Morgunblaðið - 12.04.2003, Blaðsíða 50

MINNINGAR
50 LAUGARDAGUR 12. APRÍL 2003 MORGUNBLAÐIÐ
✝ Anna GuðrúnGuðmundsdóttir
fæddist í Reykjavík
16. júlí 1932. Hún
lést af völdum
krabbameins á Heil-
brigðisstofnun Suð-
urlands á Selfossi
hinn 5. apríl síðast-
liðinn. Foreldrar
hennar voru Arn-
fríður Vilhjálmsdótt-
ur, f. 12. ágúst 1906,
d. 26. nóvember
2002, og Guðmundar
Jóhannessonar, f. 20.
maí 1907, d. 20. sept-
ember 1973. Bræður Önnu Guð-
rúnar sammæðra eru: Björgvin
Valur Helgason, f. 28. júlí 1941, og
Sævar Helgason, f. 14. september
1946. Systkini hennar samfeðra
eru: Guðrún Halla, f. 1939, Vigdís
Guðrún, f. 1940, Margrét Kolfinna,
kvæmdastjóri í Reykjavík, f. 17.
janúar 1956, kvæntur Hildi
Björnsdóttur, börn þeirra eru: Rut
sem á dótturina Sögu Dögg Þrast-
ardóttur, b) Eva, c) Björn Bragi. 3)
Þorsteinn Júlíus Jóhann, bifreiða-
smiður og bóndi í Hreiðurborg, f.
11. september 1959, kvæntur Sig-
urlaugu K. Unnsteinsdóttur og
eiga þau synina a) Brynjólf Jó-
hann, b) Unnstein, c) Árna Þór. 4)
Magga Sigurbjörg, búfræðingur
og bóndi á Túnsbergi, f. 11. októ-
ber 1964, gift Gunnari Kr. Eiríks-
syni, þau eiga synina: a) Atla Örn,
b) Elvar Loga, c) Braga Viðar. 5)
Guðmundur Helgi vélvirki á Sel-
fossi, f. 3. ágúst 1967, hann á a)
Hrafnhildi með Elínu S. Hall-
grímsdóttur, b) Valgerði Önnu, c)
Malín með Bergljótu Sævarsdótt-
ur. 6) Hulda, búfræðingur og
kennaranemi á Selfossi, f. 3. ágúst
1967, gift Þórði Stefánssyni og
eiga þau: a) Guðlaug Inga, b) Önnu
Guðrúnu, en fyrir átti Þórður son-
inn Stefán Ármann.
Útför Önnu Guðrúnar verður
gerð frá Selfosskirkju í dag og
hefst athöfnin klukkan 11.
f. 1941, Guðrún
Hjálmdís, f. 1942,
Stefanía Eybjörg, f.
1943, Ragnar Krist-
inn, f. 1945, Jóhanna
A., f. 1949, Sigrún
María, f. 1950, Hall-
mundur, f. 1953.
Hinn 7. desember
1952 gekk Anna Guð-
rún að eiga Brynjólf
bónda í Hreiðurborg
Þorsteinsson, f. 27.
ágúst 1920, d. 29. nóv-
ember 2001. Þau
bjuggu í Hreiðurborg
allan sinn búskap, en
fluttu á Selfoss 1994. Þau eignuð-
ust sex börn: 1) Herdís Kristín,
kennari, f. 14. september 1954, gift
Pétri Á. Hermannssyni, börn
þeirra eru: Alda, á hún dótturina
Rakel Rós Hákonardóttur. Ægir.
2) Arnar, búfræðingur og fram-
Komið er að kveðjustund,
klökkvi hjartað sker,
gengin ertu Guðs á fund,
sem góður líknar þér.
Stöðvast lífsins stundaglas,
stendur tíminn kyrr,
þú sem hafðir fágað fas,
færð því góðan byr.
(Kristján Run.)
Elskuleg móðir mín, nú hefur þú
losnað frá heimsins kvöl og pínu og
ert flogin í faðm hins hæsta, en allt of
fljótt.
