Morgunblaðið - 15.08.2004, Blaðsíða 38

MINNINGAR
38 SUNNUDAGUR 15. ÁGÚST 2004 MORGUNBLAÐIÐ
Ég vil kveðja elsku-
lega móður mína með nokkrum orð-
um, en hún verður jarðsungin í dag
frá Breiðabólstaðarkirkju í Vestur-
hópi.
Hennar lífshlaup spannaði næstum
heila öld. Breytingar á þeim tíma eru
alveg ótrúlega miklar. Örar framfarir
á öllum sviðum og að fá að alast upp
hjá henni gaf mér mikla innsýn og
tengsl inn í liðna tíð. Hún tilheyrði
þeirri kynslóð sem er óðum að hverfa,
þar sem í mörgu ríkti annað gildismat
og viðhorf til lífsins en gildir nú.
Mamma naut aðeins farskólanáms
eins og tíðkaðist í þá daga en vegna
mikillar námslöngunar var hún um
tíma hjá sr. Sigurði Norðland í Hind-
isvík. En þar lærði hún ensku og
dönsku.
Í kringum 1930 kom pabbi að
Stóru-Borg á vegum Guðmundar
bróður mömmu, sem þar átti heima
ásamt Margréti systur sinni, Tryggva
hálfbróður sínum og Guðrúnu ömmu.
Mamma var myndarleg og dugmikil
ung stúlka, með kolsvart sítt hár í
fléttum, dökkblá tindrandi augu sem
ólguðu af fjöri og lífskrafti. Hún var
líka frekar há, á þeirra tíma mæli-
kvarða, tággrönn og afar beinvaxin
og hafði mjög gaman af að dansa.
Pabbi var fallegur og glaður ungur
maður. Hann hafði kolsvart liðað hár,
með grænleit augu, meðalmaður á
hæð, samsvaraði sér vel og var afar
frár á fæti. Höfðu þau bæði gaman af
að bregða sér á hestbak til næstu
bæja. Þau felldu hugi saman og giftu
sig 17. júní 1932 og hófu þau þá bú-
skap á Stóru-Borg sem er alveg ein-
staklega falleg jörð, þar sem bærinn
stendur hátt og vítt er til allra átta.
Áttu þau því hartnær 70 ára farsælt
hjónaband að baki er pabbi lést. Þessi
langa samvera segir meira en mörg
orð um þau sjálf, þeirra markmið og
gildismat í lífinu. Enda mátu þau
hvort annað mikils. Pabbi talaði oft
um hve vel hann væri kvæntur og
hvað hún Margrét sín væri falleg en
einnig mat hann m.a. kjark hennar,
dugnað, góðvild og trúmennsku í öllu
sem hún tók sér fyrir hendur. En
mamma mat pabba fyrir ljúfmennsk-
una, glaðværðina, fróðleikinn og
dugnaðinn. En orðheldni var þeim í
blóð borin.
Foreldrar mínir og við börnin héld-
um öll heimili lengi vel í gamla húsinu
MARGRÉT
TRYGGVADÓTTIR
✝ MargrétTryggvadóttir
fæddist á Stóru-Borg
í Víðidal í Vestur-
Húnavatnssýslu 24.
september 1911.
Heimili hennar stóð
þar lengst af og þar
lést hún 26. júlí síð-
astliðinn og fór útför
hennar fram frá
Breiðabólsstað í
Vesturhópi í Vestur-
Húnavatnssýslu 3.
ágúst.
hjá Guðrúnu ömmu
minni, mömmu og
Tryggva móðurbróður,
sem alla tíð hefur verið
eins og bróðir okkar. Á
heimilinu ríkti ástríki
og hlýja meðal fólksins.
Annan bróður átti
mamma, Guðmund sem
fluttur var að heiman,
en alltaf hélst órofa vin-
átta á milli allra systk-
inanna.
Móðir mín var um
margt stórbrotin kona
og áorkaði miklu í lífinu.
Hún lét verkin tala og
það munaði um krafta hennar, því
hún var ósérhlífin og vinnuglöð, en
einnig hjálpaði góð heilsa til.
Árið 1944 þegar mamma var ung
kona stofnaði hún kvenfélag í Vest-
urhópi. Kvenfélaginu gaf hún hið fal-
lega nafn „Ársól“ og hefur það nafn
eflaust verið tákn um von hennar og
bjartsýni. Var hún fyrsti formaður
þess. Starfaði hún ötullega í því í
nokkra áratugi. Hún var alltaf tilbúin
að gefa mikið af sér og leggja góðu
málefni lið. Síðar var hún gerð að
heiðursfélaga sem gladdi hana mjög.
