Morgunblaðið - 05.11.2002, Blaðsíða 35

til fjórum sinnum hærra. Enda eru
vindmyllur hvergi reknar nema
með umtalsverðum styrkjum eða
niðurgreiðslum. Er ástæða fyrir
okkur að verja almannafé til að
styrkja óarðbæra orkuframleiðslu
þegar enn hefur aðeins verið virkj-
að brot af þeirri hagkvæmu end-
urnýjanlegu orku sem við búum
yfir?
Hvernig veitir Orkustofnun
aðstoð við smávirkjanir?
Aðstoð Orkustofnunar við þá
sem huga að virkjun bæjarlækja
beinist að vatnamælingum. Endur-
skoðaðar leiðbeiningar um einfald-
ar mæliaðferðir má nálgast á vef-
síðu Vatnamælinga. Jafnframt er
verið að taka saman þau gögn sem
stofnunin á og geta komið að gagni
við mat á rennsliseiginleikum
smárra vatnsfalla. Þetta efni verð-
ur gert aðgengilegt á prenti og á
vefsíðum. Þá hefur stofnunin feng-
ið nokkurt fé til að aðstoða bænd-
ur við að koma af stað rennsl-
ismælingum. Verður sú aðstoð
bráðlega kynnt í samvinnu við
samtök raforkubænda. Að lokum
er verið að semja alhliða upplýs-
ingarit um smávirkjanir og þau at-
riði sem hafa verður í huga, áður
en til kastanna kemur. Þá má
benda á að Rafmagnsveitur rík-
isins hafa tekið saman þau atriði
sem þarf að hafa í huga til að geta
tengst raforkukerfinu.
Hvað vindinn varðar hefur
Orkustofnun nú um nokkra hríð
tekið þátt í starfshóp sem kannar
möguleika þess að beisla vind á Ís-
landi til orkuframleiðslu. Þrátt
fyrir góðar veðurmælingar hér á
landi þarf að umreikna þær þannig
að þær gefi réttar upplýsingar um
vindorkuna í þeirri hæð yfir jörðu
þar sem spaðar vindmylla eru.
Einnig stendur til að gera úttekt á
því hvernig vindur og vatnsafl
geta tvinnast saman við íslenskar
aðstæður án þess að orkufram-
leiðslan verði óstöðug um of. Þeg-
ar upplýsingar liggja fyrir verður
auðveldara að ákveða hvort og
hvar hagkvæmt geti verið að
virkja vindinn í einhverjum mæli
hérlendis. Nú er talið að vindorka
megi hér vera um eða yfir 5% af
heildarorkuframleiðslunni án þess
að stefna stöðugleika í raforku-
kerfinu í hættu. Þetta svarar til
um 75 MW afls eða 225 GWst
orkuframleiðslu á ári, sem er
nokkru minni orka en frá Íra-
fossvirkjun svo að dæmi sé tekið.
Miðað við hagkvæma stærð á
vindmyllum mætti tæknilega fella
um 100 slíkar inn í orkukerfi
okkar. Hvort það er hagkvæmt er
síðan önnur saga eins og áður seg-
ir.
Höfundur er orkumálastjóri.
UMRÆÐAN
MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 5. NÓVEMBER 2002 35
LÍKLEGA er þjónusta sem hag-
ræn stærð yngri í íslensku þjóð-
félagi en flest annað sem metið er til
fjár. Hinar sk. frumgreinar, þ.e.a.s.
sjávarútvegur og landbúnaður,
byggðu ekki mikið á þessu fyrirbæri
og afköst þeirra voru framan af
metin í magni, en síðar einnig í
verðmæti. Það er eflaust ekki fyrr
en eftir miðja síðustu öld að fyr-
irbærið þjónusta fer að láta á sér
kræla í íslensku þjóðfélagi sem hag-
stærð. Síðan hefur þetta aukist jafnt
og þétt enda er nú athugasemda-
laust staðhæft að verslun og hvers
kyns þjónusta séu þýðingarmestu
greinar atvinnulífsins þegar litið er
fram á veginn. Þjónusta byggist oft
nær eingöngu á mannauði og ósjald-
an er ekkert áþreifanlegt eða vel
mælanlegt magn til staðar við sölu á
þjónustu. Þetta eiga sumir erfitt
með að höndla, einkum þeir sem eru
fastir í frumgreinaframleiðslu fyrri
tíma, en það breytir engu um veru-
leika nútíðarinnar. Einhvern veginn
er það svo, að þjónusta nýtur ekki
sannmælis í hugum fólks og er ekki
verðmetin sem vert væri. Þeir sem
reka þjónustufyrirtæki kvarta
gjarnan undan þessu skilningsleysi
og erfiðleikum sem þetta veldur fyr-
irtækjunum sem eiga allt sitt undir
því að tekjur dugi rúmlega fyrir út-
gjöldum til að hægt sé að halda
starfseminni áfram. Þetta er eins í
öllum öðrum rekstri.
