudags-matinée, tónleika-
röð sem hefst í húsinu í haust, um dvöl hans
hérlendis og fleira. Morgunblaðið/ÁsdísGerrit Schuil, listrænn stjórnandi í Ými, tónlistarhúsi Karlakórs Reykjavíkur.
begga@mbl.is
ANNAÐ kvöld, 2. maí kl. 20.30, verða
tónleikar í Seltjarnarneskirkju þar-
sem fram kemur Inga Björg Stefáns-
dóttir mezzósópran. Brynhildur Ás-
geirsdóttir leikur með henni á píanó,
en auk þess kemur fram enskur
gestasöngvari, Alex Ashworth barít-
on, og strengjakvartett skipaður Sig-
urlaugu Eðvaldsdóttur og Dóru
Björgvinsdóttur fiðluleikurum, Her-
dísi Jónsdóttur víóluleikara og Bryn-
dísi Björgvinsdóttur sellóleikara.
Meðal verka á fjölbreyttri efnisskrá
verður ljóðaflokkurinn Charm of
Lullabies eftir Benjamin Britten,
sönglög eftir John Ireland, Ernest
Chausson og Samuel Barber og Sjö
spænsk alþýðulög eftir Manuel de
Falla.
Inga Björg Stefánsdóttir stundaði
nám við Söngskólann í Reykjavík og
lýkur í vor námi frá Konunglegu tón-
listarakademíunni í Lundúnum.
„Ég er búin að vera í námi í Royal
Academy of Music og átti að klára í
fyrra. Þá varð ég fyrir því óláni að fá
hnút á raddböndin, svo ég gat ekki
klárað. Nú er ég búin að vera að jafna
mig, þurfti eiginlega að byrja frá
byrjun með röddina, en það hefur
gengið svo vel að ég er að klára í vor
og held útskriftarónleika mína úti 8.
júní. Í framhaldi af því ætla ég að leita
fyrir mér í Englandi og fara í nokkrar
söngprufur við óperuhús þar.“
Inga Björg náði þeim árangri í
fyrra að bera sigur úr býtum í söngv-
arakeppninni English Song Prize,
sem allir nemendur skólans taka þátt
í. Sigurinn var þó ekki í hendi átaka-
laust. „Mér tókst að brjóta keppnis-
reglurnar sem segja til um að öll verk
eigi að vera eftir tónskáld fædd í Eng-
landi. Ég söng þarna lag eftir Matyas
Seiber sem fæddist í Ungverjalandi,
en það varð mér til happs að það kom
á daginn að hann hafði verið enskur
rískisborgari, svo að dómarinn sá í
gegnum fingur sér við mig.“
Aðspurð um efnisskrána segir Inga
Björg hana svolítið sérstaka. „Lögin
eftir John Ireland eru mjög falleg.
Ljóðaflokkurinn eftir Britten er tals-
vert erfiðari. Hann kallast Charm of
Lullabies en þegar maður fer að
hlusta á textann þá er hann ekki mjög
barnvænn, flengingar þreyttrar
barnfóstru og þar fram eftir götun-
um. Hins vegar eru spænsku lögin
æðisleg, full af spænskum hita. Alex
syngur Dover Beach eftir Barber
með strengjakvartett og ég syng svo
með píanói og strengjakvartett verkið
eftir Chausson.“
Inga Björg er búin að vera hér
heima að ná sér eftir raddvandræðin
og hvíla sig vel með fimm ára syni sín-
um. „Mér var hætt að þykja gaman að
syngja, og ég var orðin hrædd og
hætt að treysta því hvað kæmi næst
hjá mér. Nú er allt komið í lag og mig
er farið að langa á sviðið aftur. Ég
ætla að byrja í Englandi, vera næsta
ár í London og sjá svo til, fara kannski
til Þýskalands.“
Inga Björg Stefánsdóttir með tónleika á Seltjarnarnesi
Morgunblaðið/Ásdís
Brynhildur Ásgeirsdóttir píanóleikari, Alex Ashworth baríton og Inga
Björg Stefánsdóttir mezzósópran sameina krafta sína annað kvöld.
Braut keppnisreglurnar
og sigraði í keppninni