Morgunblaðið - 25.08.2006, Blaðsíða 58

58 FÖSTUDAGUR 25. ÁGÚST 2006 MORGUNBLAÐIÐ
menning
BRAKANDI sólskin var þegar Ólafs-
firðingar og aðkomumenn flykktust
fram í dal í litlu sveitakirkjuna gömlu
sem kennd er við Kvíabekk. Þröngt
var setið og komust tónleikagestir að-
eins fyrir með naumindum.
Uppákoman hefði átt fullt erindi á
Þjóðlagahátíðinni á Siglufirði mánuði
fyrr, því hér var ausið úr alþýðlegum
íslenzkum tónlistararfi. Og raunar
einnig á hljómskífu, þar eð fjölbreytni
lagavals og látlaus hugvitssemi flytj-
enda í túlkun og útsetningum kom
verulega á óvart miðað við hvað við-
fangsefnin ættu að heita gam-
alkunnug – þó svo að flestir Íslend-
ingar innan við fimmtugt virðast
núorðið hafa farið á mis við þau eins
og dæmin sanna.
Lögin ellefu voru öll úr gömlum
nótnabókum eða handritum; ýmist
sálmalög, tvísöngslög eða kvæðalög.
Því miður var lítinn fróðleik að finna
um lög og hljóðfæri í hátíðardag-
skránni, og þó að kynningar flytjenda
kæmu í staðinn um stundarsakir, og
það oft bráðskemmtilegar, þá rýrði
það engu að síður gildi prentplaggs-
ins til minja og staðfestingar. Það
hlutverk er furðu oft vanmetið þegar
hljómleikahaldarar reiða sig mest á
munnlegar kynningar.
Hér var nefnilega úr miklu að
moða. Jafnvel þótt hljóðfærin væru
aðeins fjögur, hlutu þau að kalla á
talsverða ritaða umfjöllun enda
býsna fornleg. Einna elzt var hverf-
igígjan simfón [þ. Drehleier, e.
hurdy-gurdy], er þrátt fyrir mikinn
vélbúnað lyklahljómborðs og sveif-
hjólsknúinna strengja má rekja allt
aftur til fyrri hluta 12. aldar. Féll
hinn kliðmjúki bordúnsstuddi „engla-
seiður“ simfónsins undravel að söng-
lögunum, og jafnvel einnig að tvísöng
Kvintbræðra. Hið þjóðkunna lang-
spil, í þessu tilviki smíðað á Siglufirði
handa Sigursveini D. Kristinssyni,
var venju fremur slegið „col legno“
með tónsprota, og léði það undir-
leiknum vissulega léttara yfirbragð
en væri það bogastrokið. 12 strengja
„lýra“ Mörtu Guðrúnar, sænsk eft-
irgerð af að virtist 13. aldar saltara í
ætt við finnska sítrann kantele en
plokkuð í lóðréttri stöðu, var álíka
kliðmjúk og hin hljóðfærin og kallaði
að sama skapi jafnt á mjúkan brjóst-
tónasöng sem varfærinn slátt Sig-
ursveins Magnússonar á egypzku(!)
rammatrommuna zendir í stöku lagi
– þó að skinnið hefði samt gjarna
mátt fá að klingja meira út.
Sömuleiðis var mikill fróðleikur
fólginn í sönglögunum, og hefðu nán-
ari heimildir verið vel þegnar í helm-
ingi tilvika þar sem aðeins ljóðahöf-
undur var tilfærður. Lögin voru
nefnilega fæst ýkja kunn jafnvel inn-
vígðustu þjóðlagaunnendum, þó svo
að gamlir Þursaaðdáendur könn-
uðust strax við Brúðkaupssálm Hóla-
bókar 1619 („Guð skóp Adam alls
réttlátan…“). Hitt stóð þó óhikað eft-
ir, að í áreynslulaust þjálum og oft
grallaralega íbyggnum flutningi þre-
menninganna náði túlkun þessa forna
tónefnis slíkum daggferskum gæðum
að árvökull miðaldatónlistarútgef-
andi hefði varla hikað við að bjóða
tríóinu hljómplötusamning á staðn-
um.
Simfón og langspil
TÓNLIST
Kvíabekkjarkirkja
Íslenzk þjóðlög. Marta Guðrún Halldórs-
dóttir söngur/lýra ásamt Kvintbræðrum
(Sigursveinn Magnússon söngur/
handtromma og Örn Magnússon söngur/
langspil/simfón). Laugardaginn 19.
ágúst kl. 15.
