Morgunblaðið - 25.01.2004, Blaðsíða 43

SKOÐUN
MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 25. JANÚAR 2004 43
MIKILVÆGUSTA hlutverk rík-
isvaldsins að tryggja sjúkum lækn-
ingu óháð efnahag.
Fyrir síðustu alþingiskosningar
ríkti hins vegar þögn um heilbrigð-
ismál. Það mátti heyra á stjórn-
málamönnum að þetta hefðu verið
samantekin ráð
stjórnmálaflokkanna.
Hér væri sem sé að
ferðinni „tabú“ mál
sem enginn þorði að
brydda upp á. Það má
til sanns vegar færa
að hvorki stjórn-
málamönnum né al-
menningi finnst upp-
örvandi að tala um
heilbrigðismál. Áhuga-
verðara er að ræða
um jafnrétti kynjanna
eða samgöngumál.
Þetta er skiljanlegt
enda tengja flestir sjúkdóma við
erfiða lífsreynslu.
Allir eiga eftir að þurfa á þjón-
ustu heilbrigðiskerfisins að halda.
Það skiptir því miklu að ríkisvaldið
hlúi vel að þessari grundvallarþjón-
ustu sem snertir líf allra lands-
manna. Þess vegna má það ekki að
vera „tabú“ mál í alþingiskosn-
ingum heldur þvert á móti á um-
ræðan um heilbrigðismál að vera á
efst á baugi.
Réttur allra til
heilbrigðisþjónustu
Samkvæmt 76. gr. stjórnarskrár-
innar skal öllum, sem þess þurfa,
tryggður í lögum réttur til að-
stoðar vegna sjúkleika. Með lögum
hefur alþingi útfært nánar þær
skyldur sem ríkisvaldinu ber að
uppfylla í heilbrigð-
ismálum. Hér eins og í
öðrum þáttum þjóð-
félagsins fara fyr-
irmæli í lögum og fjár-
veitingar til
málaflokksins ekki
saman. Magnús Pét-
ursson, forstjóri Land-
spítala – háskóla-
sjúkrahúss, hefur
staðfest þetta í við-
tölum og kallað eftir
skýrari fyrirmælum
heilbrigðisráðherra
um hvar eigi að skera
niður þjónustu til samræmis sem
ónógar fjárveitingar. Það er skilj-
anlegt að stjórnmálamenn komi sér
undan að ræða um forgangsröðun í
heilbrigðisþjónustu enda gæti það
stuðað einhverja hópa kjósenda. Í
þessu kristallast vandi heilbrigð-
iskerfisins.
Kostnaður heilbrigðiskerfisins
Það er verðugt verkefni að greina
kostnaðarþætti heilbrigðiskerfisins
og þróun kostnaðar á undanförnum
árum. Það liggur fyrir að lyfja-
kostnaður hefur farið úr böndum.
Það þarf að finna út hvort ástæður
þess séu eðlilegar t.d. vegna nýrra
og betri lyfja, erfiðari sjúkdóma og
fleiri sjúklinga. Ef þessi kostnaður
er vegna fákeppni á lyfjamarkaði
eða vegna óeðlilegra áhrifa lyfja-
fyrirtækja á lækna þá þurfa heil-
brigðisyfirvöld að grípa inn í. Þá
hefur verið bent á að skortur á
hjúkrunarrými fyrir aldraðra sem
teppi dýr sjúkrahúspláss. Þetta
hefur mikinn kostnað í för með sér
bæði fyrir sjúkrahúsin og sjúklinga
og lengir biðlista þeirra sem raun-
verulega þurfi á þessum plássum
að halda. Ríkisstjórnin ákvað í
haust að gera átak í byggingu
hjúkrunarrýma fyrir aldraða og
ætti það að stytta biðlista eftir að-
gerðum. Vegna breytingar á ald-
urssamsetningu þjóðarinnar þarf
