Morgunblaðið - 15.08.2004, Blaðsíða 56

MORGUNBLAÐIÐ, KRINGLUNNI 1, 103 REYKJAVÍK, SÍMI 569 1100, SÍMBRÉF 569 1181, PÓSTHÓLF 3040,
ÁSKRIFT-AFGREIÐSLA 569 1122, NETFANG: RITSTJ@MBL.IS, AKUREYRI: KAUPVANGSSTRÆTI 1 SUNNUDAGUR 15. ÁGÚST 2004 VERÐ Í LAUSASÖLU 350 KR. MEÐ VSK.
Ítalir búa
sig undir
Íslandsferð
ÍTALSKA landsliðið í knattspyrnu kem-
ur saman í kvöld í Coverciano, æfinga-
miðstöð Ítalska knattspyrnusambandsins,
skammt frá Flórens, en í fyrramálið
verður fyrsta æfing
liðsins undir stjórn nýs
þjálfara, Marcello
Lippi.
Á þriðjudag flýgur
liðið til Íslands og
mætir svo íslenska
landsliðinu á mið-
vikudagskvöld kl.
19.15 í eina vináttuleik
sínum fyrir undanriðla
HM í haust. Búist er
við að hátt í hundrað
íþróttafréttaritarar, að meðtöldu tækni-
fólki, fylgi ítalska liðinu. Tveir úr EM-liði
Ítala frá í sumar, Pirlo og Ferrari, leika
nú með ólympíuliði Ítala í Aþenu og
nokkrir nafntogaðir leikmenn stríða við
meiðsli, svo sem Totti, Cassano og Vieri.
Nýjustu fregnir herma þó að tólf af þeim
22 leikmönnum, sem voru í hópnum fyrir
EM í sumar, séu á lista Lippis fyrir Ís-
landsheimsóknina, m.a. Del Piero, Nesta
og Buffon. Endanlega liðsskipan átti að
tilkynna seint í gærkvöld./16
Búist er við Aless-
andro Del Piero í
framlínunni.
„ÞETTA er mjög óvenjulegt og kannski er
þetta mesta hitabylgjan sem komið hefur yfir
landið,“ segir Einar Sveinbjörnsson, veð-
urfræðingur á Veðurstofu Íslands, um einstaka
veðurblíðu sem landsmenn hafa notið síðustu
dagana. Aldrei hafi hlýrri loftmassi borist yfir
landið frá því að háloftamælingar hófust í
Keflavík eftir síðari heimsstyrjöld. Hitabylgjan
hafi varað í fimm daga en sé nú að fjara út.
Meira rökkur á nóttunni og greiðari útgeislun
valdi því að loftið kólni. Það vanti öflugra sól-
skin til að viðhalda hitanum í loftinu. Síðasti
heiti dagurinn hefði verið í gær en þó væri spáð
þurru veðri næstu vikuna.
Hefði þessi heiti loftmassi komið yfir landið
fyrr í sumar er Einar sannfærður um að hita-
metið frá árinu 1939 hefði fallið. Hitinn hefði þá
farið yfir 30 stig. Þó var búið að slá 13 hitamet á
42 veðurathugunarstöðvum Veðurstofunnar að
morgni 12. ágúst. Af 117 sjálfvirkum stöðvum
hafði hitametið fallið á 76 stöðum. Einar bendir
á að þær hafi allar verið settar upp á síðustu 15
árum. Met hefðu verið sett á Gjögri og Litlu-
Ávík á föstudag.
Ekki met á Austurlandi
„Það má segja að á þessum stöðvum, þar sem
hiti hefur verið mældur mjög lengi, er sett met
á flestum þeirra um sunnan- og vestanvert
landið. Og vestan til á Norðurlandi einnig og
sums staðar í innsveitum norðanlands og aust-
an, en út við sjávarsíðuna á Norður- og Austur-
landi hafa ekki verið sett met,“ segir Einar og
nefnir Akureyri og Austfirði sem dæmi. Þar
hefði verið hagstæðara veður árið 1939, þegar
loftið kom úr suðvestri og vestlæg átt var
ríkjandi, en ekki austlæg eins og í þessari hita-
bylgju.
Síðast voru talsvert mikil hlýindi á landinu í
júlí 1991 og fór hitinn í 29,2 stig á Kirkjubæj-
arklaustri. Þau voru ekki eins eindregin og
núna, segir Einar. Hlýi loftmassinn sem kom
yfir okkur sé sá hlýjasti sem hingað hafi borist
frá upphafi mælinga. Það sé mælt með hálofta-
athugunum í Keflavík, sem hafi varað samfellt
frá því skömmu eftir síðari heimsstyrjöldina.