Þetta kvenfélag er enn virkt og starf-
andi í dag. Einnig starfaði hún í sókn-
arnefnd Breiðabólstaðarkirkju og
hafði hún brennandi áhuga fyrir
kirkjunni enda var hún trúuð og dreif
í hlutunum. Hún lét mála kirkjuna,
keypti ljós og dregil og lét klæða
kirkjuna að innan svo hlýrra væri í
henni að vetrinum. Einnig gáfum við,
afkomendur Guðrúnar ömmu, skírn-
arfont í kirkjuna.
Dugnaður og elja foreldra minna
kom hvað best í ljós við uppbyggingu
og ræktun á Stóru-Borg. Þau réðust í
að byggja stórt og fallegt íbúðarhús
ásamt fjárhúsi, fjósi, hlöðum og súr-
heysturni. En einnig ræstu þau fram
votlendi, sléttuðu móa og mela og
ræktuðu tún. Þarna sást vel hve þau
voru framtakssöm og átti pabbi stór-
an þátt í framkvæmd þessara miklu
breytinga. Þetta var mikil og oft á tíð-
um erfið vinna en þegar einlægni,
vilji, dugnaður, ósérhlífni og sam-
heldni fara saman tekst yfirleitt vel
til. Einnig hafði mamma hug á alls
kyns ræktun. Hún ræktaði manna
fyrst í sinni sveit kartöflur, gulrófur,
gulrætur, hreðkur, kál og annað
grænmeti, því hún hugsaði: „Hollt er
heimafengið.“
Þrátt fyrir oft á tíðum mannmargt
heimili og mikinn eril var mamma al-
veg óþrjótandi þegar hún stóð í að
mála íbúðarhúsið utan sem innan,
blanda liti, bera á veggi og velta fyrir
sér hvað væri nú hlýlegast og bjart-
ast. Einnig málaði hún öll útihúsin, en
pabbi var upptekinn við önnur verk.
Á síðari árum komu þessi verk í minn
hlut. Í þessum störfum naut hún sín
vel því hún vildi hafa fínt og fallegt í
kringum sig. Enda hafði hún einkar
næmt auga fyrir litum og formum.
Stóra-Borg var líka annáluð fyrir
mikla snyrtimennsku og myndarskap
og fékk viðurkenningu fyrir góða um-
gengni.
Í búskapnum var hún ákaflega nat-
in við öll dýrin sín enda elskaði hún
þau og virti, en ekki var verra ef þau
gáfu góðan arð. Hún var áhugasöm
um hvers kyns lækningar sem orðið
gætu til góðs, bæði til handa mönnum
og dýrum. En jafnframt varð hún leið
ef ekki tókst sem skyldi.
Oft var mannmargt á Stóru-Borg.
Einkum voru þar mörg börn þar sem
rekinn var farskóli þar um nokkurra
mánaða skeið, sem fluttur var milli
bæja eins og tíðkaðist í þá daga.
Mamma var oft með skólann og var
því oft fjöldi barna í gamla húsinu og
hlýtur oft að hafa verið þröng á þingi.
En allir voru engu að síður glaðir og
dönsuðu og sungu í rökkrinu og
mamma og Tryggvi spiluðu undir. Á
vorin komu blessuð sumarbörnin
okkar að Stóru-Borg en þá voru börn
send í sveit eins og títt var áður fyrr,
okkur öllum til gagns og ánægju. Þar
lærðu þau að njóta náttúrunnar og
lærðu þau einnig að vinna.
Vorið 1970 hófst fyrsta bændagist-
ingin á Stóru-Borg ásamt fjórum öðr-
um sveitabæjum hér á landi og stóð
sú þjónusta yfir hjá okkur í um 10 ár.
