Réttur - 01.10.1950, Blaðsíða 14

254
RÉTTUK
leynisamkomulags, er helztu valdsmenn landsins höfðu gert við
hið erlenda vaíd, en dulið þjóðina. Þegar alþýða manna sá hið
sanna, reyndi hún að fá þjóðina leysta undan samningi höfðingj-
anna. En fortölur höfðu engin áhrif. Höfðingjarnir höfðu bundizt
hinu erlenda valdi svo fast, að harmleiknum varð ekki afstýrt. —
En svo ættu atburðirnir frá 1262 að vera greiptir í hug hvers
íslendings, að hver óháður og hlutlaus dómari ætti að gæta
heiðurs síns, þegar svipaðir atburðir eru að gerast.
30. marz 1949 var samningurinn um inngöngu íslands í hern-
aðarbandalag knúinn fram með offorsi höfðingja gagnvart alþýðu,
og í krafti leynilegs samkomulags, sem helztu valdsmennirnir
höfðu gert við erlenda ríkisstjórn. Almenningur krafðist stjórnar-
farslegs réttar síns að fá að úrskurða um þetta mál. Honum var
neitað. Á Alþingi fæst málið vart rætt. Áður óþekktum aðferðum
er beitt til þess að hefta málfrelsi þingmanna. Og sú eina yfirlýs-
ing, sem fyrir réttinum liggur, frá valdsmanni á Alþingi, bregður
nokkru ljósi yfir, hvernig höfðingjarnir hafa bundið þorra þing-
manna sinna á fylgi við leynisamninginn.
Ján Pálmason, forseti sameinaðs þings, segir í skýrslu til réttar-
ins 21. október:
„Innganga íslands í Norður-Atlantshafsbandalagið var
þrautrætt mál í þingflokkunum áður en það kom til af-
greiðslu á Alþingi ..
Ég tek þetta fram til þess að sanna, að afgreiðsla þessa
máls frá Alþingi var fyrirfram alveg viss og því áreiðanlegt,
að á afgreiðslu málsins gat það engin áhrif haft, hvort
umræður yrðu langar eða stuttar.“
Þessi yfirlýsing felur í sér játningu á eftirfarandi:
1) aff ákvörffun um máliff sé tekin utan þingsins.
2) aff ákveffið sé aff láta engar upplýsingar effa rök hafa áhrif á
gang málsins og leyfa því ekki slíkum upplýsingum né rökum
aff komast að nema af mjög skornum skammti.
Með slíkum ákvörðunum sem þeim, sem hér eru játaðar, er öllu
því, sem Alþingi byggir afgreiðslu mála á samkvæmt stjórnar-
skránni, afneitað. Hinar mörgu umræður, sem stjórnarskrá og