Morgunblaðið - 08.10.2006, Blaðsíða 14

14 SUNNUDAGUR 8. OKTÓBER 2006 MORGUNBLAÐIÐ
að burðardýr væru notuð til að
smygla eiturlyfjum úr landi.
Nýjasta dæmið um innflutning frá
Kaunas var í sumar, þegar Lithái
var tekinn með efni, sem notuð eru
við amfetamínframleiðslu.
Annað dæmi er frá síðasta ári,
þegar tveir Litháar voru stöðvaðir
við komuna til landsins með Nor-
rænu á Seyðisfirði. Í bíl þeirra
reyndust vera tæp fjögur kíló af am-
fetamíni. Fyrir héraðsdómi bar ann-
ar þeirra á þann veg að einhver, sem
hann sagðist ekki þekkja, hefði af-
hent honum bifreiðina á bensínstöð í
Kaunas í Litháen. Þá sagðist hann
ekki þekkja ferðafélaga sinn, en
hann hefði verið á umræddri bens-
ínstöð þegar hann fékk bifreiðina af-
henta. Hann sagðist ekki vita hvar
eða hverjum þeir áttu að afhenda
bifreiðina. Þannig hefði verið gengið
frá málinu að hann hefði ekkert
fengið að vita hverjir stóðu á bak við
þennan innflutning.
Nýjasta málið, þar sem bifreiðir
komu við sögu, kom upp í lok ágúst
sl., þegar tveir Litháar voru hand-
teknir við komuna til landsins með
Norrænu. Sjö kíló af amfetamíni
fundust í bifreið annars þeirra.
En grunur um að Litháar sem
hingað koma með eiturlyf séu á veg-
um skipulagðra glæpasamtaka, í
Kaunas eða annars staðar, er ekki
nóg og sönnunin er enn ekki í hendi.
Í september í fyrra setti Héraðs-
dómur Reykjaness ofan í við emb-
ætti sýslumannsins á Keflavíkur-
flugvelli fyrir það sem rétturinn
kallaði órökstuddar dylgjur um að
ákærður maður væri bendlaður við
alþjóðlega glæpastarfsemi. Maður-
inn var ákærður fyrir að flytja
brennisteinssýru á flöskum til lands-
ins, sem hefði dugað til framleiðslu á
fjórum kílóum af amfetamíni. Ekki
taldist komin fram lögfull sönnun
um hvort í raun hefði verið um
brennisteinssýru að ræða og hvort
maðurinn vissi af innihaldi flaskn-
anna. Líklega hefur embætti sýslu-
manns þarna farið offari og talið sig
sjá heildarmynd sem ekki reyndist
svo hægt að sanna.
Í febrúar á þessu ári voru menn
frá Litháen tvívegis gripnir með am-
fetamínbasa og brennisteinssýru á
Keflavíkurflugvelli, sem hefði dugað
til framleiðslu fleiri kílóa af amfeta-
míni. Það er freistandi að meta það
svo, að myndin verði sífellt skýrari.
Enn skýrist myndin þegar höfð
eru í huga ummæli Þórarins Tyrf-
ingssonar, yfirlæknis á Vogi, sem í
síðasta mánuði sagði að hópur frá
Litháen væri öflugur í innflutningi
og sölu á fíkniefnum hér á landi.
Um 8% refsifanga, sem nú afplána
dóma í íslenskum fangelsum, eru
Litháar.
Átti að fjölga fíklum?
Lögreglan segir engar tilviljanir
ráða í þessum mikla innflutningi
fíkniefna, en í ár hefur verið lagt
hald á 40–60 þúsund skammta af am-
fetamíni. Efnin séu framleidd er-
lendis í ólöglegum verksmiðjum og
flutt hingað með skipulögðum hætti,
en þeir sem flytji efnin viti sjaldnast
neitt um framleiðendur þess. Þeir
séu einungis „ódýrt byssufóður“,
gjarnan sóttir á næsta bar og lofað
greiðslum fyrir eina ferð til Íslands.
Svo tekur við sala og dreifing efnis-
ins. Til alls þessa þurfi umtalsvert
fjármagn og undirbúning. Þegar
framleiðslan og salan hafi skilað arði
þurfi að koma þeim háu fjárhæðum
inn í hagkerfið með peningaþvætti
og hringrásin haldi áfram. Jafnvel
þótt burðardýr náist af og til sé
hagnaðarvonin svo mikil að það
skipti engu máli. Starfsemin borgi
sig vel þótt aðeins ein sending af
hverjum þremur komist til skila og
skipuleggjendum smyglsins sé slétt
sama um þau burðardýr sem lendi í
íslenskum fangelsum.
Jóhann R. Benediktsson segir
ljóst að neysla harðari efna, eins og
amfetamíns, sé að aukast og það geri
neysluna sýnilegri. „Menn hljóta að
hugleiða hvað er að gerast þegar við
náum 40–60 þúsund skömmtum.
Hvað átti að gera við allt þetta efni
hér? Átti að lækka verðið og ná
þannig að stækka hratt hóp fíkla,
með framtíðarviðskipti í huga? Það
er alveg klárt að Ísland var enda-
stöðin í þessum viðskiptum og stóð
ekki til að senda fíkniefnin til annars
lands. Magnið eitt vekur óhug. Sem
betur fer eru augu almennings og
Alþingis að opnast fyrir nauðsyn
þess að efla lögregluna og tollgæsl-
una til að takast á við þessa ógn. Við
þurfum að dýpka greiningarstarf
okkar, efla úrvinnslu upplýsinga og
veita víðtækari heimildir til eftir-
lits.“
Þær raddir heyrðust fyrir nokkr-
um árum, að hér á landi væri of lítill
markaður fyrir fíkniefni til að skipu-
lagðir glæpahópar teldu borga sig að
hasla sér völl hér. Reynslan af til-
raunum Vítisengla til að koma sér
hér fyrir og allar vísbendingarnar
um að litháskar glæpaklíkur hafi
þegar gert það benda þó til annars.
Háttsettur lögreglumaður segist
ekkert undrandi á að glæpamenn
