Morgunblaðið - 15.02.2007, Blaðsíða 16

16 FIMMTUDAGUR 15. FEBRÚAR 2007 MORGUNBLAÐIÐ
ERLENT
GEIMFERÐASTOFNUN Banda-
ríkjanna, NASA, hyggst skjóta á
loft burðarflaug af gerðinni Delta
II á morgun, föstudag, og í flaug-
inni verða fimm litlir gervihnettir
sem eiga að fara á braut um jörðina
til að rannsaka norðurljósin næstu
tvö árin.
Markmiðið er að rannsaka hvern-
ig og hvar segulhvolfshviður mynd-
ast nákvæmlega í háloftunum en
þær valda segulljósunum sem við
köllum norðurljós eða suðurljós eft-
ir því við hvort heimsskautið þau
sjást. Með því að rannsaka orsakir
hviðanna geta vísindamenn fengið
mikilvægar upplýsingar um tengsl
jarðarinnar og sólarinnar og
hvernig segulhvolfið starfar, að
sögn bandarísku geimferðastofn-
unarinnar.
Segulhvolfshviðurnar tengjast
sólvindum, straumi hlaðinna agna,
einkum róteinda og rafeinda.
Hluti þessara agna kemst inn í
segulsvið jarðar, streymir í átt að
segulskautunum og rekst á loft-
hjúpinn. Orkan í þessum ögnum
örvar frumeindir og sameindir sem
senda síðan orkuna frá sér sem
sýnilegt ljós í háloftunum, það er að
segja norðurljósin eða suðurljósin.
Gervihnettirnir fimm sem eiga að
rannsaka þetta fyrirbæri eru
nefndir THEMIS, sem er skamm-
stöfun á ensku og jafnframt skír-
skotun til Þemisar, gyðju laga, rétt-
lætis, visku og ráðsnilldar í grískri
goðafræði, dóttur Úranusar og
Gaiu.

Meira á mbl.is | ítarefni
NASA rannsakar norðurljósin
Doha, Washington. AFP, AP. | George
W. Bush Bandaríkjaforseti sagði í
gær að hann gæti ekki fullyrt að
æðstu leiðtogar Írans væru beinlín-
is á bak við sendingar háþróaðra
vopna til uppreisnarmanna í Írak,
eins og talsmenn Bandaríkjahers í
Bagdad höfðu áður sagt. Hins veg-
ar væri enginn vafi á að Al-Qods,
deild í sveitum Byltingarvarðarins í
Íran, stæði fyrir aðstoðinni við
vígahópa sjía-múslíma.
Bush sagði það „yfirgengilegt“
að stjórn hans væri nú sökuð um að
ljúga til um fjandsamlegar aðgerðir
af hálfu Írans til að fá þannig afsök-
un fyrir því að hefja stríð en slíkar
raddir hafa heyrst.
Byltingarvörðurinn heyrir undir
ajatollah Ali Khamenei, æðstaklerk
í Íran og voldugasta mann ríkisins.
Fyrrverandi forseti Írans, klerk-
urinn Akbar Hashemi Rafsanjani,
vísaði í gær á bug öllum ásökunum
um aðild Írana að átökunum í Írak.
„Þetta er það sem Bandaríkjamenn
og zíonistarnir [Ísraelar] eru stöð-
ugt að segja,“ sagði Rafsanjani og
bætti við að Íranar vildu að Írakar
yrðu áfram sameinaðir í einu ríki.
Bílsprengja varð 11 liðsmönnum
Byltingarvarðarins að bana við
landamærin að Pakistan í gær.
Vígahópur súnní-múslíma, Her-
deild Guðs, lýsti verknaðinum á
hendur sér. Hópnum hefur áður
verið kennt um árásir á íranska
hermenn.
Segir ljóst að íranskir aðilar
séu á bak við vopnasendingar
George W.
Bush
Akbar Hashemi
Rafsanjani
KLEÓPÖTRU, drottningu Egyptalands og
hinni frægu ástkonu Júlíusar Sesars og síðar
Markúsar Antoníusar, hefur öldum saman
verið þannig lýst, að hún hafi verið svo fögur,
að aðrar konur hafi bliknað í samanburði við
hana, að sögn breska útvarpsins, BBC.