Allur matur var heimaunninn, eins og
frekast var kostur. Fannst mömmu
gaman að gefa fólkinu sínu og öðrum
sem til hennar sóttu mikinn og góðan
mat. En mömmu þótti líka gaman að
baka og bakaði hún öll brauð og kök-
ur heima. Voru foreldrar mínir gest-
risnir með afbrigðum. Þeim þótti afar
vænt um að fá góða gesti og veittu
þeim af mikilli rausn. Var þá oft glatt
á hjalla á Stóru-Borg. Voru þau bæði
trygglynd og vinaföst þar sem heið-
arleiki og velvilji réðu ríkjum. Þau
voru bæði einlæg og hrekklaus og
trúðu á það besta í fari hverrar mann-
eskju. Mamma átti ásamt öðrum á
næstu bæjum stóra spunavél og var
þar spunnið bandið í fötin, sem síðan
voru prjónuð. Við systkinin fórum
alltaf vel nestuð að heiman, en einnig
sendi hún okkur fulla pappakassa af
alls konar mat sem hún hafði útbúið
af mikilli natni og alúð. Mamma lagði
ríka áherslu á það er við vorum ung
að við gengjum menntaveginn enda
varð það úr. Ég ætla að láta fylgja
með línur (1. og 7. erindi) um íslensku
konuna, sem mér finnst passa svo vel
við hana mömmu:
Hún bar þig í heiminn og hélt þér að sér.
Hún heitast þig elskaði’ og fyrirgaf þér.
Hún ætíð er skjól þitt, þinn skjöldur og hlíf.
Hún er íslenska konan, sem ól þig og þér
helgaði sitt líf.
En sólin, hún sígur, – og sólin, hún rís, –
og sjá: Þér við hlið er þín hamingjudís,
sem ávallt er skjól þitt, þinn skjöldur og hlíf:
Það er íslenska konan, – tákn trúar og vonar,
sem ann þér og þér helgar sitt líf.
(Ómar Ragnarsson.)
Þegar pabbi varð áttræður brugðu
foreldrar mínir búi og fluttust suður
til Reykjavíkur, þar sem þau keyptu
litla þjónustuíbúð í Bólstaðarhlíð 45.
Þar nutu þau margra góðra ára, borð-
uðu niðri í matsal ásamt vina- og ná-
grannafólki sínu. Mamma fór niður í
handavinnuna, þar naut hún sín vel
og fékk útrás fyrir listræna hæfileika
og skapaði fallega hluti og var hún
óhrædd að fitja upp á nýjungum.
Þetta voru sannkölluð listaverk, enda
var hún afar vandvirk og naut þar
góðrar leiðsagnar. Auk þess voru
vikulegar guðsþjónustur sem þau
kunnu vel að meta. Einnig nutu þau
félagsskapar vinafólks síns og ná-
granna og þótti gaman að skjótast í
kaffi til þeirra eða taka á móti þeim og
kunnum við þeim öllum bestu þakkir
fyrir umhyggjuna.
Eftir andlát pabba reyndi enn einu
sinni á styrkinn og sýndi hún þá mikið
æðruleysi og dugnað. Hún bjó ein í
Bólstaðarhlíð á veturna en fór norður
á Stóru-Borg og dvaldist þar á sumrin
og með minni aðstoð. Þar lést hún
mánudaginn 26. júlí síðastliðinn, á
æskustöðvum sínum, en þar vildi hún
helst kveðja þetta jarðlíf og varð
henni því að ósk sinni. Eitt sinn sagði
ég við mömmu að lífið hefði nú verið
eintómur þrældómur hjá þeim, þá
svaraði hún að þetta hefði nú verið
þeirra gleði og ánægja.
Nú er móðir mín horfin, sú sterka
og góða kona sem okkur þótti öllum
svo vænt um og treystum ætíð á. Við
biðjum guð að taka á móti og blessa
elsku mömmu og þökkum henni allt
sem hún gerði fyrir okkur af svo mikl-
um alhug og velvilja. Megi hún í æðri
veröld njóta í ríkum mæli þeirrar
uppskeru, er hún sáði til hér á jörð.
Við varðveitum minningu hennar vel
alla tíð.
Þín elskandi dóttir,
Ólöf Hulda Karlsdóttir.
Nú er hún amma mín, Margrét
Tryggvadóttir, látin. Það er skrítið að
hugsa til þess að fólk sem við höfum
þekkt allt okkar líf sé allt í einu ekki
lengur til staðar og nú eru hún og afi
bæði farin. Einhvern veginn er eins
og manni finnist að þetta fólk eigi að
vera eilíft hér á jörð.