Mamma var óvenjusterk og heil-
steypt kona, sem lét baslið aldrei
smækka sig. Hún var ótrúlegur
vinnuþjarkur en svo hógvær og lít-
illát að auðvelt gat verið að misbjóða
henni. Aldrei hlífði hún sér, alltaf
frekar tilbúin að bæta á sig.
Mamma var það mesta náttúru-
barn sem ég hef kynnst. Aldrei hefði
hún þrifist nema í sveitinni innan um
dýrin og voru þá hestarnir í allra
mesta uppáhaldi. Hvergi leið henni
betur en á fjöllum, ríðandi á fákum
sínum og hundurinn með. Hún naut
þess að vera úti í hinni íslensku nátt-
úru og ekki kom til greina að hún
ferðaðist erlendis. Hún var svo
hrædd um að komast ekki aftur heim.
Verra gat hún ekki hugsað sér.
Hún bar mikla virðingu fyrir nátt-
úrunni og naut hennar á allan hátt.
Þessu reyndi hún að koma inn hjá
börnum sínum og öllum sem um-
gengust hana.
Aldrei dó hún móðir mín ráðalaus
og sem dæmi langar mig að minnast
þess þegar við fórum tvær með börn-
in mín í smáútilegu inn í Þjórsárdal.
Þegar kom að því að grilla um kvöld-
ið, eftir langan og strangan göngutúr
upp að Háafossi, kom í ljós að grill-
kolin höfðu orðið eftir heima. Ég sá
fram á að girnileg grillsteikin færi
aftur heim, en þá var mamma þegar
farin að tína „sprek“ sem voru reynd-
ar rætur og gamlir njóla- og hvann-
stönglar. Við fórum auðvitað öll að
tína og að lokum var búið að fylla
stóra holu af alls konar eldsmat og
þar með tókst okkur að grilla. Mikið
þótti okkur þessi ferð eftirminnileg
og takast vel.
Okkur var sagt að áhugi mömmu á
hestum hafi snemma komið fram.
Hún var ekki nema þriggja ára göm-
ul þegar hún laumaðist í hrossin hans
Geirs í Eskihlíð og klifraði á bak þeim
meðan þau lágu. Þarna gat hún unað
sér heilu dagana. Hún var samt ekki
lengi hjá móður sinni í Reykjavík, því
sex ára var henni komið fyrir hjá
ömmu sinni að Ísólfsskála. Þar ólst
hún upp við mikla fátækt þar til hún
réð sig sem kaupakonu að Hreiður-
borg, tvítug að aldri.
Þetta uppeldi mótaði líf hennar, því
sjaldan hef ég séð eins mikla nýtni á
hlutunum. Fátæktin hafði líka áhrif á
heilsu hennar, því ekki var hún nema
18 ára skorin upp við magasári.
En sjúkrasaga hennar var lengri,
því hún þurfti að fá kúlu í mjöðm um
sextugt. Sú aðgerð mistókst, taugar
klemmdust og átti hún í því sem eftir
var. Oft hafði hún miklar kvalir.
Í lok árs 2001 kveður hún eigin-
mann sinn eftir langa umönnun og
nákvæmlega ári síðar, móður sína, 96
ára gamla.
Það var svo í byrjun árs 2002 að
mamma veikist af krabbameini í
maga og var hann numinn brott í
heilu lagi. Hún fékk þó notið sumars-
ins og haustsins með hestum sínum
eins og kostur var, komst meira að
segja í nokkrar „ferðir“. Drauma-
ferðin, Fjallabak, var loksins farin,
sem oft hafði verið skipulögð áður, en
varð ekki af fyrr en nú.
Og mikið þótti mér vænt um að
hún skyldi komast með mér í reiðtúr-
inn á Löngufjörum í sumar, þegar
hún kom með Gumma bróður í heim-
sókn þar sem ég var í hestaferð.