að gera ráð fyrir síauknum fjár-
munum til þessa þáttar á næstu ár-
um.
Heilsugæslan og sérfræðingar
Stjórnmálamenn tala oft á tyllidög-
um um mikilvægi heilsugæslunnar.
Þó liggur fyrir að þúsundir lands-
manna á höfuðborgarsvæðinu eru
án heimilislæknis. Jafnframt liggur
fyrir vantrú fólks á heilsugæslunni
af ástæðum sem ekki skulu raktar
hér. Sumir telja öruggara að leita
beint til sérfræðinga eða á bráða-
móttöku. Af þessum ástæðum er
það ekki raunhæft að tala um
heilsugæsluna sem töfralausn á
vanda heilbrigðiskerfisins. Fólk
verður að hafa val og sérfræðingar
eru nú einu sinni sérfræðingar í
sinni grein en heimilislæknar hafa
almennari þekkingu. Öllum ber
engu á síður saman um að íslenska
heilbrigðiskerfið sé það allra besta
í heimi sem ber að þakka fyrst og
fremst færu heilbrigðisstarfsfólki
sem vinnur frábær störf þrátt fyrir
erfiðar aðstæður.
Sjúklingar borga
meira en áður
Á síðustu árum hefur hlutur sjúk-
linga af kostnaði við heilbrigð-
isþjónustu hækkað verulega. Á
sama tíma hefur kostnaður ríkisins
við heilbrigðiskerfið hlutfallslega
lækkað miðað við heildarútgjöld
ríkisins. Þetta kemur fram í ný-
legri rannsókn sem greint var frá í
fjölmiðlum nýlega.
Það er stefna ríkisvaldsins og
löggjafarvaldsins, ómeðvituð eða
meðvituð, að sjúklingar eigi að
greiða hærra hlutfall kostnaðar en
áður þegar leita þarf lækningar.
Hér spilar inn í aukin göngudeild-
arþjónusta, en þar er greitt fyrir
læknisþjónustu og rannsóknir. Ef
sjúklingur er hins vegar lagður inn
á spítala í meiri en sólarhring kost-
ar það ekkert. Sjúkra- og lyfja-
kostnaður vegur mun þyngra í út-
gjöldum heimilanna í dag en t.d.
fyrir áratug. Ef þetta er farið tak-
marka aðgang efnaminna fólks að
heilbrigðisþjónustu þá kallar það á
tafarlausar aðgerðir stjórnvalda
svo hægt sé að segja í raun að við
viljum tryggja öllum sjúkum lækn-
ingu óháð efnahag.
Þjóðarsátt um enn
betra heilbrigðiskerfi
Stjórnvöld ættu í upphafi 21. ald-
arinnar að skapa þjóðarsátt um
enn betra heilbrigðiskerfi. Heil-
brigðiskerfið á við vanda að etja í
dag. Sameining Landspítala og
Borgarspítala skilaði ekki því sem
til var ætlast og árviss fjárþörf til
spítalanna er óverðandi fyrir
starfsfólk heilbrigðiskerfisins og
sjúklinga með tilheyrandi hótunum
um niðurskurð á þjónustu. Heilsu-
gæslan á höfuðborgarsvæðinu nær
ekki að veita nægjanlega þjónustu.
Sjúklingar greiða of mikið fyrir
heilbrigðisþjónustuna. Biðlistar eru
of langir. Skoða þarf það ójafnræði
í kostnaði fyrir sjúklinga sem er á
milli göngudeildarþjónustu og inn-
lagnar á spítala.
Stjórnmálamenn eiga að hafa
kjark til að skipa þverpólitíska
þingnefnd um heilbrigðismál þjóð-
arinnar. Allir stjórnmálaflokkar
vilja standa vörð um almanna-
tryggingarkerfið sem tryggja á öll-
um heilbrigðisþjónustu óháð efna-
hag. Í þessu sambandi þarf að
