Réttur - 01.07.1966, Page 51

kettur
251
aralega ílokka eða forystuflokkur um ríkisvald í sósíalistísku þjóð-
félag.i, líklega oft í samstarfi við aðra flokka, hlynnta sósíalisma.
Þegar svo er komið, munu flykkjast til hans ýmsir metorðagjarnir
menn ,sem einvörðungu aðhyllast hann valda hans vegna en eigi
hugsjóna. (Dálítið svipað og sagt er nú að ýmsir ungir menn fari
í „lögfræðideild Háskólans og Heimdall,“ til að tryggja sér skjótan
frama!) Við þetta bætist svo sú hætta, sem stafar af þeim áhrifum
til hins illa, sem valdið hefur á gamla og góða baráttumenn.
Það reynist oftast erfitt að gegna háðum þessum hlutverkum
svo vel sé. Hjá verkalýðsflokkum, sem verða valdaflokkar innan
auðvaldsskipulags, verður freistingin rík sem dæmin sanna að
gleyma stefnu og hugsjónum, en hanga við völdin, stundum hvað
sem það kostar. Og ef slíkir flokkar finna ekki hentugt skipulag á
starfsemi sinni í samræmi við það, sem fyrr segir, þá leiðir það til
klofnings og/eða stöðnunar hreyfingarinnar í heild. Hjá verkalýðs-
flokkum, sem verða valdaflokkar í sósíalistísku þjóðfélagi, er hins
vegar hættan að ríkisvélin gleypi þá og geri að hluta úr sér. Óháð
afstaða sósíalistísks flokks gagnvart því ríkisvaldi alþýðunnar, sem
hann sjálfur tekur þátt í, er því hin mesta nauðsyn, en jafnframt
mikið skipulagslegt vandamál að tryggja það sjálfstæði svo vel sé.
Sósíalistaflokkur þarf ætíð að geta haldið áfram að vera hinn
andlegi leiðtogi alþýðunnar, forystuflokkur hennar á leið til full-
komins sósíalisma. Hann má aldrei verða að valdaflokki einvörð-
ungu. -—, Stundutn getur jafnvel verið hentugt að skapa um þetta
skipulagslega verkaskiptingu, þannig að þau pólitísku valdasam-
tök alþýðunnar, er fyrst og fremst hafa það hlutverk að tryggja
henni sem mest áhrif og völd, séu viðfeðma bandalög, er liafi mis-
tnunandi verkalýðsflokka og hópa innan sinna vébanda, þar á með-
al þá sósíalistísku flokka — eða þann sósíalislíska flokk, -—
sem vilja einbeita sér að því að tryggja sem öruggast stefnuna og
framkvæmd hugsjóna sósíalismans.
Þessi vandamál öll eru hér aðeins nefnd, en engin tillaga gerð
um lausn. En þetta er vissulega mál, sem ekki aðeins sósíalistar
þurfa að hyggja að. Þeitn fylgjendum borgaralegra flokka, sem
meina alvarlega tal þeirra um lýðræði og taka kosningaloforð
flokka sinna alvarlega, væri t. d. hollt að athuga, livort það geti
ekki verið heppilegt flokkum þeirra, um leið og þeir berðust fyrir
Uieira lýðræði í þeim, að taka t. d. þá ákvörðun að formenn slíkra
flokka væru aldrei sjálfir ráðherrar, lteldur skyldu gagnvart fylgj-
endum flokksins hera ábyrgð á því, að ráðherrar flokksins fram-