Berjadagar á Ólafsfirði
Ríkarður Ö. Pálsson
FRÁ OG með klukkan 15 á morgun
gefst almenningi kostur á að berja
augum það sem fagmenn á sviði
sjónlista telja verðuga fulltrúa
myndlistar og hönnunar á Íslandi í
dag. Þá verður sýning á verkum
þeirra listamanna sem eru tilnefndir
til Íslensku sjónlistarverðlaunanna
2006 opnuð í Listasafninu á Ak-
ureyri, en þrír listamenn eða hópar
eru tilnefndir í hvorum flokknum
fyrir sig.
Á undanförnum vikum hefur
Morgunblaðið staðið fyrir kynningu
á hinum tilnefndu listamönnum og
því verki eða sýningu sem tilnefn-
ingin nær til. Eins og fram hefur
komið í þeirri umfjöllun eru verk
listafólksins af ólíkum toga og því
óhætt að reikna með fjölbreyttri
sýningu sem veitir um leið innsýn
inn í þá margbrotnu sköpunarvíð-
áttu sem leynist innan landamæra
sjónlistar.
Allir hönnuðir og myndlistarmenn
sem höfðu sýnt verk sín á tólf mán-
aða tímabili frá mars 2005 komu til
greina við tilnefningu og var end-
anlegt val tveggja dómnefnda,
hvorrar á sínu sviði, kynnt undir lok
síðastliðins maímánaðar. Þeir lista-
menn sem þá stóðu eftir eru þær
Hildur Bjarnadóttir, Katrín Sigurð-
ardóttir og Margrét H. Blöndal
myndlistarkonur, húsgagnahönn-
uðurinn Guðrún Lilja Gunnlaugs-
dóttir, fatahönnuðurinn Steinunn
Sigurðardóttir, auk arkitektanna
Margrétar Harðardóttur og Steve
Christer hjá Studio Granda.
Sjálf verðlaunin verða svo afhent
við hátíðlega athöfn í Samkomuhús-
inu á Akureyri 22. september.
Sjónlist | Sýningaropnun vegna Íslensku sjónlistarverð-
launanna 2006 í Listasafninu á Akureyri
Hönnun og myndlist
undir merkjum sjónlistar
Sjónlistarverðlaunin Byggingarlist, innsetningar, málverk, vefnaður,
húsgögn og fatnaður koma við sögu á sýningunni í Listasafninu á Ak-
ureyri. Hér getur að líta verk eftir Hildi Bjarnadóttur sem tilnefnd er í
flokki myndlistar, en aðalviðfangsefnið í myndlist Hildar er að kanna
hvernig textíll birtist í myndlistinni.
Þeir syngja og dansa, ogsegja brandara eins og„Hafið þið nokkuð heyrtum verkjatöfluna sem átti
barn með stundaskránni? – Þau
eignuðust stundatöflu! Hahaha!“
Búbbarnir mæta til leiks á Stöð 2
á laugardag: heil hersing af kjána-
legum brúðum sem reyna eftir
megni að halda fréttastöðinni NBS
gangandi.
Innblásnir af Prúðuleikurunum
„Ég held þetta hafi byrjað þegar
ég var lítill strákur að horfa á Prúðu-
leikarana. Ég fríkaði gjörsamlega
út, mér fannst þeir svo skemmti-
legir,“ segir Bragi Þór Hinriksson,
framleiðandi og leikstjóri Búbbanna,
þegar blaðamaður nær af honum tali
í miðju tökuhléi. Strax 12 ára gamall
arkaði Bragi Þór upp í Ríkissjón-
varp og sótti um starf brúðuleikara
hjá Helgu Steffensen og lék í nokkr-
um þáttum hjá henni áður en hann
lagði fyrir sig kvikmyndagerð og
leikstjórn en síðustu ár hefur Björn
Þór verið duglegur við stuttmynda-
og auglýsingagerð.
Bragi gekk lengi með hugmynd-
ina um Búbbana í maganum og varð
fyrsti vísirinn að þáttunum til árið
1993 þegar gerður var lítill prufu-
þáttur og tónlistarmyndband við lag
Nýdanskrar. „Við höfðum lítið fjár-
magn og gátum ekki gert allt það
sem okkur hefði langað að gera og
tókst ekki að vekja athygli á þætt-
inum þá. Síðar stofnaði ég fram-
leiðslufyrirtækið Hreyfimyndaverk-
smiðjuna, og árið 2000 setti ég
fjármagn í veglegri kynningarþátt
sem dagskrárstjórinn á Stöð 2 féll
strax fyrir.“
Bragi Þór tekur fram að þættirnir
séu fjarri því ætlaðir börnum ein-
göngu, þótt leikararnir séu allir leik-
brúður: „Þetta er sannkölluð fjöl-
skylduskemmtun og markhópurinn
er frá 0 upp í 99 ára og allir geta
fundið eitthvað við sitt hæfi í uppá-
tækjum Búbbanna,“ segir Bragi
Þór.
