Morgunblaðið - 05.11.2002, Blaðsíða 8

FRÉTTIR
8 ÞRIÐJUDAGUR 5. NÓVEMBER 2002 MORGUNBLAÐIÐ
Rúmteppi frá kr. 5.600
Z-brautir og
gluggatjöld
Faxafen 14
108 Reykjavík
sími 525 8200
Fax 525 8201
Veffang www.z.is
Netfang z@z.is
Starfsdagar þroskaþjálfafélagsins
Að bæta lífs-
kjör fatlaðra
Þroskaþjálfafélag Ís-lands gengst fyrirstarfsdögum nk.
fimmtudag og föstudag í
Hótel Borgarnesi. Salóme
Þórisdóttir er formaður fé-
lagsins og hún svaraði
nokkrum spurningum
Morgunblaðsins.
Segðu okkur aðeins frá
þessum starfsdögum.
„Þroskaþjálfafélag Ís-
lands heldur starfsdaga
annað hvert ár og hitt árið
efnum við til málþings. Við
tökum fyrir þau mál sem
brenna hvað heitast á okk-
ur, bæði faglega og starfs-
lega, hverju sinni. Að þessu
sinni er yfirskrift starfs-
daganna „Lagaleg og sið-
ferðileg viðmið í nútíma-
samfélagi – starfsrammar
þroskaþjálfunar“. Formið er vissu-
lega líkt, en það er grundvallar-
munur á efnistökum. Starfsdagar
eru aðeins opnir þroskaþjálfum en
málþingin eru öllum opin. Það má
því segja að á starfsdögum skoðum
við okkur meira inn á við. Þessar
uppákomur eru því ólíks eðlis.“
Hver er yfirskrift starfsdag-
anna?
„Það hefur margt verið að
breytast í þjóðfélaginu í áranna
rás og hefur starf þroskaþjálfans
ekki farið varhluta af því. Við
stöndum t.d. frammi fyrir því í dag
að ríki og sveitarfélög, Félagsþjón-
ustan er að gangast fyrir mikilli
rekstrarlegri hagræðingu sem
miðar öll að því að veita meiri þjón-
ustu með minna fjármagni. Þetta
setur okkur í mikinn vanda því eft-
irspurn fólks með fötlun og að-
standenda þess eftir þjónustu okk-
ar er miklu meiri heldur en það
fjármagn og mannafli, sem við höf-
um yfir að ráða, gefur færi á. Það
er sama hvar litið er á þjónustuna,
alls staðar eru langir biðlistar.
Ástandið er þó betra úti á landi en
hér á suðvesturhorninu, en heild-
armyndin er ekki góð.
Starfsumhverfið er með þeim
hætti að uppi eru spurningar um
það hvort þroskaþjálfar séu að
starfa í samræmi við eigin siða-
reglur, en fyrsta reglan í starfslýs-
ingu okkar og reglum er í þá veru
að við eigum að bæta lífskjör skjól-
stæðinga okkar. Krafan um aukna
hagræðingu í framkvæmd þjón-
ustunnar leiðir til að færri hendur
eiga að vinna meira verk. Það gef-
ur augaleið að slíkt hlýtur að koma
niður á gæðum þjónustunnar sem
fólki með fötlun er veitt. Ef við eig-
um að draga úr launakostnaði þá
er hætta á að það bitni á fötluðum.
Fólk með fötlun á sömu kröfur til
mannréttinda og aðrir. Til að svo
megi verða þarf að ryðja burtu
ýmsum samfélagslegum hindrun-
um sem oft kallar á aukið fjár-
magn. Svör stjórnvalda við þess-
um kröfum hafa oft verið
ófullnægjandi, en vegna aðstæðna
þeirra er það bæði dýrt og erfitt að
veita þeim þau réttindi. Því er
spurt hvort við stöndumst kröfur
og siðareglur og sumir
segja nei.
Þið ætlið sum sé að
taka þetta mál fyrir?
„Já, og það er fleira
sem þarf að skoða. Um-
ræða um þvingun í þjónustu við
fólk með þroskahömlun hefur ver-
ið mikil meðal þroskaþjálfa og
hagsmunasamtaka fatlaðra, m.a.
Þroskahjálpar, á síðustu árum. Í
starfi sínu þurfa þroskaþjálfar oft
að nota aðgerðir og starfa í að-
stæðum sem flokkast undir þving-
un. Þetta á ekki einungis við
astæður þar sem verið er að
vernda fólk frá því að skaða sjálft
sig og aðra heldur einnig í aðstæð-
um daglegs lífs þegar fólk þarf
m.a. að búa við aðstæður sem það
kýs ekki sjálft og þiggja þjónustu
sem er ekki samkvæmt þörfum
þess og væntingum. Við þurfum
líka að taka fyrir það sem við lend-
um iðulega í í starfi okkar en það
eru þvinganir og valdbeitingar.
Fólk þarf að gera sér grein fyrir
því að í starfi okkar þarf aðkoma
oft að vera röggsöm og inngrip að
vera sterkt. Það getur þurft að
halda fólki hverju frá öðru og
koma í veg fyrir að það skaði sig
sjálft. Það er staðreynd að í þjón-
ustunni getum við verið að þvinga
fólk til að gera hluti sem það vill
ekki gera.
