Morgunblaðið - 10.09.2006, Blaðsíða 11

MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 10. SEPTEMBER 2006 11
Íeina tíð hefði ekki þótt boðlegt að mæta ímatarboð eða virðulegt samkvæmi á Ís-landi íklæddur lopapeysu og gúmmí-skóm. Nú er öldin önnur. Árni í Hraun-
koti er á hverju strái í þéttbýlinu – og þykir
bara smart.
Það er gömul saga og ný að tískan fer í
hringi. Hlutir koma og fara. Linda Björg Árna-
dóttir, fagstjóri í fatahönnun við Listaháskóla
Íslands, segir enga einhlíta skýringu á því
hvers vegna sveitarómantík eigi upp á pall-
borðið nú um stundir. „Það er bara smart að
vera sveitalegur og hallærislegur í dag. Tón-
listarmenn eru oft ágætur mælikvarði á það og
við getum tekið hljómsveitir eins og Sigur Rós
og Hjálma sem dæmi. Eldri listamenn eins og
Björk og Stuðmenn eru líka í tísku. Þessir að-
ilar hafa löngum gert út á sveitarómantík og
jafnvel álfaímyndina. Það á vel við í dag.“
Linda segir sjálfsmynd íslensku þjóðarinnar
mjög sterka. Við séum meðvituð um það hvað
er íslenskt og sækjum gjarnan innblástur í arf-
leifð okkar. „Íslendingar hafa sterka sýn á sína
sérstöðu. Á móti kemur að það er engin hefð
fyrir tísku á Íslandi – engin klassík. Þetta er
auðvitað ákveðinn galli en um leið kostur, þar
sem hönnuðir hafa ekkert á móti því að plægja
akurinn. Það sem er að verða til núna og skil-
greina má sem íslenska tísku er ákveðin sveita-
rómantík og hippastemmning. Fólk er að
bræða þetta saman.“
Áhrif hippakynslóðarinnar
Linda segir engum blöðum um það að fletta
að hippakynslóðin hafi haft mikil áhrif á ís-
lenska menningu, þar á meðal tísku. „Fram að
hippatímanum vildu allir vera „fínir“. Nú er
það ekki lengur sjálfgefið. Það er auðvelt að
rekja þennan stíl. Það er ákveðinn næfismi í
gangi. Ég held að unga fólkið viti ekki endilega
svo mikið um þessa hluti. Það kaupir hug-
myndirnar oft og tíðum gagnrýnislaust og
hrífst bara með. Það er t.d. alltaf flott að mót-
mæla. Fólk er m.ö.o. fljótt að tileinka sér nýj-
ungarnar en það vantar dýptina.“
Linda nefnir pönkið sem annað dæmi um
tímabil þegar snobbað var niður í tísku. „Þá
þótti flott að vera í rifnum fötum. Það eimir enn
eftir af þessu. Í dag geturðu keypt notaðar
gallabuxur á þrjátíu þúsund krónur.“
Linda segir að íslenskir tískuhönnuðir og
hönnuðir almennt séu talsvert að velta arfleifð-
inni fyrir sér. „Hér er fólk ekki að reyna að
hanna einhvern alþjóðlegan módernisma enda
er það ekki til neins. Það eru þjóðir eins og
Ítalir sem eiga klassíkina. Þar halda menn í
hefðina af því að þeir eiga hana og eru fyrir vik-
ið ekki eins líklegir til að gera eitthvað skrítið
og skemmtilegt. Það er einmitt þetta sem ég
ráðlegg nemendum mínum. Þeir geta aldrei
keppt við klassískt þenkjandi nemendur frá
Ítalíu og eiga þess vegna að einbeita sér að því
að gera eitthvað nýtt. Í því liggur þeirra styrk-
ur. Á tímum hnattvæðingarinnar er mikilvægt
að skapa sér sérstöðu.“
Linda telur ekki útilokað að aukin umræða
um náttúruna á liðnum misserum hafi haft
áhrif á tískustraumana. Hún heldur þó að það
sé frekar pólitík en ættjarðarhyggja. „Ungt
fólk í dag er mjög pólitískt þenkjandi. Skoðum
bara 101 Reykjavík. Það er mikill munur á
klæðaburði unga fólksins þar og unga fólksins í
Kringlunni eða Mjóddinni, svo dæmi séu tekin.
Það er ljóst að 25% kjósenda í 101 kusu vinstri-
græna í síðustu kosningum, þannig að það er
líklega engin tilviljun. Fólk velur hvernig það
vill líta út, hvernig það vill kynna sig. Unga
fólkið í 101 er upp til hópa hippalegt í klæða-
burði, svolítið eins og Stuðmenn, hefur gaman
af því að vera flippað, hallærislegt og að koma á
óvart. Kjánaleg kurteisi er líka í tísku.“
Tískan er þó, að viti Lindu, flóknari en svo að
gamli góði sveitamaðurinn geti stokkið full-
skapaður inn í hana í slitinni lopapeysu og með
kúadellu á gúmmískónum. „Enda þótt sveita-
rómantíkin svífi yfir vötnum er ekki fjósalykt
af fólki. Þvert á móti einkennist viðhorfið og
stíllinn frekar af íburði enda koma straumarnir
ekki síður erlendis frá. Íslendingar eru mjög
nýjungagjarnir og meðvitaðir um það sem er
að gerast erlendis. Mögulega gæti fjósamað-
urinn smyglað sér inn á ljósmynd en félagslega
ætti hann líklega erfitt uppdráttar,“ segir
Linda og hlær. Eftirlíkingin er m.ö.o. vinsælli
en frummyndin.
Ástæða til að skoða aðferðirnar
Linda segir ef til vill nær fyrir tískuhönnuði
að skoða framleiðsluaðferðir en stíl út frá nátt-
úrunni. „Textíliðnaðurinn er einn mest meng-
andi iðnaður í heimi. 70% af öllu skordýraeitri
eru notað til að rækta bómull, svo dæmi sé tek-
ið. Ég sat ráðstefnu í fyrra á Norðurlöndunum
þar sem þessi mál voru til umræðu en hönnuðir
í nágrannalöndum okkar eru einmitt mikið að
velta þessu fyrir sér.“
Öðru máli gegnir um Íslendinga. „Ég þekki
engan íslenskan fatahönnuð sem hefur áhuga á
þessu. Það bendir til þess að þeir séu meira að
spá í ímyndina og pólitíkina en náttúruna. Það
þykir meira að segja frekar hallærisleg að spá í
lífrænan fatnað. Þetta er hlutur sem við þurf-
um að huga betur að í framtíðinni.“
» „Það sem er að verða til núna
og skilgreina má sem íslenska
tísku er ákveðin sveitarómantík
og hippastemmning.“
Smart að vera
sveitalegur
Sveitarómantík Það er einfaldlega smart að
vera sveitalegur og hallærislegur í dag, segir
Linda Björg Árnadóttir, fagstjóri í fatahönn-
un við Listaháskóla Íslands.
Morgunblaðið/Eyþór
Móðins Sveitarómantík og hippastemmning
ráða ríkjum hjá Stuðmönnunum sívinsælu.
Sterk sjálfsmynd, segir Linda Björg Árnadóttir
Morgunblaðið/ÞÖK