Morgunblaðið - 15.08.2004, Blaðsíða 20

20 SUNNUDAGUR 15. ÁGÚST 2004 MORGUNBLAÐIÐ
Það hvílir nokkur dulúð yfiröllu því sem rússneskt er íhugum Íslendinga. Ná-kvæmlega þannig er mér
innanbrjósts þegar ég kem að hliði
hússins nr. 9 við Túngötu. Það
þótti löngum dularfullt hús, ekki
síst á tímum kalda stríðsins og fáir
komu þar inn. Ég reyni að opna
hliðið en það er rammlega læst. Ég
kann engin ráð til að opna hliðið en
skyndilega opnast það, eins og fyr-
ir töfra og í sama bili opnast líka
útidyrnar – ung, dökkhærð stúlka
bendir mér að koma.
Mín er vænst, ég á bókað viðtal
við Alexander Rannikh sendiherra
sem gegnt hefur því starfi á Íslandi
í rösk tvö ár.
Fyrr en varir er búið að hengja
jakkann minn á herðatré en sjálf er
ég sest í stóran sófa andspænis
sendiherranum í glæsilegum húsa-
kynnum hans. Mér á vinstri hlið
situr Andrey S. Melnikov sem er
almæltur á íslenska tungu sem
rússneska og getur gripið inn í
samtalið þegar útskýra þarf ná-
kvæmlega flókna hluti.
Húsgögnin í stofunni eru afar
falleg og á veggjum eru málverk
sem Rannikh segir mér að séu sum
eftir fræga rússneska málara.
Áður en samtalið hefst kemur
hávaxin, grönn og glæsileg kona
gangandi inn í stofuna með litla
dökkhærða telpu sér við hönd.
Þetta er Elena Rannikh sendi-
herrafrú og telpan er Katja, 2 ára
dóttir sendiherrahjónanna.
„Hún er fædd á Íslandi og heitir
raunar Ekaterina eins og amma
hennar. Sú litla er nú kölluð Katja
en vex upp í að ganga undir nafn-
inu Ekaterina,“ segir Alexander og
brosir. Ekaterina er sama nafnið
og Katrín.
Ég er komin til fræðast um húsið
Túngötu 9 sem er afar myndarlegt
hús, röskir 780 fermetrar að stærð,
í húsinu er heimili sendiherra-
hjónanna og móttökuaðstaða. Á að-
alhæðinni og á jarðhæðinni taka
sendiherrahjónin á móti gestum,
innlendum sem erlendum. Í eld-
húsinu ræður ríkjum Vadim
Skvortsov kokkur. Hann eldar lost-
ætan rússneskan mat fyrir Íslend-
inga og fleiri, en hann hefur líka á
valdi sínu að elda íslenskan mat
fyrir Rússa sem koma sem gestir
til sendiherrahjónanna.
Á annarri hæðinni er einkaíbúð
sendiherrahjónanna en í risinu er
gistiaðstaða fyrir gesti þeirra. Þar
dvelur um þessar mundir Nína
Genova, móðir Elenu Rannikh,
þessar glæsilegu mæðgur eru frá
borginni Omsk í Síberíu.
Litla Katja er brosmild enda
uppáklædd í skrautlegum kjól og
með gyllta skó á fótunum. Hún hef-
ur gaman af gestakomunni og situr
hæversklega fyrir ásamt foreldrum
sínum þegar ljósmyndara Morgun-
blaðsins ber að garði. Að því loknu
er gengið um húsakynnin í Tún-
götu 9.
„Húsið hér hefur gengist undir
gagngerar viðgerðir,“ segir Alex-
ander. Túngata 9 er eitt fimm húsa
sem Rússar eiga á Íslandi, þeir
eiga að auki m.a. húsið Túngötu 24,
sem þeir létu reisa sérstaklega fyr-
ir sig um 1960 og hýsir viðskipta-
skrifstofu þeirra og á næstu grös-
um er svo sendiráðið við Garða-
stræti 33.
„Túngata 9 var reist árið 1941 en
Rússar keyptu það 1946 og þar var
sendiráðið til húsa þar til það flutti
í Garðastræti 33 árið 1956,“ segir
Alexander Rannikh um leið og
hann vísar okkur leið niður á jarð-
hæðina.
Í gangi á leið niður bendir sendi-
herrann mér á mynd af Túngöt-
unni sem tekin var 1939, lóðin nr. 9
er þá grasi vaxin og ekkert hús ris-
ið á henni.
Fallbyssukúla frá
dögum Tyrkjaránsins?
Á jarðhæðinni komum við í her-
bergi sem áður var kvikmyndasal-
ur en geymir nú m.a. fallbyssukúlu
sem fannst þegar verið var að
grafa fyrir flaggstöng í garðinum
við Túngötu 9. Alexander Rannikh
telur að kúlan sé frá dögum
Tyrkjaránsins og hyggst hann
ræða málefni kúlunnar við starfs-
menn Þjóðminjasafns við tækifæri.
Ég spyr Rannikh hvernig hann
kunni við sig í þessu húsi.
