Réttur - 01.01.1940, Page 12

ríki yrði þar svo voldugt, að heimsveldi þess og sam-
göngum við nýlendurnar væri hætta búin.
En þótt England væri búið að ganga á milli bols og
höfuðs á Pýzkalandi, þá gekk nú nýr keppinautur fram
á sjónarsviðið og gerðist hættulegur Bretum í atVinnu-
legum og fjárhagslegum efnum. Petta voru Bandaríki
Norður-Ameríku. Pau höfðu meðan á heimsstyrjöld-
inni stóð eflt framleiðslu sína af öllum mætti og
rakað saman fé á kostnað Englands. Gullið streymdi í
stríðum straumum til Yesturálfu, og vörur og auðmagn
Bandaríkjanna gekk til Evrópu, sem var þrautpind eft-
ir blóðsúthellingarnar. .En Bandaríkin létu sér ekki
nægja að frjóvga Evrópu með auðæfum sínum. Nýlend-
ur Breta og atvinnuleg áhrifasvæði fengu ekki staðist
áhlaup hins ameríska dollars. í Suður-Ameríku og
Kanada, í Indlandi og Ástralíu og Kína flæddu vörur og
auðmagn Bandarikjanna eins og Nílarflóð og gerðu
Englandi æ þrengra fyrir dyrum. Bæði England og
Frakkland lágu heldur ekki á liði sínu og kepptu við
Bandaríkin um peninga- og vörumarkaði heimsins.
Af þessu leiddi, að iðnaður reis upp í frumstæðum
landbúnaðarlöndum, nýlendumar fóru að efla iðnað
sinn og byrgja upp sinn eigin markað. Og hið mikla
iðnaðarríki Mið-Evrópu, Pýzkaland, byggði upp ný-
tisku framleiðslukerfi fyrir erlent lánsfé og flutti út
meira vörumagn en nokkru sinni fyrr í sögu sinni.
Skaðabætur þær, er Bandamenn höfðu lagt á Pýzka-
land varð það auðvitað að greiða i vörum, enda varð
því ekki skotaskuld úr því, þar sem skipulag hinnar
þýzku stóriðju gat gert henni fært að selja vörur sínar
lágu verði á erlendum markaði, og látið verðlagið inn-
anlands bera mismuninn. En þar með var iðnaður og
verzlun sigurvegaranna komin í hinn mesta vanda.
Heimsmarkaður auðvaldsins gat ækki tekið við þvi, sem
í hann var látið.
Uppgangur iðnaðarins eftir striðið hafði fyrst bg
fremst átt rætur sínar að rekja til þess, að framleiðslu-
12