Dæmi um bjagað verðmætamat
er t.d. vatnsglasið sem kostar ekk-
ert á veitingastað. Það þarf nánast
jafn mikinn umbúnað til að afhenda
þetta eins og dýrari vökva auk þess
sem laun, uppþvottur og frágangur
glassins er jafn dýr hvort heldur
afhent er vín eða vatn. Það er því
augljóslega rangt að leggja kostnað
við afhendingu vatnsglassins ofan á
kostnað við afhendingu annarra
veiga sem verða þeim mun dýrari
því afla þarf tekna fyrir kostnaði við
afhendingu vatnsins.
Viðskiptavinurinn sem kom með
tæki í viðgerð (ekki í ábyrgð), sem
síðan reyndist í fullkomnu lagi eftir
skoðun og prófun, en neitar við af-
hendingu tækisins að greiða fyrir
„enga viðgerð“ þar sem ekkert var
að tækinu er annað dæmi í van-
metna þjónustu. Viðgerðaraðilinn
tók við tækinu, skráði verkbeiðni í
verkbókhald sitt og úthlutaði tæk-
inu til ákveðins starfsmanns. Sá
prófaði tækið og skráði þann tíma í
tímabókhaldið með skýringum, sem
þá leiddi til gerðar reiknings og
kom tækinu síðan fyrir í rekka fyrir
viðgerð tæki sem tilbúin eru til af-
hendingar. Að neita að greiða fyrir
þetta ferli sem allt býr til kostnað er
augljóslega mikið vanmat á þjón-
ustu.
Stórfyrirtæki sem ætlar að velja
sér þjónustufyrirtæki á grundvelli
hugmyndasamkeppni og sýnishorna
á útfærslum þeirra hugmynda velur
nokkur fyrirtæki til að taka þátt í
þessari keppni um viðskiptin. Stóra
fyrirtækið er feitur biti fyrir alla
þjónustuaðilana sem vilja augljós-
lega hljóta umrædd viðskipti. Þau
leggja því 200–300 klst. vinnu í
framlag sitt í þessari samkeppni, en
aðeins tvö eru valin. Hin fá ekki
greitt fyrir þátttökuna (?) og verða
að sjálfsögðu að ná umræddum
þátttökukostnaði inn á öðrum verk-
um. Því miður finnast svona dæmi.
Miklar umræður um matvöruverð
fara fram á Alþingi. Þingforseti sem
tekur þátt í umræðunni segist tala
fyrir munn allra á Alþingi og gagn-
rýnir að vörur skuli ekki seldar út á
sama verði í öllum verslunum versl-
unarfyrirtækis sem kaupi þær inn á
einu verði. Aðrir þingmenn mót-
mæla ekki þessum málflutningi þótt
margir geri sér eflaust ljósa grein
fyrir því að önnur atriði, ekki síst
þjónusta, veldur því að útgjaldasam-
setning verslana með hin ýmsu nöfn
er ólík. Þess vegna þarf að selja vör-
urnar á mismunandi verði. Þarna
birtist enn og aftur vanmat á þjón-
ustu.
Kurteisi kostar ekki peninga
sagði gamla fólkið fyrrum. Er þetta
nú alveg víst? Ég held að þjónustu-
fyrirtæki verði umfram önnur að
leggja áherslu á vandað, vel mennt-
að og kurteist starfsfólk – og þetta
kostar töluverða peninga. Fræðslu-
kostnaður þjónustufyrirtækja er oft
meiri en annarra. En ef þetta er
ekki í lagi þá nær fyrirtækið ekki
æskilegum árangri.
Mun þjónusta öðlast réttmætan
sess í íslensku hagkerfi? Ekki er
nokkur vafi á því í mínum huga,
enda vex þýðing hennar stöðugt.
Þeir sem gera sér þetta ekki ljóst
sjá ekki samtíma sinn heldur horfa í
baksýnisspegil sálarinnar og munu
fyrr en varir hverfa af sjónarsvið-
inu. Það er brýnt að allir átti sig á
því að þjónusta er verðmæt gæði
sem þarf að verðleggja eðlilega í
viðskiptum.
Þjónusta –
vanmetin gæði
Eftir Sigurð
Jónsson
„Þjónusta er
verðmæt
gæði sem
þarf að verð-
leggja eðli-
lega í viðskiptum.“
Höfundur er framkvæmdastjóri SVÞ
– Samtaka verslunar og þjónustu.