Sér til liðsinnis fékk Bragi einvala
lið gamanleikara sem undanfarin
misseri hafa staðið í ströngum æf-
ingum: „Gísli Rúnar er aðalhandrits-
höfundur þáttanna og sér um um-
gjörð sögunnar og reytir af sér
bandarana. Svo eru Vilhjálmur G.
Friðriksson, Sverrir Þór Frið-
riksson og ég, sem skrifum nokkra
„sketsa“ og tónlistaratriði og fleira,
sem fær að fljóta með sögunni.“ seg-
ir Bragi Þór.
„Við erum fimm í leikarahópnum
sem sjáum um alla raddsetningu og
brúðuleik og eigum það allir sameig-
inlegt að vera miklir Prúðuleikara-
aðdáendur: Ég, Vilhjálmur, Björg-
vin Franz Gíslason, Jóhann G. Jó-
hannsson úr stundinni okkar, og
Sveppi, Sverrir Þór Sverrisson.“
Löng og ströng þjálfun
Að stjórna leikbrúðum er hægara
sagt en gert og hafa leikararnir
stundað strembna líkamsrækt síðan
snemma í vor: „Við höfum verið í
einkaþjálfun í líkamsræktinni og
þrisvar í viku höfum við æft okkur í
þrjá tíma í senn með myndavél og
grænan bakgrunn með brúðurnar á
lofti.“ Spurður segir Bragi Þór að
brúðustjórnendum veiti ekki af
styrknum enda taki mikið á að vera
með aðra höndina upp í loft allan
daginn, og nota hina til að stýra
höndum eða fótum brúðunnar.
Æfingarnar hafa heldur betur
skilað árangri, því leikararnir eru í
dag allir orðnir flinkir brúðustjórn-
endur og Búbbarnir frískir og lifandi
fyrir framan myndavélina og talað
fyrir þá jafnóðum.
Klassískur húmor
Daglegt líf Búbbanna einkennist
af uppátækjum og glensi og bíða
kjánalætin áhorfenda við hvert
horn: „Gísli Rúnar er auðvitað
meistari í orðaleikjum og útúrsnún-
ingum. Þetta form hentar honum
rosalega vel, og hann hoppaði hæð
sína í loft upp þegar við bárum það
fyrst undir hann að skrifa fyrir
þættina. Hann sýnir sínar bestu
hliðar, gamla og góða húmorinn sem
við þekkjum úr sígildum áramóta-
skaupum og fleiri eftirminnilegum
grínþáttum.“
Brúðurnar sköpuðu Stefán Jörg-
en Stefánsson og Hildur Birkisdóttir
og hafa Búbbarnir á að skipa 80 per-
sónum af öllum stærðum og gerðum.
„Þau eru meistarar í að búa til
kjánalegar persónur, og sama hvað
ég bið um, Stefáni og Hildi tekst að
skapa brúðu sem er alveg óborg-
anleg,“ segir Bragi Þór.
Gerðir verða 19 þættir af Búbb-
unum til að byrja með. Þeir munu
því skemmta landsmönnum fram að
áramótum eða svo með bröndurum á
borð við þennan:
Beinagrind kemur inn á veit-
ingastað og þjónninn spyr: „Get ég
aðstoðað þig?“
Beinagrindin svarar. „Já, ég ætla
að fá einn stóran bjór – og tusku!“
„Búbb, búbb-a
búbba-búbba!“
Glens Sminkan er áberandi í starfsliði NBS og leikur á als oddi.
Spaug Sjónvarpskokkurinn teflir á tæpasta vað í eldamennskunni.
Sjónvarp | Nýr íslenskur grínþáttur hefur göngu
sína næsta laugardag. Ásgeir Ingvarsson ræddi
við Braga Þór Hinriksson, sem á heiðurinn að
brúðunum uppátækjasömu, Búbbunum.
asgeiri@mbl.is
Grín Sjónvarpsstjórinn minnir óneitanlega í fasi og útliti á Vito Corleone.
Búbbarnir eru á dagskrá Stöðvar
2 á laugardag kl. 20.05