telji hér hagnaðarvon, hér sé vel-
sæld mikil og hægt að selja fíkniefni
háu verði. „Það er alveg hægt að
græða mikið á að reka sjoppu í litlu
þorpi, þar sem íbúar hafa mikið fé
milli handanna,“ segir hann.
Samstarf er lykilatriði
Samstarf lögregluyfirvalda í Evr-
ópuríkjum er lykilatriði, að mati evr-
ópsku löggæslustofnunarinnar
Europol, svo glæpamenn eigi ekki
auðvelt með að komast undan rann-
sóknum, eða tefja þær verulega, með
því að fara úr einu ríki í annað.
Alþjóðlegt lögreglusamstarf hefur
aukist jafnt og þétt á undanförnum
árum, á vettvangi Norðurlandanna,
Evrópu, og innan Sameinuðu þjóð-
anna, svo dæmi séu tekin. Í sept-
ember kom hingað til lands há-
skólaprófessor frá Litháen, Viktoras
Justicjis, og hann taldi svarið við al-
þjóðlegri glæpastarfsemi vera
óhefta rannsókn og ferðir lögreglu
milli landa.
Björn Bjarnason dómsmálaráð-
herra hefur bent á nauðsyn þess að
samræma ákvæði refsilaga í Evr-
ópulöndum, svo hægara sé um vik að
fylgja málum eftir. Í ræðu, sem
Björn flutti á málþingi Lögfræðinga-
félags Íslands 22. september sl.,
sagði hann þróunina í Evrópu vera
mjög þunga til þeirrar áttar, að sett-
ar verði sameiginlegar reglur um
sem flest svið refsiréttarins til að
auðvelda viðbrögð við vaxandi al-
þjóðlegri glæpastarfsemi og til að
tryggja lögreglu sem einfaldasta leið
til að hafa hendur í hári afbrota-
manna. „Samstarf á sviði gagn-
kvæmrar réttaraðstoðar eykst sífellt
og er þrýst á ríki að láta af öllum fyr-
irvörum, sem eru taldir tefja úrlausn
mála, hér má sérstaklega nefna skil-
yrðið um tvöfalt refsinæmi [þ.e. að
verknaður sé refsiverður í báðum
ríkjum sem málið snertir, innsk.
Mbl.],“ sagði ráðherra. Hann sagði
jafnframt, að til þess gæti komið að
til yrði samevrópskur refsiréttur
eins og samevrópsk mynt og ríki
meti hag sinn af því að tileinka sér
hann og gerast aðilar að hinu sam-
evrópska refsiréttarsvæði.
Ýmis tafsöm skilyrði
Jón H.B. Snorrason tekur undir
þessi sjónarmið ráðherrans. „Það er
alveg ljóst að afbrotahópar gera
beinlínis út á að fara víða um. Lög-
regluyfirvöld þurfa að uppfylla ýmis
tafsöm skilyrði til að fylgja málum
eftir á milli landa. Reglur um máls-
meðferð eru mismunandi milli landa
og það misræmi verður til þess að
tefja rannsóknir mála og upplýs-
ingaöflun. Á Norðurlöndunum er
þetta einfalt, af því að lagaumhverfið
er hið sama. Skipulögð glæpastarf-
semi nýtur hins vegar góðs af þeim
tregðulögmálum, sem ríkja í sam-
skiptum lögregluyfirvalda ríkja,
vegna mismunandi reglna og skil-
yrða. Landamæri hafa engin áhrif á
starfsemi glæpamannanna, en gera
okkur oft erfitt fyrir að fylgja málum
eftir.“
Aukin áhersla íslenskra löggæslu-
yfirvalda á samstarf til að stemma
stigu við skipulagðri glæpastarfsemi
sést m.a. á því, að á næstunni fer
Arnar Jensson, aðstoðaryfirlög-
regluþjónn hjá ríkislögreglustjóra,
til Europol sem tengifulltrúi. Arnar
er fyrsti íslenski lögreglumaðurinn
sem fer þar til starfa. Hann hefur
langa reynslu af lögreglumálum og
var m.a. um árabil yfirmaður fíkni-
efnalögreglunnar. Heimildamaður
innan lögreglunnar segir engan vafa
leika á að skipan Arnars sé staðfest-
ing á að íslensk stjórnvöld telji að
skipulögð glæpastarfsemi sé að ná
hér fótfestu, enda er meginviðfangs-
efni Europol aðgerðir gegn hryðju-
verkum og skipulagðri glæpastarf-
semi. Hingað til hafi ekki verið tekist
heildstætt á við þann vanda. Arnar
geti hins vegar beitt sér fyrir því að
ástandið verði greint á vettvangi
Europol, til dæmis með því að fara
fram á að afmörkuð svið verði rann-
sökuð sérstaklega, s.s. skipulögð
glæpastarfsemi hópa frá Litháen í
Norður-Evrópu, svo einn hugsanleg-
ur möguleiki sé nefndur.
Myndin skýrist
Íslenskur almenningur verður lít-
ið var við heim fíkniefnasmygls og
-sölu. Hér er ekki hægt að benda á
sérstök borgarhverfi sem glæpa-
hverfi þar sem slík starfsemi þrífst
og ofbeldið sem fylgir er falið. Þótt
mörg ungmenni verði fíkniefnum að
bráð blasir vandinn samt ekki við í
daglegu lífi og þess vegna er kannski
auðvelt að láta eins og hann sé ekki
raunverulegur. Þegar upplýsingum
síðustu ára er raðað saman í heild-
armynd er hún ekki alveg skýr. En
hún verður sífellt skýrari. Skipulögð
glæpastarfsemi er að skjóta rótum á
Íslandi. Uppræting hennar gengur
að öllum líkindum betur ef ráðist er
gegn henni strax, en ekki þegar ræt-
ur hennar hafa náð að grafa sig
djúpt í samfélagið.
Morgunblaðið/Kristinn
Vopnvæðing Fjöldi vopna hefur verið gerður upptækur í húsleitum hjá fíkniefnaneytendum.
» Landamæri hafa
engin áhrif á starf-
semi glæpamannanna,
en gera okkur oft erfitt
fyrir að fylgja málum
eftir.

