Réttur - 01.01.1940, Page 65

einn hátt. Sálarlífslýsingar og náttúrulýsingar höf. eru
frábærar og allt er sérkennilegt, sem hann ritar. Aöur
hefur sagan Silja birzt etfir hann á íslenzku.
PráSur sögunnar er ekki margbrotinn. Jussi var arf-
laus óðalsbóndasonur, hjáleigubóndi lengst ævinnar og
ólánsgrey. Vesaldómur hans var honum aS máklu leyti
áskapaSur eSa runninn frá uppeldinu. Kúgun mannanna
og kaldhæSni örlaganna leika hann og fjölskyldu hans
sífellt verr og verr. En aS lokum rís hann öndverSur til
baráttu, þetta skilningssljóa smámenni gerist byltinga-
maSur. Hálfgert óvart, hálfgert viljandi fórnar hann sér
í frelsisbaráttu almúgans. Petta. er maSurinn, sem Sillan-
.páá kaus sér aS gera ódauSlegan.
Hvernig skal byggja landið? — eftir Arnór Sigurjóns-
son, útg. Heimskringla. — ísland er enn nýlenda, og land-
nám hlýtur aS fara fram næstu áratugi, ef íslendingar
eiga aS geta lifaö í landi sínu. Amór gerir hér rökstudd-
ar tillögur um aukna byggS og meiri nytjun riáttúrugæSa
en er. Hann tekur fyrir öll meginhéruS landsins í röS
og sýnir, aS sitt á viS á hverjum staSnum. Inngangur
ritsins er hagsögulegt yfirlit um búferlaflutninga þjóS-
arinnar 1914—36 (vöxtur sjávarþorpa og kaupstaSa), og
yfirlitskafli er aS bókarlokum. Nokkur hluti ritsins hefur
áSur birzt í Nýju landi. Tillögur höfundar eru ætíS
íhugunarverSar, þólt þær byggist fæstar á fullgerSum
rannsóknum og víSa sé slíkra rannsókna þörf, ekki síS-
ur eftir útkomu bókarinnar en áSur. Venjulegast hniga
tillögurnar í þá átt aS skapa í hverju héraSi einn aSal-
kaupstaS, einskonar miSstöS fyrir samgöngur þess, verzl-
un, iSnaS og hverskonar menningartæki, sem fjölmenni
þarf til aS bera uppi. Eldri kauptún, sem vanta skilyrSi
eSa liggja of afsíSis til aS gerast miSstöSvar, verSa aö
dragast saman, ef héraSsheill krefst þess, aS straumi lífs-
ins sé veitt í nýjan, betri farveg. Líkt getur fariS um
útvegsbæi og sjávarpláss, sem höf. vill gera aS „fiski-
túnum” (sbr. kauptún). í sveitum á ýmist aS haldast hiS
65