Morgunblaðið - 10.09.2006, Blaðsíða 31

MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 10. SEPTEMBER 2006 31
Bjargað Eugene Gonidec var sá eini sem komst lífs af. Á bænum Straums-
firði með konunum sem þar hlúðu að honum: Ingibjörg Friðgeirsdóttir frá
Hofsstöðum, Þórdís Jónsdóttir, húsfreyja í Straumsfirði, og vinnukonan
Sigríður Þorsteinsdóttir.
Síðan POURQUOI-PAS?fórst í Straumsfirði fyrir 70árum hafa margar kenn-ingar komist á flot um hvað
olli því að svona fór fyrir þessu
skipi, sem í 30 ár hafði barist við
veður, vind og ís heimskautanna á
milli. Hér hefur sú kenning heyrst
að þeir muni hafa villst á vita, hald-
ið Skagavita vera vitann við Gróttu.
Kenning sem Yann Cariou skip-
herra á gólettunni Étoile og hans
menn sögðu hreina fjarstæðu þegar
þeir komu hér á sínum þekktu segl-
skipum á árinu 2000. Slíkt hefði
ekki hent þrjá færustu skipstjórn-
armenn Frakka á seglskipaöld.
Þeim fannst líklegri sú skoðun að
togarinn sem sigldi þvert fyrir þá á
leið inn til Reykjavíkur hafi þvingað
þá af stefnunni og seglskipið með
afllitla vél ekki náð henni aftur í
þessu arfavitlausa veðri. Hvort
tveggja styður skýrslan sem
Eugene Gonidec, eini skipverjinn
sem af komst, gaf strax í
Reykjavíkurhöfn skipherranum á
herskipinu l’Audacieux sem sótti lík
skipbrotsmannanna.
Þessa skýrslu fékk ég hjá Cariou
skipherra. Hún hlýtur að vera besta
heimild um hvað gerðist, umfram
getgátur, og því mikilvægt að birta
hana hér á eftir í lauslegri þýðingu:
Reykjavík 21. september 1936
Skýrsla Gonidecs þriðja stýri-
manns til MARZINS skipherra á
frönsku freigátunni Audacieux (sem
kom til að sækja skipbrotsmennina)
Skipherra,
Ég leyfi mér að afhenda yður eft-
irfarandi skýrslu, sem þér fóruð
fram á, um hvernig sjóslys POUR-
QUOI-PAS? bar að.
15. september : Fáum tvær
veðurspár:
Bretland og Ísland. Þegar látið er
úr höfn í Reykjavík kl. 13 er renni-
sléttur sjór, blankalogn. Milli kl.14
og 16 sýnir vegmælir 15,5 sjómílur.
Vaktin kl. 16–18. Við tökum
stefnuna fyrir Skaga, fer að rigna,
dumbungsveður, 3 vindstig á suð-
austan. Sjáum nokkra togara og
mótorbáta. Um kl. 17.15 siglum við
fyrir baujuna vestur af Skaga og
breytum um stefnu. Nýja stefnan
SSE (suð-suðaustur).
Vindur fer smám saman vaxandi,
siglum nær landi. Um kl. 17.45 er
loftvogin fallandi og leiðangurs-
stjórinn og skipherrann vilja ekki
fara fyrir Reykjanes, taka þá
ákvörðun að beita skipinu upp í vind
og varpa akkerum suðaustan við
Skaga. Þegar ég fer af vaktinni kl.
sex, erum við að snúa við. FLOURY
yfirstýrimaður leysir mig af.
16. september: Vaktin frá mið-
nætti til kl. 4. Fæ að vita að kl 23–
24 hafi vegmælirinn sýnt 0,5 mílur.
Staður á miðnætti 13–14 sjómílur í
vestur frá Gróttu, skipun um að
halda hægra megin við áður útsetta
stefnu. Sjólag 8 (hafrót), vindstig 12
(fárviðri). Ég stend við talrörið. Í
brúnni eru CHARCOT leiðang-
ursstjóri, CONNIAT skipherra,
FLOURY yfirstýrimaður og einn
maður enn. Stormurinn geisar með
ótrúlegu afli. Skipið lætur illa að
stjórn. Kompásstefnan sveiflast frá
130 að 160 gráðum. Snúningshraði
vélarinnar 100 snúningar. Um
klukkan l.30 sjáum við ljósin á
tveimur gufuskipum fyrir framan
okkur á bakborða (leiðir skerast).
Um kl. 2 erum við neyddir til að
fara aftur fyrir seinni togarann,
sem átti sjálfur að víkja. Mesan-
seglinu hagrætt til að vindurinn
vinni með því í beygjunni og gefið
flautumerki. POURQUOI-PAS?
lætur illa að stjórn, stýrið fast í 1–2
mínútur, aðvörun með flautunni.
