Réttur - 01.06.1948, Side 3

RÉTTUR
91
Kommúnistaávarpið kom út í febrúar 1848, í það mund
er febrúarbyltingin franska var að hefjast. Það hefur verið
kallað fæðingar- og skírnarvottorð hins vísindalega sósíal-
isma. Ekki er það svo að skilja, að kenningar þeirra Marx
og Engels hafi þá fyrst fengið endanlegt snið eða engu hal'i
mátt hnika til eftir það. Heimspeki- og sögukenningar
marxismans eru þegar fullmótaðar í aðalatriðum 1845—46
(í „Thesen úber Feuerbach" og „Deutsche Idelogie“), og í
„Eymd heimspekinnar", sem Marx reit gegn Proudon, eru
hagfræðinni gerð allgóð sk.il, — en einstök atriði í hagfræði-
kenningu Marx eru þó ekki fullmótuð, fyrr en eftir 1848.
í kommúnistaávarpinu er þetta hins vegar fellt í eitt. — Þar
er rakin á snilldarlegan liátt söguskoðun marxismans og
þróun þjóðfélagsins — og jafnframt pólitísk barátta og
markmið hinnar kommúnísku hreyfingar. Það er og op-
inber stefnuyfirlýsing Kommúnistabandalagsins og má því
með sanni kallast fæðingarvottorð hins vísindalega sósíal-
isma.
Eftir þetta sendu þeir Marx og Engels frá sér hvert ritið
öðru veigameira (Auðmagnið, Anti-During, Uppruna fjöl-
skyldunnar o. 11. o. fl.), en ekki verður það rakið nánar
hér. Hitt er ætlunin að líta sem snöggvast yfir það tímabil,
sem liðið er, frá því Kommúnistaávarpið fyrst kom út, og
huga að, hversu kenningar marxismans liafa staðizt tímans
tönn, og íneta þau áhrif, er þær hafa haft.
Ein öld er að vísu ekki langur tími í sjállu sér, en miðað
við þær mörgu og hraðfleygu breytingar, sem gerzt hafa síð-
an 1848, eru hundrað ár ekkert smáræði. Flest þau fræðirit,
sem sáu fyrst ljós dagsins fyrir hundrað árum, eru nú löngu
dauð og fölnuð og hafa aðeins sögulegt gildi. Flestir þeir
pólitískir flokkar, er þá voru uppi eru nú gengnir fyrir ætt-
ernistapa, stefnuskrár þeirra löngu úreltar, vígorð þeirra
orðin fáránleg. En Kommúnistaávarpið lifir enn góðu lífi,
meginatriði þess eru enn jafnsönn og fyrir hundrað árum,
baráttuhvöt þess jafnbrýn, og nú á boðskapur þess, er þá