En áður en árið var liðið var
mamma aftur komin í aðgerð og nú
hafði krabbinn breitt úr sér. Mánuð-
irnir sem í hönd fóru voru þeir erf-
iðustu sem um getur í lífi þessarar
sterku konu. Hún sem loksins eftir
allt stritið hafði ætlað að njóta ell-
innar. Njóta hestanna sinna og komin
með sinn eigin bíl.
Hún var búin að hlakka svo til og
farin að skipuleggja allar ferðirnar
sem hún átti eftir að fara.
En þetta urðu ekki hennar örlög,
hún varð að kveðja. Og það gerði hún,
sátt við alla menn, kvartaði aldrei, en
huggaði og taldi kjark í börnin sín
fram á síðustu stund, sem er einkenn-
andi fyrir hennar lífsstíl. Hún tók
mótlæti jafnt sem meðlæti af ein-
skæru æðruleysi.
Mest um vert var að í lokin fékk
hún örfáa góða daga, þar sem hún
komst heim og fékk tækifæri til að
kveðja hrossin sín. Hún komst meira
að segja nokkrum sinnum á bak og
það sem meira var reið í spretti með
tvo til reiðar.
Elskulega móðir mín, hve djúpt ég
sakna þín, en gleðst yfir að þú skulir
ekki þjást lengur.
Herdís.
Elskuleg móðir, tengdamóðir og
amma er látin aðeins 70 ára. Þessi
sterka kona ekki síður andlega en lík-
amlega varð að gefast upp fyrir ill-
vígum sjúkdómi.
Sem móðir og amma var hún stór-
kostleg kona, full af hlýju og var
óþreytandi að miðla af sínum lífs-
skoðunum, sem fólust í að bera virð-
ingu fyrir öllu sem íslenskt var,
tungumáli, umhverfi, náttúru og
dýralífi. Mannkosti mat hún aldrei
eftir útliti eða þjóðfélagsstigum,
heldur framkomu, tryggð og dugn-
aði.
Á meðan hún bjó í Hreiðurborg
reyndi hún af fremsta megni að njóta
alls sem hinn flati Flói bauð upp á.
Hún horfði til fjallanna og lét sig
dreyma og þangað sótti hún í öllum
sínum hestaferðum sem voru hennar
líf og yndi. En Flóinn hefur líka sinn
sjarma þótt fjöllin séu langt í burtu.
Okkur systkinunum var kennt að
þekkja fuglana, gróðurinn, hvort sem
það var sóley, fjalldalafífill eða mýr-
arstör og örnefni fjallanna allt í
kring.
Um leið og við gátum staðið í lapp-
irnar vorum við komin á hestbak, fyr-
ir aftan hana eða framan og síðan ein-
sömul þegar henni fannst tími til
kominn.
Hestarnir voru svo sannarlega
hennar líf og yndi og var ekki laust
við að pabbi væri stundum afbrýði-
samur út í þá. Ef hann vissi ekki hvar
hún var, var viðkvæðið: „Hvar er
móðirin nú að hrossast?“
Við í Túnsbergi hlökkuðum alltaf
til hennar árvissu sumarferðar upp í
Hrepp. Kom hún þá oftast ein eða
með Steina gamla. Ekkert gat aftrað
henni frá þessum ferðum og kom
jafnvel fyrir að ferðirnar urðu tvær á
sumri. Henni fannst þetta líka ágætis
upphitun fyrir lengri ferðir. Stundum
hafði maður áhyggjur af henni svona
mikið einni á ferð, en þær áhyggjur
reyndust óþarfar því það var eins og
hestarnir gættu hennar ekki síður en
hún þeirra. Einhver óskiljanlegur
skilningur var á milli þessarar miklu
skepnumanneskju og hestanna henn-
ar. Nú og svo elti hundurinn Gjafar
sem horfði brúnum tryggðaraugum á
húsbónda sinn og vék aldrei frá.
Það mun vanta mikið þegar amma
kemur ekki lengur ríðandi í heim-
sókn, engin kæfa frá ömmu, engar
kleinur frá ömmu og engir heima-
prjónaðir ullarsokkar frá ömmu. En
ríkidæmi okkar felst í að hafa átt
þessa ömmu og allar frábæru minn-
ingarnar tengdar henni.