Tekst að sneiða hjá skipinu og hald-
ið áfram sömu stefnu. Mesan-seglið
dregið upp aftur. Vindinn lægir
ekki. Skipið veltist og stampar. Milli
2.30 og 3 sjáum við endrum og eins
bregða fyrir ljósi sem enginn ber
kennsl á. Gerum samt ráð fyrir að
það sé AKRANES. CONNIAT
skipherra gefur strax skipun um að
mæla dýpið (það mælist 30.35.45).
Um leið reynum við að breyta
stefnu upp í vindinn. Þetta stjórn-
tak reynist ógerlegt, skipið kemst
ekki fyrir vind. Breytum stefnunni
og sláum undan.
Fram til klukkan 4 dregur alls
ekkert úr storminum en loftvogin
fer að stíga. Mesan-seglið hengil-
rifnar og gaffallinn slæst til og frá í
veltingnum. Klukkan fjögur leysir
FLOURY yfirstýrimaður mig af, ég
fer niður til að fara í þurrt og hvíla
mig. Meðan ég fer frá um kl. 4.30
brotnar stöngin á afturmastrinu og
með því fer loftnetið. Þar með rofn-
ar allt samband við umheiminn, þar
eð viðgerð á loftnetinu er ófram-
kvæmanleg vegna sjólagsins.
Í birtingu, á slaginu klukkan
fimm, rís ég á fætur og fer upp í
brú. CONNIAT skipherra biður
mig þá um að fara niður í kortaklef-
ann að sækja kortið yfir norðvest-
urströnd Íslands. Meðan ég er að
blaða í kortamöppu 74 heyri ég
hróp ofan úr brúnni. Ég fer upp og
sé að við erum komnir í miðjan
skerjaklasa í brimlöðri sem við
höfðum ekki til þessa séð í dimmu
sjórokinu. Skipherrann gefur skip-
un um að auka ferðina. Ég hleyp að
stjórnborðinu niður til vélarrúms-
ins. PIROU annar vélstjóri gefur
það svar að við séum með gufuvél-
ina á fullu. Skipherrann reynir að
stýra framhjá blindskerjunum.
Klukkan 5.15 tekur POURQUOI-
PAS? tvisvar sinnum niðri. Gufan
fer af katlinum og vélin verður
óvirk. Gífurleg alda ríður yfir þilfar-
ið, kastar til stóra bátnum og möl-
brýtur hann. Litli vélbáturinn er
settur útbyrðis, stjórnborðslunn-
ingin brotnar. LE GUEN annan
stýrimann tekur út, VAUCELLES
kyndari hefur slasast í andliti. Á
nokkrum mínútum nær skipið sér
yfir þennan þröskuld og kemst aft-
ur á flot en með stefnið í gagnstæða
átt. Rafvirkinn BILLY fer eftirlits-
ferð niður í lestarnar og tilkynnir
skipherranum að þær séu tómar.
Tvær eftirlitsferðir til viðbótar sýna
það sama. Skipherrann lætur ræsa
alla og taka til bjargbeltin.
Hann gerir sér grein fyrir því að
útilokað er að reyna að bjarga LE
GUEN. Hann gefur skipun um að
setja upp mersseglin á stórmastrinu
og stagseglin. Aðeins tekst að koma
upp innri skýfir og frammerssegl-
inu. Klukkan 5.35 gefur skipherr-
ann skipun um að varpa akkeri, á
bakborða og skömmu síðar á stjórn-
borða. Þessi skipun kemur ekki að
gagni, keðjurnar renna hratt út.
Skipið stöðvast aðeins en um klukk-
an 5.45 steytir það á skeri, um hálfa
aðra mílu frá landi, sem við grillum
stöku sinnum í. Leiðangursstjórinn
gefur skipun um að setja út
doríurnar og þá báta sem eftir eru.
Um leið og hann kemur út verður
honum að orði: „Vesalings dreng-
irnir mínir!“ (Charcot hafði að venju
í áhöfn í leiðöngrum sínum unga
vísindamenn.) Náttúrufræðingurinn
dr. PARAT fer að leita að bjargbelti
CONNIATS skipherra, en finnur
það ekki. „Það skiptir engu máli,“
segir hann. Skipið sígur hratt að
aftan. Við reynum að dæla, sem
kemur að engu gagni. Vatnið hækk-
ar of hratt. Um 6 leytið er sjórinn
kominn upp á miðja brú. Við að ýta
stóra bátnum fell ég í sjóinn. Í
brúnni eru þá leiðangursstjórinn og
skipherrann, yfirstýrimaðurinn og
dr. PARAT. Ég næ taki á bátskríli
fullu af sjó, þar sem þegar eru fyrir
JAOUEN háseti og einnig
POCHIC bátsmaður. Um 30 metra
frá skipinu sekkur báturinn undan
okkur. Þá næ ég taki á braki og
berst ásamt JAOUEN háseta með
því.