meta hvort taka eigi t.d. upp
sænska kerfið sem hefur margt til
síns ágætis. Eitt af mikilvægustu
verkefnum í betra heilbrigðiskerfi
er að ráðast í byggingu á nýjum
hátæknispítala. Einn hátæknispítali
í stað tveggja nú ætti að borga sig
upp á 10 til 20 árum vegna lægri
rekstrarkostnaðar, til viðbótar við
þá auknu og betri þjónustu sem
slíkur spítali veitti landsmönnum.
Núverandi húsnæði Landspítals
mætti nota fyrir hjúkrunarrými
fyrir aldraða og leysa þar með
þann vanda í leiðinni.
Davíð, nýr hátæknispítali,
takk fyrir!
Undir verkstjórn Davíðs Odds-
sonar frá 1991 hefur íslenska þjóð-
in verið lánsöm í efnahagslegu til-
liti. Kaupmáttur launa og þá
sérstaklega heilbrigðisstétta hefur
tekið stakkaskiptum. Íslenska þjóð-
in á að gefa sér þá gjöf í upphafi
nýrrar aldar að ráðast í byggingu
nýs hátæknispítala, nú þegar hún
hefur aldrei staðið betur efnahags-
lega. Það yrði eftirminnilegur endir
á farsælum ferli Davíðs Oddssonar
að hann setti af stað vinnu á árinu
við að undirbúa þetta þjóðþrifaverk
og honum er best treystandi að
koma málinu í örugga höfn. Það
fylgir stórhugur verkum Davíðs
eins og þeirra stjórnmálaskörunga
sem lyftu grettistaki á síðustu öld
með byggingu Lands- og Borg-
arspítala. Þegar ríkisbankarnir
voru seldir var andvirði þeirra sett
í samgöngumál. Hvað væri
mikilvægara þjóðþrifamál en að
leggja andvirði af sölu Landssím-
ans hf. í byggingu á nýjum há-
tæknispítala?
Þjóðarsátt um enn betra
heilbrigðiskerfi
Eftir Jón Baldur Lorange ’Stjórnmálamenn eigaað hafa kjark til að skipa
þverpólitíska þingnefnd
um heilbrigðismál
þjóðarinnar.‘
Jón Baldur Lorange
Höfundur er kerfisfræðingur.
Góð og mikið endurnýjuð 4ra-5 herb. 104 fm íbúð
á 2. hæð í lyftuhúsi. Þrjú rúmgóð svefnherbergi. 1-
2 stofur. Útg. á stórar suðursvalir úr hjónaherb. og
stofu. Nýl. innréttingar í eldhúsi. Baðherb. nýl.
endurnýjað. Parket og flísar á gólfum. Eignin er
rúmgóð og björt með glugga á þrjá vegu. Áhv. 4,9
millj. byggsj. og húsbréf. Verð 13,9 millj.
Guðmundur og Stefanía sýna íbúðina
í dag, sunnudag, frá kl. 14:00-16:00
OPIÐ HÚS - SÓLHEIMAR 27
2. hæð
SÍMI 5 900 800
Ólafur B. Blöndal löggiltur fasteignasali


  
 
    


 

    

 

 
    
 

    !"  
###$ 
   $ 
%$ 
  !"   &'
(

  
 
)  * +'
  ,  

 - 
+ # '
$ .    


'  . 
'.   '
   
     //$  + 0      %
-
     

Ingólfur G. Gissurarson, logg. fast. - www.valholl.is - Opið virka daga frá kl. 9-17.30.
300 fm skrifstofur á 5. hæð. Einstakt tækifæri. Glæsilegar fullbúnar skrifstofur við
Reykjavíkurhöfn. Frábært útsýni. Allt nýtt. Nýtt parket, eldhús, gardínur, tölvulagnir
o.fl. Lausar strax. Eignin er í eigu Landsafls sem er sérhæft fasteignafélag.
Mögulegt er að leigja út í smærri einingu.
Uppl. veitir Magnús Gunnarsson, s. 588 4477 eða 822 8242.
Tryggvagata - 101 Rvík
TIL LEIGU