Góður Guð, fylgdu henni til ástvina
sinna sem látnir eru og þá ekki síst
fallinna gæðinga og tryggra hunda,
sem oft er talinn besti vinur manns-
ins.
Hvíl í friði, elsku mamma, tengda-
móðir og amma.
Magga, Gunnar, Atli, Elvar
og Bragi, Túnsbergi.
Græddu Drottinn hyldjúp hjarta sár.
hugga þá sem sárust einsemd grætir.
Þökk sé þér, öll geymd og gengin ár,
gimsteina sem minninganna gætir.
(Sigurjón Ari Sigurjónsson.)
Elsku mamma. Nú ertu dáin. Allt-
of fljótt, það var svo margt sem þú
áttir eftir að gera.
Með þér er farin sá besti vinur sem
nokkur getur eignast og átt. Ég tel
mig lánsama að hafa átt slíka móður.
Móður sem alltaf var til staðar og
alltaf hugsaði fyrst um hag annarra
áður en hugurinn var leiddur að sín-
um eigin, ef það var þá einhverntíma
gert. Móður sem hægt var að leita til
með hvað sem var og alltaf tók manni
opnum örmum, alltaf full af hlýju og
góðmennsku og alltaf allt svo sjálf-
sagt.
Þær eru sannarlega gimsteinar,
minningarnar um þig. Og þær eru
margar minningarnar sem ég á með
þér, því það var svo margt sem við
gerðum saman. Ég var 12 ára þegar
við riðum saman til Grindavíkur,
bara tvær, 12 árum síðar riðum við
saman þvert yfir Ísland norður Kjöl,
yfir Heljardalsheiði og ofan í Svarf-
aðardal og aftur heim. Aftur vorum
við bara tvær og síðastliðið sumar
þegar við fórum Fjallabaksleið
nyrðri, að vísu með fleirum, en samt
stundum bara tvær. Þetta voru
ógleymanlegar ferðir. Fyrir utan all-
ar dagsferðirnar og styttri útreiðar-
túra sem við höfum farið saman í
gegnum tíðina.
Við tömdum saman hestana okkar,
bæði í Hreiðurborg og á Selfossi eftir
að við fluttumst þangað. Við eltumst
við kindurnar um mýrar og móa, ríð-
andi eða gangandi með hund í humátt
á eftir eða fremstan í flokki og alltaf
voru hestarnir skammt undan.
Tengsl þín við skepnurnar voru
líka einstök, alveg sama hvar eða
hvenær og hvaða hestur átti í hlut, þú
gast gengið að þeim og beislað þá,
þótt enginn annar gæti það – jafnvel
ekki eigandinn. Hefðirðu einu sinni
séð skepnu þekktir þú hana aftur,
þótt hún væri í hóp. Og það var sama
þótt það liði langur tími á milli. Fólk
leitaði til þín til að bera kennsl á hesta
í hagagöngu sem eigendur voru ekki
vissir um að þekkja aftur eftir sum-
arlanga dvöl. Ég held þér hafi aldrei
skeikað. Eins var ef við riðum um
stóð og menn fréttu af því, þá áttu
þeir til að hringja og spyrja hvort þú
hefðir séð svona litan hest í hópnum
og þú gast sagt þeim af eða á um það.
Slíka skepnugleggni held ég að fáir
hafi og sé í raun list af ákveðinni gerð.
Eins var það með uppeldi og fóðrun á
öllum þeim dýrum sem þú hafðir með
höndum, þú hafðir einstakt innsæi á
þarfir þeirra og var það allt gert af
stakri snilld. Voru allar þínar skepn-
ur vel haldnar og vel aldar, hvort sem
það voru mjólkurkýr, varphænur,
reiðhestar, kettir, kindur eða hundar.
Þú varst náttúrubarn að innstu
hjartarótum og elskaðir allt sem
landið gaf og hafði uppá að bjóða. Þér
leið hvergi betur en á fjöllum með
hestunum þínum og kannski einum
tveimur vinum með í för. Þú hlakk-
aðir til allra þeirra ferða sem þú fórst
í og sem betur fer voru þær margar.