Á öldutoppum kem ég auga á
land og sé hús. Ég reyni að hvetja
JAOUEN háseta, en hann getur
ekki fylgt mér. Brátt næ ég sam-
bandi við PERON vélstjóra sem
hefur náð í bjarghring. Við svöml-
um saman að skipsstiga sem við
höfum komið auga á fram undan
okkur. Og eftir að hafa náð taki á
skipsstiganum syndum við saman í
áttina til lands, sem færist æ nær.
Eftir fimm mínútur blánar PERON
upp, rekur tvisvar eða þrisvar upp
vein „HOU HOU“, teygir handlegg-
ina til himins og sekkur þegar í stað
fyrir augunum á mér. Hálfmeðvit-
undarlausum tekst mér loks að ná
landi og fell þar í öngvit. Um níu-
leytið dró ungur bóndi mig á land
og um hádegið kom ég til meðvit-
undar, eftir að öll fjölskyldan hafði
hlúð að mér með aðdáanlegri um-
hyggju.
Ég hringdi þegar í stað í ræðis-
mann Frakka í Reykjavík til að til-
kynna um strandið og gera grein
fyrir mér. Um leið og ég var fær um
það hélt ég niður á ströndina, þaðan
sem enn mátti sjá á stórmastrið á
POURQUOI-PAS? Stutta stund
hjálpaði ég til við að finna og leggja
til þá sem drukknað höfðu en svo
neyddist ég til þess að fara aftur í
rúmið. Læknir kom úr Borgarnesi
daginn eftir, 17. september, til að
líta á mig. Skömmu seinna kom
ræðismaður Frakka og þegar ég
hafði náð mér gat ég borið kennsl á
líkin, sem voru 22 talsins.
Til Reykjavíkur komst ég á hest-
baki, í bíl og loks með danska varð-
skipinu Hvítabirninum hinn 18.
september.
Þar bjó ég í ræðismannsbústaðn-
um, þar sem mér var veitt hin besta
umönnun og sýnd margvísleg sam-
úð.
Hrakti skip þá af leið?
Skýrsla Gonidecs
er mikilvæg
heimild um það
sem gerðist
Dags.: Tími:
Samningatækni og ákvörðunartaka . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 14 . og 15 . sept . kl . 12:00 – 18:00
Skilvirk samskipti . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 28 . og 29 . sept . kl . 09:00 – 13:00
Stjórnandinn og forystuhlutverkið . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 12 . okt . kl . 08:30 – 14:30
Mannauðsstjórnun . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 26 . og 27 . okt . kl . 12:00 – 18:00
Frammistöðustjórnun . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 9 . nóv . kl . 12:00 – 18:00
Að laða fram það best (The Coaching Clinic) . . . . . . . . . . . . . . 23 . og 24 . nóv . kl . 08:30 – 14:30
Breytingastjórnun . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 30 . nóv . kl . 12:00 – 18:00
Nánari upplýsingar veitir:
Guðrún Helga Hamar
Verkefnastjóri
Sími: 599 6404
gudrunhelga@ru.is
Ofanleiti 2, 3. hæð
103 Reykjavík
Sími: 599 6200
Fax: 599 6201
www.stjornendaskoli.is
STjórnun Fyrir
ATvinnulíFið
NÁmsLíNa
skráning er hafin – Hægt er að skrá sig í einstaka hluta námslínu á vef stjórnendaskólans.
Nánari upplýsingar er að finna á www.stjornendaskoli.is
F
A
B
R
IK
A
N
2
0
0
6
Leiðbeinendur:
Aðalsteinn Leifsson,
Þórhallur Gunnarsson,
Guðrún Högnadóttir,
Ásta Bjarnadóttir,
Finnur Oddsson og
Hulda Dóra Styrmisdóttir
STJÓRNENDAAKADEMÍA
STJÓRNENDASKÓLA HR
Stjórnendaskóli HR býður nú upp á vandaða og öfluga námslínu þar sem
kennd eru stjórnunarfræði eins og þau gerast best. Námið er fyrst og
fremst ætlað fólki sem er í stjórnunarstöðu innan fyrirtækja/stofnana,
og stefnir að framúrskarandi árangri í leik og starfi.