Réttur - 01.10.1950, Blaðsíða 12

252
RÉTTUR
Slík vanræksla er embættisafglöp, ef ekki annað verra.
Skal nú athugað enn betúr, hvort ekki voru auk þessa sérstakar
ástæður fyrir hendi, sem hefðu knúið óvilhallan dómara til að
kalla þessa nefndu menn fyrir.
Deilumálið, sem leiddi til atburðanna 30. marz, er innganga
íslands í hernaðarbandalag. Það eru Bandaríkin, sem sækja það
mál fast, að ísland gengi inn í það bandalag. Vitað er, að slíkt
myndi þýða herstöðvar fyrir Bandaríkin síðar.
Það er almennt viðurkennt, að Bandaríkjunum ráða auðugustu
auðhringir og stærstu vopnaframleiðendur heims.
Það er ennfremur vitað, að Bandaríkin höfðu 1. okt. 1945 leit-
azt eftir að fá þrjár herstöðvar á íslandi, Keflavíkurvöll, Hval-
fjörð og Skerjafjörð undir sín yfirráð til 99 ára, — en íslending-
ar neitað.
Það er ennfremur vitað, að Bandaríkin létu þá skoðun í ljósi
við stjórnarvöld landsins haustið 1946, að óvíst væri, að þau færu
nokkuð með her sinn burt af landinu, nema ísland gerði við þau
svokallaðan Keflavíkursamning, er gerður var 5. okt. 1946 og
leiddi til stjórnarskipta, svo sú stjórn tók við, er knúði fram inn-
göngu í hernaðarbandalagið 30. marz 1949.
Það er ennfremur vitað, að þetta ráðuneyti Stefáns Jóhanns
Stefánssonar gerði samning við Bandaríkin 5. júlí 1948, svonefndan
Marshallsamning.
Það er ennfremur vitað, að þessi ríkisstjórn þáði mjög miklar
fjárgjafir frá stjórn Bandaríkjanna í krafti þessa samnings og
lagði mjög mikla áherzlu á að telja þjóðinni trú um, að án þessara
amerísku fjárgjafa til ríkisins, kæmist þjóðin alls ekki af.
Það er ennfremur vitað, að helmingur ríkisstjórnarinnar flaug
vestur á fund valdsmanna í Bandaríkjunum og hélt að þeim
fundum loknum mikla einkafundi með þingflokkum sínum, þar
sem ráðherrarnir lögðu ríkt að þingmönnum að láta Island ganga
í hernaðarbandalagið án þess að ræða málið við þjóðina, án þjóð-
aratkvæðis og helzt án verulegra umræðna á Alþingi.
Hver sem þekkir aðfarir slíkra stórvelda sem Bandaríkin eru
og þekkir aðfarir erlendra valdsmanna fyrrum gagnvart íslandi,