Ókeypis lögfræðiaðstoð
öll fimmtudagskvöld milli kl. 19.30 og 22.00 í síma 551 1012
frá okt.-apríl Orator, félag laganema
Málning
fyrir vandláta B ú s e t i h s f . S k e i f u n n i 1 9 s í m i 5 2 0 - 5 7 8 8
w w w . b u s e t i . i s
Fyrsta skrefið að öruggu húsnæði!
umsóknarfrestur til og með 12. nóvember
Allar nánari upplýsingar fást á skrifstofu Búseta hsf. Opið virka daga frá 8:30 til 16:00. Með umsóknum
um íbúðir á leiguíbúðalánum þarf að skila: síðustu skattskýrslu og launaseðlum síðustu sex mánaða.
Úthlutun íbúðanna fer fram miðvikudaginn 13. nóvember kl. 12:00 - 12:30 að Skeifunni 19.
Umsækjendur verða að mæta á tilskyldum tíma og staðfesta úthlutun sína að öðrum kosti
gætu þeir misst réttindi sín og íbúðinni yrði úthlutað til annars félagsmanns.
N Ý T T H Ú S
Kristnibraut 61-63,
Reykjavík
Tvær 3ja herb (89/91m2)eftir
Búsetur.: 1.767.888/1.803.523
Búsetugjald: 76.729/78.275
Átta 4ra herb. (99-109m2)eftir
Búseturéttur frá kr. 1.963.880
til 2.151.953
Búsetugjald frá 85.234 til
93.397
Almenn lán
Afhending 16. maí 2003
Umsóknarfrestur til og með
19. nóv. Úthlutun 20. nóv.
3ja herb.2ja herb.
Miðholt 5, Mosfellsbæ
84m2 íbúð 201 Leiguíb.lán
Búseturéttur: kr. 1.593.956
Búsetugjald kr. 45.982
Laus 1. feb. 2003 að ósk seljanda
Kristnibraut 67 , Reykjavík
92m2 íbúð 206 Alm.lán
Búseturéttur frá kr. 1.865.268
til 1.883.761
Búsetugjald kr. 79.503
Laus fljótlega að ósk seljanda
Kristnibraut 67 , Reykjavík
91m2 íbúð 306 Alm.lán
Búseturéttur frá kr. 1.844.905
til 1.863.196
Búsetugjald kr. 78.656
Laus strax að óskseljanda
Miðholt 13, Mosfellsbæ
82m2 íbúð 101 Alm.lán
Búseturéttur: frá kr. 1.553.457
til 1.571.692
Búsetugjald kr. 59.954
Laus 15.feb. 2003 að ósk seljanda
Berjarimi 7, Reykjavík
67m2 íbúð 301 Leiguíb.lán
Búseturéttur: kr. 1.247.801
Búsetugjald kr. 44.111
Laus um 20. des. að ósk seljanda
Íbúð með almennum lánum
veitir rétt til vaxtabóta.
Íbúð með leiguíbúðalánum
veitir rétt til húsaleigubóta.
4ra herb.
Lerkigrund 7, Akranesi
94m2 íbúð 301 Alm.lán
Búseturéttur kr. 1.340.860
Búsetugjald kr. 77.222
Laus skv. samkomulagi í des.
Hamravík 34, Reykjavík
116m2 íbúð 202 Alm.lán
Búseturéttur frá kr. 1.652.502
Búsetugjald kr. 78.218
Laus fljótlega að ósk seljanda
Berjarimi 3, Reykjavík
78m2 íbúð 302 Leiguíb.lán
Búseturéttur: kr. 1.650.715
Búsetugjald kr. 48.749
Laus skv. samkomulagi
Eiðismýri 22, Seltjarnarnesi
73m2 íbúð 301 Leiguíb.lán
Búseturéttur kr. 1.459.820
Búsetugjald kr. 43.666
Laus um 16.des.að ósk seljanda
3ja herb.
N Ý T T H Ú S Þverholt 13-15, Mosfellsbæ
Sjö 2ja herb. 54-83m2, átta 3ja herb. 82-90,3m2 og þrjár 4ra
herb. 100 -119m2. Almenn lán. Afhending 4. apríl 2003
Búseturéttur kr. 1.143.835-1.577.109, 1.569.862-1.754.463 og
1.848.835-2.123.408
Búsetugjald kr. 57.305-78.294, 77.943-86.886 og 91.457-104.758
Umsóknarfrestur til og með 19. nóvember
Úthlutun 20. nóvember
5 herb.
Þrastarás 12, Hafnarfirði
155m2 íbúð 201 Alm.lán
Búseturéttur: frá kr. 2.297.436
til 2.364.977
Búsetugjald kr. 99.665
Laus skv. samkomulagi