Morgunblaðið - 10.09.2006, Blaðsíða 19

MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 10. SEPTEMBER 2006 19
innrásarliðið, oft gegn greiðslu. Efnt
var til þingkosninga og stjórnarskrá
leidd í lög í þessu gjörsamlega stjórn-
lausa (og að margra mati óstjórn-
anlega) ríki. Hamid nokkur Karzai,
ágætlega dyggur stuðningsmaður
Bandaríkjanna, tók við embætti for-
seta og gegnir því enn. Nýjum stjórn-
völdum hefur hins vegar gengið illa
að ná tökum á verkefninu. NATO-
hersveitir berjast nú við vígaflokka
Talibana, eiturlyfjabaróna og stríðs-
herra í suðurhluta landsins. Ópíum-
ræktin dafnar sem sjaldan fyrr og yf-
irráð stjórnvalda eru nánast bundin
við stærstu borgir. En sú „aðstaða“
sem al-Qaeda hafði notið í landinu var
upprætt og Osama bin Laden var
hrakinn á flótta. Blikur eru að sönnu
á lofti í Afganistan um þessar mundir;
fregnir berast af gríðarlega hörðum
bardögum í suðurhlutanum og tal um
„uppbyggingu“ í landinu virðist á
stundum draumórakennt. Raunsætt
mat er þó að innrásin í Afganistan
hafi skilað viðunandi niðurstöðu fyrir
Bush forseta og menn hans.
Hið sama verður ekki sagt um inn-
rásina í Írak í marsmánuði 2003. Nú
liggur fyrir og verður ekki í efa dreg-
ið að fullyrðingar bandarískra ráða-
manna þess efnis að Saddam Hussein
Íraksforseti réði yfir gjöreyðing-
arvopnum voru bláber þvættingur.
Spurningin er miklu fremur sú hvort
um vísvitandi blekkingar hafi verið að
ræða eða hvort leyniþjónustustofn-
anir, sérfræðingar og pólitískir ráð-
gjafar hafi brugðist jafn gjörsamlega
og í aðdraganda árásarinnar á
Bandaríkin 11. september 2001. Sí-
fellt fleiri fá ekki séð að innrásin í
Írak verði með nokkru móti tengd
„hnattræna stríðinu gegn hryðju-
verkaógninni“. Írakar áttu ekki gjör-
eyðingarvopn og gátu þar af leiðandi
hvorki ógnað öðrum ríkjum né komið
þeim í hendur hryðjuverkamanna.
Þar var við völd veraldleg stjórn en
nú hafa hreintrúaðir íslamistar aukið
til muna skriðþunga sinn þar í landi
líkt og víðar í þessum heimshluta.
Í Bandaríkjunum fer þeim fjölg-
andi sem telja að innrásin í Írak hafi
löngu verið ákveðin; meint gjöreyð-
ingarvopnaeign Saddams item full-
yrðingar um tengsl hans við hryðju-
verkamenn hafi verið notuð sem
réttlæting og Bush og undirsátar
hans hafi ekki vílað fyrir sér að ljúga
að helstu bandamönnum sínum og
heimsbyggðinni allri til að fá Íraks-
forseta steypt af stóli. Margir telja að
tilgangurinn hafi verið að komast yfir
olíuauð Íraka og því er gjarnan bætt
við að George W. Bush hafi viljað
ljúka verkinu sem faðir hans treysti
sér ekki til að framkvæma í Persa-
flóastríðinu 1991. Sjálfur hefur Bush
vísað til þess að Saddam Hussein hafi
staðið fyrir tilræði við föður hans (í
Kúveit árið 1993).
Vissulega stendur Bush ekki einn
gagnvart bandarísku þjóðinni og
heimsbyggðinni í þessu efni fremur
en öðrum. Afstaða forsetans og (og
síðari tíma) réttlæting á innrásinni
nýtur víða stuðnings. Bush og öfl-
ugasti talsmaður hans, Tony Blair
forsætisráðherra Bretlands, hvika
hvergi frá þeirri sannfæringu að rétt-
lætanlegt hafi verið að steypa ógn-
arstjórn Saddams Husseins þótt eng-
in hafi gereyðingarvopnin fundist.