 
 
     
  

 

     

  






  
    
 



 

   

 


   
  
      !
  

 
 

  
 

  
 
 




 
  !!"#
$ 
% & %
      
   
 ! "#
$
$$ "%##&"'##'( *  %

 
 



  !"# $%
&'(!')*
 Foreldraskólinn hefur vetrardagskrá sína með tveimur nýjum námskeið-
um um svef barna og ýmislegt sem tengist honum. Annað er fyrir verð-
andi foreldra og hitt fyrir börn á leikskólaaldri.
Leiðbeinendur eru: Arna Skúladóttir sérfræðingur um svefn og
svefnvandmál barna, Ingibjörg Leifsdóttir, hjúkrunarfræðingur og Rakel
Jónsdóttir, sérfræðingur í nýburahjúkrun.
Námskeið fyrir verðandi foreldra
Námskeið um 2 - 7 mánaða börn
Námskeið um 8 - 18 mánaða börn
Námskeið um 1,5 - 3 ára börn
Skráning á námskeiðin fer fram á foreldraskoli@foreldraskoli.is
N á m s k e i ð a ð h e f j a s t
kYNNtU ÞÉR máLið á WWW.fOReLDRaskOLi. is
10. okt. í Bústaðarkirkju
11. okt. í Bústaðarkirkju
14. okt. á Barnaspítala hringsins
14. okt. á Barnaspítala hringsins
A
4
/
H
G
M