„Ágætlega nema um helgar, þá
er talsvert ónæði af fólki sem á
föstudags- og laugardagskvöldum
er að fara heim af börum og stans-
ar gjarnan í háværum samræðum á
horninu hér við húsið og skilur eft-
ir hálftómar flöskur. Kirkjuklukk-
urnar í Landakotskirkju eru svo
mótvægi við þetta,“ segir Rannikh.
Hann er eins og langflestir land-
ar hans í rétttrúnaðarkirkjunni
rússnesku. Ég spyr hvort trúarlífið
hafi aukist við breytta stjórnar-
hætti?
„Það hefur komið upp á yfirborð-
ið,“ svarar Rannikh. „Á sovéskum
tímum tjáði fólk lítt trúarskoðanir
sínar fyrir ótta sakir. Nú skipar
trúin sama sess og hún gerði fyrir
byltinguna 1917. Helsti munurinn
er sá að núna er kirkjan ekki rík-
iskirkja eins og hér er, en rík-
iskirkjur eru undantekning en ekki
regla,“ segir sendiherrann.
Sótt um lóð til að reisa
rétttrúnaðarkirkju
Tvisvar á ári kemur prestur frá
rússnesku rétttrúnaðarkirkjunni til
að sinna athöfnum fyrir landa sína
hér. Þá taka þeir á leigu Frið-
rikskapellu en að sögn Rannikh
hefur verið sótt um lóð fyrir bygg-
ingu rétttrúnaðarkirkju fyrir
Rússa. Hún kæmi til góða fyrir þá
aðra sem játa þessa trú hér á landi,
svo sem fólk frá Georgíu, Serbíu og
Úkraínu, þetta fólk sækir messur
sem Rússar standa fyrir í Frið-
rikskapellu.
Í herberginu þar sem sprengi-
kúlan forna er geymd er líka billj-
ardborð sem breski sendiherrann,
sem kom hingað að loknu seinna
stríði, færði sovéska sendiherran-
um sem hingað kom um sama leyti.
Á veggjum eru útspýtt skinn af úlfi
og hreysiketti.
Fyrir ofan sprengikúluna um-
ræddu er skjaldarmerki herskips
sem kom til Reykjavíkur fyrir
skömmu og hylki utan af fallbyssu-
kúlu sem skotið var sendiherranum
til heiðurs þegar herskipið var í
höfn.
Inn af billjardherberginu er
saunabað þar sem Rannikh býður
útvöldum að baða sig og berja sig
með hrísvendi að rússneskum og
finnskum sið.
„Þetta er mjög líkt nema hvað
finnsku ofnarnir eru betri en þeir
rússnesku, ég er með finnskan
ofn,“ segir Rannikh og brosir.
Skápur frá dögum
frönsku byltingarinnar
Byggð hefur verið sólstofa baka-
til við Túngötu 9, það er m.a. að
finna lítinn foss í hraungrýti.
„Smábrot af Íslandi,“ segir
Rannikh og hlær. Hann bætir við
að sólstofan og hellulagður garð-
urinn við sé mjög ákjósanlegur
staður fyrir konu hans og dóttur
þegar vel viðrar. Að hans sögn
spóka gestir sig líka gjarnan í
garðinum við stórar móttökur.
Úr garðinum er gengt inn í borð-
stofuna, þar er glerskápur með fal-
legum kristalsgripum, sumum
handgerðum. Við vegginn gegnt
kristalnum er forláta skápur með
málmmynstri og marmaraplötu.
„Þessi skápur var keyptur hér á
landi en er líklega frá 17. öld, hann
er franskur og nauðalíkur skáp
sem stendur í höll Katrínar miklu
Rússadrottningar og forseti Ís-
lands, herra Ólafur Ragnar Gríms-
son, sá í heimsókn sinni til Rúss-
lands. Ofan á skápnum er klukka
sem smíðuð var af einum frægasta
bronssmið Frakka fyrir frönsku
byltinguna.
Myndir af fyrirmönnum
frá sovéttímanum
Á flygli í stofunni er mynd af
eldri dóttur Alexanders Rannikh,
fallegri 36 ára gamalli konu sem
heitir Natalia og starfar í ríkis-
banka í Moskvu.
Á hillu í skrifstofu sendiherrans
Dularfullt hús
og undarleg ímynd
Rússnesku sendiherrahjónin, Alexander og Elena Rannikh, ásamt Ekaterinu, dóttur þeirra.
Morgunblaðið/ÞÖK
Mynd af Pútín forseta Rússlands í sendiherrabústaðnum.
Byggð hefur verið sólstofa bakatil við húsið.
Á flygli í stofunni stendur mynd af
Nataliu, eldri dóttur sendiherrans.
’Ég var látinnsetja smámynt í
gluggana til að
friða draugana.‘
Að Túngötu 9 er móttökustaður og bústaður rússneska sendiherrans Alexanders Rannikh og fjölskyldu hans. Guðrún Guðlaugs-
dóttir heimsótti sendiherrann og frétti ýmislegt um þetta athyglisverða hús og um feril og skoðanir Rannikh.