Réttur - 01.04.1973, Side 24

vegar. Þó er rétt að hafa í huga að samþjöpp-
un auðmagnsins á þessu svæði getur í sam-
ræmi við baráttu andstæðnanna leitt til þess
hægt og hægt að hið andstæða þjóðfélagsafl:
verkalýðshreyfingin verði samstilltari og teikn
því til sönnunar má m.a. sjá í Frakklahdi í
dag.
Þegar litið er á þróun efnahagsmála og
svonefndra öryggismála í Vesmr-Evrópu, þá
er athyglisverðast að kynna sér þau átök sem
eiga sér stað milli annars vegar stöðugt öfl-
ugri róttækra afla og hins vegar afmrhalds,
sem á í vök að verjast.
Helztu teikn vaxandi róttækni eru: upp-
reisn æsku sem hefur djúpstæða samúð með
frelsisöflum þess heimshluta, er varð fórnar-
dýr forræðis Evrópu á umliðnum áramgum
og sá samhugur kemur skýrast fram í and-
ófinu gegn styrjaldarrekstrinum í Víetnam;
kosningasigrar og sigurspár vinstri afla í ríkj-
um Vesmr-Evrópu setja og svip sinn á stjórn-
málaþróun síðustu mánaða og fleira mætti
nefna. Hins vegar stendur afmrhaldið í Ev-
rópu í óða önn við að viðurkenna aðila,
hverra tilvist þeir í áraraðir hafa afneitað.
Afturhaldssamir stjórnmálamenn í Nato-
ríkjum telja nú vænlegast að flagga með rót-
tæk loforð fyrir kosningar sbr. Pompidou í
Frakklandi og Moskvugælur hans og Nixon
skreytti sig með friðarvilja, þó hitt Janusar-
andlit háns, ásýnd hernaðar- og stóriðjusam-
steypnanna, hafi sýnt hið „kristilega” innræti
á nýliðinni jólahátíð.
Segja má, að sú realpolitik, sem ríki Vest-
ur-Evrópu hafa farið inn á á síðustu 2—3
árum, knúin af breyttum valdahlutföllum í
heimsmálum, hafi haft mjög jákvæð áhrif
til að draga úr spennu í Evrópu. Loks eygja
menn vonir um lausn Þýzkalandsmálsins og
líkur til að hernaðarbandalögin leitist við,
eftir diplomatiskum leiðum að draga úr víg-
búnaði. Þessi þróun ýtir jafnframt undir þá
von að ríki Austur-Evrópu feti inn á frjáls
lyndari stjórnhætti og afnemi hið ómannlega
skriffinnskuvald.
Hvað þessi atriði snertir beinast augu
manna í álfunni sérstaklega að öryggis- og
samvinnuráðstefnu Evrópu. I tengslum við
það er nauðsynlegt að hugleiða lítillega stöðu
okkar eigin þjóðar og læt ég þar nægja að
varpa fram þeim spurningum: hvort ekki sé
orðið tímabært fyrir Islendinga að hefja raun-
særri utanríkisstefnu, gerast sjálfstæðari aðil-
ar og hafa jafnframt samstöðu með þeim
þjóðum, er í raun eru bandamenn okkar m.a.
í landhelgismálinu, þ. e. það afl sem nú er
sterkast á vettvangi Sameinuðu þjóðanna —
þriðji heimurinn. Þá ættu þeir sem móta það
sem kallað er sjálfstæð utanríkisstefna að
hugleiða, hvort ekki sé eðlilegt að Island beiti
sér á öryggisráðstefnunni fyrir sigri þeirrar
stefnu, er krefst upplausnar hernaðarbanda-
laga og brottflutnings erlendra herja úr sjálf-
stæðum þjóðríkjum.
Að lokum þetta: Þróunin í Evrópu sýnir
okkur, að Vestur-Evrópa hefur glatað því for-
ræði í heimsmálum sem hún áður hafði. Hún
reyndi að endurreisa forræðið með aðstoð
Bandaríkjanna, en þróun heimsmálanna eink-
um í þriðja heiminum og nú síðast í Vietnam
sýnir okkur að Bandaríkin geta ekki lengur
aðstoðað við varðveizlu upprunalegs forræð-
is, þau eru að einangrast og sú „realpolitik”
sem nú kemur fram í Evrópu sýnir fyrst og
fremst viðurkenninguna á þeirri staðreynd
að upprunalegt forræði verður ekki endur-
reist og að þessi hluti álfunnar verði að
sætta sig við þann sess sem Vestur-Evrópu
hefur verið fenginn.
88