„Þetta er klárlega hlýjasta loft sem hefur kom-
ið til okkar frá því að þar var farið að mæla. Það
er sjónarmun hærra en t.d. fyrstu vikuna í júlí
árið 1991.“
Á 50 ára fresti
Einar segir óvenjulegt að þessi heiti loft-
massi, sem barst úr suðaustri, skuli hafa náð
svona langt norður í haf og orðið kyrrstæður
yfir landinu. Oftast nær sé Ísland í útjaðri slíks
loftmassa en nú náði kjarni hans yfir landið.
Ekki sé auðvelt að reikna endurkomutíma
svona loftmassa en má áætla að þetta komi á 50
ára fresti miðað við núna og árið 1939. Gera
megi ráð fyrir aukinni tíðni með hlýrra lofts-
lagi, en þó ekki hlýindaköflum sem eru alveg
svona hlýir.
Morgunblaðið/ÞÖK
Fólk notar ýmsar leiðir til að kæla sig í blíðviðrinu. Þessir krakkar léku sér í Öxará enda mældist hitinn á Þingvöllum tæplega 30 gráður.
Hlýjasti loftmassi sem komið hefur yfir landið að fjara út
Hitametið hefði fallið ef bylgj-
an hefði komið fyrr í sumar
„ÞAÐ hefst ekki undan að fram-
leiða,“ segir Aðalsteinn Guðmunds-
son, sölustjóri hjá Sölufélagi garð-
yrkjumanna, en gífurleg sala hefur
verið í tómötum síðustu daga. Að-
alsteinn segir að þessi mikla sala
tengist beint hitunum. Fólk kaupi
meira af grænmeti, sérstaklega
tómötum, þegar svo heitt er í veðri.
„Salan á tómötum hefur aldrei
verið meiri og síðustu daga hefur
staðan verið þannig að það vantar
tómata inn á markaðinn,“ segir Að-
alsteinn. Hann segir að framleiðslan
hafi aldrei verið meiri en í sumar,
en það hafi samt ekki dugað til
vegna mikillar söluaukningar.
Raunar hafi orðið að flytja inn tóm-
ata til að fullnægja eftirspurninni,
en það sé óvenjulegt á þessum árs-
tíma þegar framleiðslan er í há-
marki.
Þó að grænmetisbændur fagni al-
mennt góða veðrinu eru ekki allir
fullkomlega ánægðir. Það á t.d. við
um grænmetisframleiðendur á
Norðurlandi þar sem miklir
þurrkar hafa valdið vandræðum.
„Ég held ég megi segja að hér
hafi ekki rignt að ráði nema tvo
daga í sumar,“ segir Stefán Gunn-
arsson, bóndi í Akursseli í N-
Þingeyjarsýslu. „Mýrar sem voru
forarblautar fyrripart sumars
hafa þornað þannig að það er
hægt að labba yfir þær á striga-
skóm í dag.“
Hefst ekki undan að fram-
leiða tómata fyrir landann
Morgunblaðið/Ásdís Aldrei meiri/8
SÆNSKIR og danskir læknar hafa und-
anfarin ár gert tilraunir með það að skrifa
upp á hreyfingu fyrir sjúklinga í stað þess,
eða samfara því, að skrifa upp á lyf. Sveit-
arfélög í báðum löndunum hafa stutt við
þetta, m.a. með útgáfu leiðbeininga fyrir
lækna um það í hvaða tilvikum þetta gagn-
ist best.
Að sögn Dags B. Eggertssonar læknis,
borgarfulltrúa og áhugamanns um lýð-
heilsu og forvarnir, hafa tilraunir með þetta
fyrirkomulag gefist vel. Hann segir kann-
anir hafa sýnt að meirihluti sjúklinga sem
fær hreyfingu uppáskrifaða hjá lækni nýtir
sér hana.
„Hreyfótek“ í stað apóteka
Í samtali við Morgunblaðið segir Dagur
það svo sem ekkert nýtt að læknar ráðleggi
sjúklingum um hreyfingu og heilbrigðan
lífsstíl. Þessar tilraunir Dana og Svía gangi
skrefinu lengra, því þar séu læknar að
prófa sig áfram með að ávísa klæðskera-
sniðnum hreyfingaráætlunum til sjúklinga.
Þá séu svokölluð „hreyfótek“ (fysiotek á
sænsku) til sums staðar í Svíþjóð.
Skrifað upp
á hreyfingu í
stað lyfja
 Elsta læknisráðið/6
♦♦♦