Þetta kemur t.d. fram á sambýl-
um, sem er eina úrræði sem þeim
sem hafa mikla þjónustuþörf er
búið. Hið opinbera hefur sett regl-
ur um sambýlin, á þeim skulu allt
að sex búa og auk þeirra er tals-
vert starfsmannahald. Það þýðir
að það er orðið býsna margt í
heimili og staðreyndin er sú, að
margir sem þurfa að búa við þess-
ar kringumstæður hreinlega þola
ekki áreitið. Þá vaknar spurningin
hvort við séum að þvinga fólk til
lífs sem fullnægir ekki þörfum
þess og væntingum. Svona gæti ég
haldið áfram.“
Ætlið þið að finna úrræði?
„Það er til lagarammi og þar á
ég við Lög um málefni fatlaðra auk
allrar almennrar lagaumgjarðar
og það eru til tillögur, það er bara
ekki til fjármagn til að setja í mála-
flokkinn. Þetta stendur því og fell-
ur með fjárlögunum hverju sinni.
Það er vert að geta þess að Norð-
menn hafa sett lög sem
draga mjög úr þvingun-
um í þjónustu við fatl-
aða og auka og treysta
frelsi þeirra og réttindi.
Á starfsdögum ætlum
við einmitt að skoða áhrif þessara
laga á þjónustuna í Noregi og at-
huga hvort við getum eitthvað lært
af reynslu Norðmanna og komið
með tillögur að úrbótum hér á
landi. Endurskoðun á málaflokkin-
um í Noregi leiddi í ljós óþægileg-
ar spurningar um hvort lög sem
leyfðu þvinganir leiddu ekki til
þess að lög væru brotin á fötluð-
um.“
Salóme Þórisdóttir
 Salóme Þórisdóttir er fædd á
Ísafirði árið 1956. Hún útskrif-
aðist úr Þroskaþjálfaskóla Ís-
lands 1981 og lauk MA-námi í
sömu grein frá háskóla í Kansas
1993. Samhliða námi hefur hún
unnið að málefnum fatlaðra vítt
og breitt frá 1978. Frá apríl 2002
hefur aðalstarf Salóme verið for-
mennska í Þroskaþjálfafélagi Ís-
lands. Salóme er gift og þriggja
stráka móðir.
Alls staðar
eru langir
biðlistar
Það er nú lítið orðið um aðra þjónustu en að nudda af þér, Nonni minn, svo þú verðir ekki
þjóðinni til skammar fyrir sóðaskap, þegar þú bankar uppá hjá Lykla-Pétri, góði.
NÍTJÁN ára ölvaður piltur sem
hafði leitað skjóls í lögreglubíl frá
reiðum félögum sínum, launaði lög-
reglunni greiðann með því að stela
lögreglubílnum, aka honum á
brunahana og síðan á grindverk
þar sem bíltúrnum lauk. Lögreglu-
bíllinn var óökufær á eftir og varð
að draga hann burtu með drátt-
arbíl.
Egill Bjarnason, yfirlögreglu-
þjónn lögreglunnar í Hafnarfirði,
segir ljóst að lögreglumenn hafi
gert mistök með því að skilja bíl-
lykil eftir í bílnum.
Samkvæmt upplýsingum frá lög-
reglunni í Hafnarfirði var lögreglan
kölluð að húsi við Einiberg í Hafn-
arfirði á sjötta tímanum á sunnu-
dagsmorgun vegna deilna sem þar
höfðu orðið milli vina. Eftir heift-
úðlega rimmu fór pilturinn á heim-
ili sitt sem er skammt frá og náði í
hafnaboltakylfu og lét heimilis-
hundinn fylgja sér. Hann lét síðan
höggin dynja á bifreið sem í voru
fjórir félagar hans, tveir piltar og
tvær stúlkur.
Þegar lögregla kom á vettvang
var pilturinn búinn að brjóta allar
rúður í bílnum en hundurinn hafði
haft vit á að hafa sig á brott. Held-
ur hafði æðið runnið af pilti því
hann óskaði eftir því við lögreglu að
hún veitti honum skjól fyrir reiðum
félögum sínum og var honum leyft
að setjast upp í lögreglubílinn.
Á meðan lögreglan reyndi að
stilla til friðar á staðnum, klifraði
hann fram í ökumannssætið, ræsti
bílinn og bakkaði honum frá hús-
inu. Hann ók síðan á brunahana og
loks á grindverk þar sem bíllinn
stöðvaðist. Pilturinn var handtek-
inn og færður í fangageymslur þar
sem hann gisti yfir nótt.
Lögreglunni í Reykjavík var falin
rannsókn málsins.
Lyklarnir gleymd-
ust í lögreglubílnum
Piltur stal bílnum og stórskemmdiSÍÐUSTU daga hafa sex ein-staklingar verið úrskurðaðir í
gæsluvarðhald vegna auðgun-
arbrota að kröfu lögreglunnar í
Reykjavík, að sögn Ómars
Smára Ármannssonar aðstoð-
aryfirlögregluþjóns.
Tveir menn voru úrskurðaðir
í níu daga gæsluvarðhald í gær
grunaðir um að hafa brotist inn
í fyrirtæki á Teigunum um
helgina. Mennirnir voru hand-
teknir í gær og í fórum þeirra
fannst hluti þess, sem stolið var
í innbrotinu. Á laugardag voru
tveir menn úrskurðaðir í 10
daga gæsluvarðhald en þeir
voru handteknir með þýfi úr
íbúðarhúsi í Vesturbænum. Við
húsleit fannst þýfi úr öðrum
innbrotum. Loks voru maður
og kona úrskurðuð sl. þriðju-
dag í vikugæsluvarðhald eftir
innbrot á Grundarfirði, Selfossi
og á höfuðborgarsvæðinu.
Sex manns
í gæslu-
varðhaldi