Nokkrar á sumri, þótt komin væri að
sjötugu. Margar stundir áttir þú með
hestunum þínum í styttri og lengri
útreiðartúrum og veðrið aftraði þér
aldrei að fara á bak. Það var bara að
klæða sig eftir veðri og drífa sig af
stað. Það var riðið út langt fram eftir
kvöldi og nóttin var alltaf ung, hvort
sem var vetur eða sumar. Ég man
eftir frostkvöldum, þeysandi á góðum
hestum á ísilögðum vötnum og norð-
urljósin þutu um himingeiminn og ég
man eftir sumarkvöldum þegar sólin
settist varla og nóttin var alltaf björt.
Þá var gaman að vaka og vera til. Ég
man líka eftir því þegar við settumst
undir fjárhúsvegginn á vorin og
horfðum á lömbin skoppa um túnið á
kvöldin þegar öllum verkum var lok-
ið, þú dróst djúpt að þér andann og
talaðir um hvað landið væri fagurt.
Eða þegar þú leiddir okkur systkinin
út í nóttina og söngst fyrir okkur
„Tunglið, tunglið, taktu mig“ og fleiri
lög og sagðir okkur að horfa upp í
himininn og reyna að telja stjörnurn-
ar. Þú hafðir einhvernveginn svo oft
tíma fyrir okkur, þótt þú hefðir mikið
að gera á stundum. Og við lærðum
svo margt af þér, sem nýtist okkur
alla ævi.
Þú lagðir mikla áherslu á að við töl-
uðum góða og rétta íslensku og þú
varðst alltaf jafn pirruð ef við sögðum
„hæ“ eða „ókey“. Ég vil þakka þér þá
góðu málvitund sem ég hef ræktað
með mér og ætla að reyna að miðla til
minna barna.
Það verður tómlegt að fá þig ekki í
morgunkaffi á frídögum, en það brást
aldrei að þegar þú varst búin í hest-
húsinu, þá komstu við á leiðinni heim
og fékkst hjá mér kaffisopa sem ég
passaði að vera búin að laga því ég
vissi að þú kæmir. Stundum sátum
við bara í þögn og lásum Moggann,
en stundum plönuðum við útreiðar-
túra, eða eitthvað sem tengdist
hrossarækt eða börnunum eða bara
töluðum um lífið. Það voru góðar
stundir. Best fannst þér samt þegar
ég kom líka í hesthúsið, við lögðum
hvor á sinn hestinn og riðum út í
morgunsólina. Við heyrðumst eða
hittumst á hverjum degi og stundum
meira en það.
Það var dásamlegur veturinn 2000
þegar ég var að temja fyrir hádegi og
þú komst alltaf með mér eina eða
tvær ferðir. Stundum hnýttum við í
kippu og riðum á bæi og komum heim
rétt um hádegið sælar og ánægðar.
Það var ekki síður ánægjulegt að fá
að fara fyrstu útreiðartúrana með
börnin mín með þig sem haldreipi,
því alltaf varstu jafnörugg og af-
slöppuð og það kom einhvernveginn
aldrei neitt uppá þegar þú varst með.
Mér er minnisstætt þegar ég var
einu sinni að fara á Land-Rovernum
upp að Selfossi og þú varst í farþega-
sætinu, það var hálka og í einni
beygjunni snerist hjá mér bíllinn. Ég
held ég hafi sleppt stýrinu og gargað.
Þegar við stoppuðum sneri bíllinn í
öfuga átt og ég skalf af skelfingu, þá
sagðir þú sallaróleg: „Jæja, Hulda
mín, ætlarðu ekki að snúa bílnum
við?“ Og þar með var stressið og
áfallið liðið hjá og ekki hægt annað en
hlæja.