Bush forseti og aðrir háttsettir emb-
ættismenn ræða enn um „lýðræði-
svæðingu“ í Mið-Austurlöndum. Til-
gangurinn sýnist mörgum göfugur en
jafnframt er nú borin fram af vaxandi
þunga sú spurning hvort framganga
Bandaríkjamanna á undanliðnum ár-
um hafi reynst fallin til að knýja fram
þetta markmið. Og dæmin þessari af-
stöðu til grundvallar eru að margra
mati mýmörg. Nefna má hroðalega
meðferð á föngum í Írak og víðar,
leynileg fangelsi á vegum bandarísku
leyniþjónustunnar, CIA, þar sem
grunur leikur á um að fangar hafi
sætt pyntingum, og stuðning Banda-
ríkjamanna við einræðisstjórnir í
Sádi-Arabíu og Pakistan þótt í síð-
arnefnda ríkinu njóti menn að sönnu
meira frelsis á stjórnmálasviðinu. Í
því viðfangi er oftlega rifjað upp að 15
af ræningjunum 19 voru Sádi-Arabar,
landar Osama bin Laden. Líklegt er
að Bin Laden sé í felum í Pakistan.
Heimkvaðning „með sæmd“?
Þegar horft er til Bandaríkjanna
og þeirra heiftarlegu deilna sem inn-
rásin í Írak hefur kallað fram þar
vestra á síðustu misserum ber að hafa
í huga að aðgerð þessi hefur um flest
misheppnast. Hefðu mál þróast á
annan veg kynni stjórnmálaástandið
og staða Bush að vera önnur. Hið
sama kann að gilda um Tony Blair,
þann mikla ræðuskörung og spuna-
meistara, sem nú hefur verið nið-
urlægður og þvingaður til að heita því
að hverfa frá völdum innan árs.
Innrásin var skipulögð sem „leift-
ursókn“ og stjórnarher Saddams
Husseins reyndist ekki fær um að
veita umtalsverða mótstöðu. Lítt var
hins vegar hirt um að tryggja yfirráð
og öryggi á þeim svæðum sem inn-
rásarliðið fór yfir á leið sinni til höf-
uðborgarinnar, Bagdad. Donald
Rumsfeld varnarmálaráðherra bar
mesta ábyrgð á skipulagningu inn-
rásarinnar og lét athugasemdir og
varnaðarorð sérfræðinga og herfor-
ingja sem vind um eyru þjóta. Nú
liggur fyrir að Bandaríkin hafa aldrei
ráðið yfir nægilegum liðsafla í landinu
til að geta tryggt öryggi almennings
og stöðugleika. Skálmöld ríkir, um 50
manns falla að meðaltali á dag í Írak.
Erlendir hryðjuverkamenn halda til í
landinu, trúarhópar súnníta og sjíta
berjast, „þjóðernishreinsanir“ fara
fram, flóttamannabúðum hefur verið
Leiðtoginn Hryðjuverkaleiðtoginn
Osama bin Laden lýsti yfir því í
ávarpi sem Al-Jazeera varpaði út
29. október 2004 að hann hefði fyr-
irskipað árásina 11. september.
Samkennd George W. Bush drúpir
höfði við athöfn til minningar um
11. september. Forsetinn naut fá-
heyrðs stuðnings eftir árásina en
þjóðareiningin er nú úr sögunni.
» Fylgi við Bush forseta mældist skömmu eftirárásina um 90% sem er hið mesta sem þekkist í
stjórnmálasögu síðari tíma í Bandaríkjunum. For-
setinn hafði fullt og óskorað umboð til að bregðast
við árásinni af öllum þeim þunga sem Bandaríkin
bjuggu yfir.
HUGURINN BER ÞIG
AÐEINS HÁLFA LEIÐ
* Verð á mann í tvíbýli. Innifalið í verði: Flug, gisting í 10 nætur á Alden Beach Resort á St. Petersburg og ein nótt á Florida Mall hótelinu
á leiðinni heim, íslensk fararstjórn, flugvallarskattar og þjónustugjöld. Munið ferðaávísunina frá Master Card. Takmarkað sætaframboð.
ÍS
LE
N
SK
A
A
U
G
LÝ
SI
N
G
A
ST
O
FA
N
/S
IA
.I
S
I
C
E
34
04
7
0
9/
20
06

+ Nánari upplýsingar á icelandair.is/serferdir
Hafið samband við hópadeild í 50 50 406 eða hopar@icelandair.is
SÓLSKINSRÍKIÐ FLORIDA ER PARADÍS ELDRI BORGARA.
Í ferðunum verður margvíslegt í boði til skemmtunar
og hressingar, morgunhreyfing, gönguferðir, skoðunarferðir,
félagsvist og bingó og ferðafélögum gefst kostur á að fara
saman út að borða.
Flug og gisting í 11 nætur.
Verð: 104.360 kr. á mann í tvíbýli.*
7.–18. nóvember, fararstjóri Þráinn Þorleifsson.
ELDRI BORGARAR
FLORIDA - ST. PETERSBURG
Vildarpunktar
Ferðaávísun gildir