Síðasta skiptið sem ég sá ömmu var
þegar ég fór heim til Íslands um síð-
ustu jól. Það var í fyrsta skipti sem
kærastinn minn, hann Hugo, hitti
ömmu. Samskiptin þeirra á milli fóru
að mestu leyti þannig fram að ég
þýddi það sem þau sögðu hvort um
sig. Í einni heimsókninni fannst
ömmu greinilega maðurinn ekki nógu
duglegur við kaffidrykkjuna og allt í
einu stóð hún upp og spurði hann á
fullkominni ensku hvort honum þætti
kaffið ekki gott. Svona gat amma
komið manni á óvart. Hún var afskap-
lega vel gefin og hæfileikarík kona en
yfirleitt ekki sérstaklega mikið fyrir
að flagga kunnáttu sinni.
Þegar ég var krakki í sveitinni fyrir
norðan má kannski segja að ég hafi
verið nánari afa heldur en ömmu. Afi
var meira fyrir að grínast og leika sér
við börn heldur en amma. En eftir því
sem ég varð eldri lærði ég betur og
betur að meta ömmu og við áttum oft
áhugaverðar samræður um ýmiss
konar málefni. Ég er alveg viss um
það að ef amma hefði verið ung kona í
dag þá hefði hún farið í nám í tungu-
málum, sálfræði eða jafnvel myndlist.
Hún hefði líka ferðast því að hún var
forvitin um muninn á lífinu á Íslandi
og annars staðar. Hún hafði áhuga á
svo mörgu og var líka svo einstaklega
flink í höndunum. Ég man eftir alveg
ótrúlega fallegum slæðum, nælum og
dúkum sem hún gerði sjálf og ég
varðveiti vel þá hluti sem hún gerði og
gaf mér.
Ég er afskaplega þakklát fyrir það
að hafa fengið að verða þeirra ömmu
og afa svona lengi aðnjótandi. Mér
fannst draga mikið af ömmu eftir að
afi dó og held að hún hafi verið sátt
við að komast nú loksins til hans.
Karlotta M. Leosdóttir.
Elskuleg langamma mín er horfin
frá okkur. Hún var mér alltaf svo góð
og hugsaði svo oft um hvernig mér
liði, hvort ég væri ekki frísk og hvern-
ig mér gengi í skólanum og tónlist-
arnáminu. Þegar ég kom til hennar
vildi hún alltaf gefa mér eitthvað að
borða. Á vorin hlakkaði ég mikið til að
fara norður í sveitina okkar, því var
alltaf svo skemmtilegt og vel um okk-
ur hugsað. Við systurnar hlökkuðum
svo til að tína ber handa okkur seinna
í sumar og ætlaði amma líka að veiða
silung úr Hópinu af því að langömmu
fannst svo gaman að fylgjast með
hversu margir hefðu veiðst. Eftir að
langafi dó fór ég stundum til lang-
ömmu um helgar og gisti hjá henni.
Það þótti okkur báðum mjög gaman.
Við spiluðum, spjölluðum saman og
hún sagði mér skemmtilegar sögur.
Þegar við fórum síðan að sofa buðum
við hvor annarri „góða nótt“ og signd-
um yfir hvor aðra. Ég er mjög leið yf-
ir að elsku langamma skuli vera farin
frá okkur. Ég kveð hana með þessu
fallega versi og bið alla góðu englana
að vaka yfir henni og blessa hana.
Legg ég nú bæði líf og önd,
ljúfi Jesús, í þína hönd,
síðast þegar ég sofna fer
sitji Guðs englar yfir mér.
(Hallgrímur Pétursson.)
Þín elskandi langömmustelpa,
Ólöf Hulda Steinþórsdóttir.
Elskuleg langamma mín var mér
alltaf svo góð og hugsaði um mig af
einlægni og hjartahlýju og tók mér
alltaf svo fagnandi og faðmaði mig.
Alltaf bauð hún mér upp á eitthvað
þegar við komum í heimsókn til henn-
ar. Hún kom líka til að sjá mig spila á
fiðlu með hljómsveit í Háskólabíói í
vor.
Ég hlakkaði alltaf til þegar við átt-
um von á langömmu í heimsókn, urðu
þá miklir fagnaðarfundir, ekki síst á
hátíðum og afmælunum okkar. Þá fór
hún líka stundum með okkur upp í
Langholtskirkju og þótti okkur mjög
gaman að hafa hana með okkur. Hún
var alltaf svo fín og góð. Mér þótti af-
ar vænt um elsku langömmu og sakna
hennar mikið. Ég kveð hana með
þessu fallega versi og bið algóðan guð
að blessa hana og alla englana að taka
vel á móti henni.
Vaktu, minn Jesús, vaktu’ í mér,
vaka láttu mig eins í þér.