Eitt sinn fyrir tveimur árum
keyrði ég niður að á með börnin mín
með nesti í poka og ætluðum við að fá
okkur göngutúr. Þegar ég stoppaði
bílinn og við stigum út, þá horfði son-
ur minn sem þá var fimm ára á mig
og sagði: „Erum við ekki að gleyma
ömmu?“ Þannig var það líka oft að
þegar við fórum að gera eitthvað
skemmtilegt saman í náttúrunni, þá
buðum við ömmu með. Það verður
ekki jafngaman án þín í framtíðinni,
en minningin um þig með í ferð mun
lifa með okkur.
Já, það voru svo sannarlega for-
réttindi að eiga þig sem móður og að
fá að hafa þig alltaf í nágrenninu og
með í öllu sem gert var, það er hlut-
skipti sem ég er þakklát fyrir að hafa
haft.
Það er með virðingu og þakklæti
sem ég kveð þig, mamma mín, ég veit
að þú nýtur þín fyrir handan og ég
vona svo sannarlega að þú finnir
hestana þína og þið töltið saman um
iðagrænar grundir.
Hafðu þökk fyrir ómetanlega sam-
veru.
Hulda Brynjólfsdóttir.
Á Fjallabaki er fjallasýn
frábær, glatt þegar sólin skín.
Finnst mér göfug þá fylgdin mín
fjöllin klædd öll í rykkilín.
(Grímur Thomsen.)
Þessar ljóðlínur skáldsins koma
upp í huga mér, nú þegar ég minnist
ástkærrar tengdamóður minnar,
Önnu Guðrúnar Guðmundsdóttur.
Það var síðastliðið sumar að við fór-
um saman ásamt fleirum á hestum
okkar í nokkurra daga ferð um
Fjallabaksleið nyrðri. Aldrei grunaði
mig, að það yrði hennar síðasta al-
vöru hestaferð.
Er ég kynntist tengdamóður minni
fyrir allmörgum árum, komst ég
strax að raun um að hún var stór-
brotin kona. Kona sem maður gleym-
ir aldrei. Tryggðin, manngæskan,
hlýjan, allt var þetta í ómældum
skammti til þeirra er henni kynntust.
Oft sátum við Anna saman og rædd-
um um lífið og tilveruna, en þó að-
allega um hrossin og útreiðartúrana
og ferðirnar sem við ætluðum að fara.
Alltaf var hún búin að skipuleggja
ferðirnar með löngum fyrirvara og
gera allt klárt. Reiðtygin, huga að
nestinu og yfirleitt hafði hún til taks
nýprjónaða ullarsokka.
En hún fór líka margar hestaferðir
einsömul og þótt hún væri með þrjá,
fjóra hesta saman, þá vafðist það ekki
fyrir henni. Þá leið henni líka best,
ein á ferð og réð sínum ferðahraða.
Það var margt í fari Önnu sem var
óvenjulegt og maður fylltist lotningu
yfir. Oft þegar við vorum saman að
eiga við hrossin og þau sýndu ein-
hverja stríðni og styggð, þá gat hún
alltaf einhvern veginn sefað þau. Hún
tók bara beisli og smábrauðmola,
labbaði út í hagann og tók hvaða hest
sem var áreynslulaust. Hvernig hún
fór að þessu var mér hulin ráðgáta,
en þó ekki. Hún var svo stórbrotin
persóna að það báru allar skepnur
virðingu fyrir henni og traust til
hennar. Anna var líka einstakur nátt-
úruunnandi og mátti ekki sjá illa farið
með landið.
Þegar ég minnist Önnu í þessum
fábrotnu línum, er mér einnig hugsað
til hennar sem ömmu, hún var ein-
stök við börnin okkar Huldu. Alltaf
var hún reiðubúin, hvenær sem var,
að gæta þeirra og umvefja þau hlýju
og ástúð. Stundum ef langt leið á milli
þá spurði hún að fyrra bragði hvort
við þyrftum ekki að gera eitthvað svo
hún mætti hafa þau hjá sér. Enda
héldu þau mikið upp á ömmu sína.
En Anna er farin frá okkur, nú er
hún komin á æðra tilverustig. Þangað
ANNA GUÐRÚN
GUÐMUNDSDÓTTIR