Sálin vaki þá sofnar líf,
sé hún ætíð í þinni hlíf.
(Hallgrímur Pétursson.)
Þín elskandi langömmustelpa,
Kolbrún Atladóttir.
Okkur systkinin langar að minnast
föðursystur okkar, Margrétar
Tryggvadóttur, húsfreyju á Stóru-
Borg. Hún var orðin tæplega 93 ára
gömul og við nokkuð góða heilsu mið-
að við háan aldur. Magga lést heima á
Stóru-Borg og getum við hugsað okk-
ur að það hafi hún helst viljað. Magga
og Kalli maður hennar áttu sitt annað
heimili í Reykjavík um árabil, þar
sem þau dvöldust yfirleitt yfir vetr-
artímann en á sumrin voru þau á
Stóru-Borg. Við dáðumst að því að
þau skyldu taka sig upp á hverju vori
og fara norður, orðin háöldruð, og síð-
an Magga, eftir að Kalli dó fyrir
þremur árum.
Það var alltaf tilhlökkunarefni hjá
okkur ef til stóð að fara norður á
Stóru-Borg með foreldrum okkar,
Helgu og Guðmundi, en hann er bróð-
ir Möggu. Var þá ekki að spyrja að
móttökunum. Lengi vel bjuggu allir í
sama húsi; Guðrún amma, Tryggvi
sonur hennar Jóhannsson, hálfbróðir
Möggu og Guðmundar föður okkar,
Magga, Kalli og þeirra börn; Tryggvi,
Ólöf Hulda og Guðrún. Þó að þröngt
væri var nóg húsaskjól fyrir alla. Allt
það besta var borið fram í mat og
drykk og gestrisnin í hávegum höfð.
Seinna meir réðust Magga og Kalli
í að byggja sitt eigið hús, sem var
mjög myndarlegt á þeirra tíma mæli-
kvarða. Magga var forkur dugleg
jafnt innanhúss sem utan og stjórnaði
heimilinu og mannskapnum af mikilli
röggsemi. Hún var glaðlynd og hafði
dillandi hlátur. Kalli var ekki síður
glaðlyndur og hann átti líka létt með
að kasta fram vísu. Þá var hann mjög
fróður, sérstaklega um fornsögurnar.
Það var því bæði fróðlegt og
skemmtilegt að taka þátt í samræð-
um við matarborðið hjá þeim.
Kolbeinn, sem er yngstur okkar
systkina, var nokkur sumur í sveit á
Stóru-Borg. Fyrst hjá Tryggva
frænda og ömmu, en síðar hjá Möggu
og Kalla. Hann á mjög góðar minn-
ingar frá þeim árum.
Magga sat ekki auðum höndum eft-
ir að þau hjónin fóru að vera í Reykja-
vík á vetrum en nýtti sér föndur-
kennsluna í Bólstaðarhlíðinni og þar
gerði hún marga fallega hluti.
Við systkinin eigum mikið af góð-
um og skemmtilegum minningum frá
Stóru-Borg og minnumst Möggu
frænku með þakklæti fyrir allt sem
hún var okkur og foreldrum okkar.
Guðrún, Björn Tryggvi,
Steinunn, Kristín
og Kolbeinn.
Nú hnígur sól að sævarbarmi
sígur húm á þreytta jörð.
Nú blikar dögg á blómahvarmi,
blundar þögul fuglahjörð.
Í hljóðrar nætur ástarörmum
allir fá hvíld frá dagsins hörmum.
(Axel Guðmundsson.)
Skjótt hefur sól brugðið sumri, því
Margrét Tryggvadóttur frá Stóru-
borg í Húnaþingi vestra er flogin á vit
feðranna. Á fögrum sumardegi, í
sveitasælunni á æskustöðvunum, hné
hún niður og kvaddi þennan heim, eft-
ir drjúgt og gifturíkt dagsverk, södd
lífdaga. Það er oft haft á orði að stutt
sé milli heims og helju og svo sann-
Blómastofa Friðfinns,
Suðurlandsbraut 10,
sími 553 1099, fax 568 4499.
Opið til kl. 19 öll kvöld
Kransar • Krossar • Kistuskreytingar
Sími 551 3485 • Fax 551 3645
Áratuga reynsla í umsjón útfara
Önnumst alla þætti
Davíð Osvaldsson
útfararstjóri
Sími 896 8284
Eyþór Eðvarðsson
útfararstjóri
Sími 892 5057
Vaktsími allan sólarhringinn