Brjóstmyndir, sumar kannski gerðar löngu
eftir hennar daga, sýna hana þó ekki svona
íðilfagra og nú hefur fundist peningur frá 32
f.Kr., sem þykir taka af allan vafa um, að hún
hafi verið jafnfögur og af er látið. Pening-
urinn sýnir skarpnefjaða konu með lágt enni, áberandi kinnbein og þunnar
varir.
Peningurinn er nú til sýnis í Shefton-safninu í Newcastle en Lindsay
Allason-Jones, forstöðumaður forngripadeildarinnar við háskólann í New-
castle, segir, að fornir peningar gefi yfirleitt nokkuð sanna mynd af útliti
þeirra valdamanna eða -kvenna, sem létu slá þá.
„Rómverskar heimildir herma, að Kleópatra hafi verið vel gefin og að-
laðandi og ákaflega mjúkmál og tælandi við karlmenn. Í þeim er þó aldrei
nefnt, að hún hafi verið tiltakanlega fögur,“ segir Allason-Jones.
Kleópatra, sem var grísk og ríkti með föður sínum, Ptolemiusi XII, átti
eitt barn með Sesari og þrjú með Markúsi Antoníusi. Eftir ósigur í orrustu
gegn Oktavíanusi, er síðar varð Ágústus keisari, fyrirfór hún sér.
Efasemdir vaxa um fegurð
Kleópötru drottningar
TALSMENN
Bandaríkjahers
sögðu í gær, að
hinn róttæki
sjítaklerkur
Moqtada al-Sadr
hefði flúið frá
Írak og væri nú í
Íran. Væri
ástæða flóttans
sú, að írösk
stjórnvöld og Bandaríkjaher hefðu
skorið upp herör gegn vopnuðum
sveitum trúarhópanna beggja,
súnníta og sjíta.
Stuðningsmenn Sadrs neita
raunar þessum fréttum og halda
því fram, að hann sé hlynntur ör-
yggisáætlunum stjórnarinnar og
hyggist afvopna sveitir sínar þegar
búið verði að koma á lögum og
reglu.
Bandaríkjamenn segja, að sveitir
Sadrs séu þær hættulegustu í borg-
arastríðinu í Írak og saka þær um
að hafa myrt hundruð súnníta.
Stjórnmálaflokkur Sadrs er með
32 menn á íraska þinginu og hefur
sex ráðherra í ríkisstjórn Nuri al-
Malikis forsætisráðherra.
Segja róttæka sjítaklerkinn
al-Sadr hafa flúið til Írans
Moqtada al-Sadr
ÞINGMENN á Evrópuþinginu hafa
samþykkt skýrslu um leynilegt
fangaflug á vegum CIA, bandarísku
leyniþjónustunnar, en þar segir, að
það hafi farið fram með vitund evr-
ópskra ríkisstjórna. Var samþykkt
að fordæma þær fyrir það.
Vissu um flugið
AL-QAEDA-samtökin hvöttu í gær
til þess að ráðist yrði á olíu-
mannvirki ríkja utan Mið-
Austurlanda sem selja Bandaríkj-
unum olíu. Venesúela undir stjórn
Hugo Chavez er eitt þessara ríkja
en einnig má nefna Kanada og
Mexíkó.
Reuters
Hvetja til árása
NÝR forseti Túrkmenistan, Gur-
banguli Berdymukhmadedov, sór í
gær embættiseið sem forseti lands-
ins. Hann fékk að sögn kjörstjórnar
nær 90% atkvæða í kosningunum sl.
sunnudag enda höfðu fimm meintir
keppinautar hans sig lítið í frammi.
Yfirburðasigur
FIMM breskir hermenn voru í gær
sýknaðir af ákærum um að þeir
hefðu misþyrmt borgaralegum,
íröskum föngum í borginni Basra
árið 2003. Meðal hinna ákærðu var
43 ára gamall ofursti.
Misþyrmdu ekki
Eftir Svein Sigurðsson
svs@mbl.is
FRAM kemur í nýrri skýrslu frá
UNICEF, Barnahjálp Sameinuðu
þjóðanna, um velferð barna í 21 að-
ildarríki OECD, að hún er mest í
Hollandi, Svíþjóð, Danmörku og
Finnlandi en minnst í Bandaríkjun-
um og Bretlandi. Ísland var ekki
formlega með í könnuninni vegna
ónógra gagna.
Í könnuninni var hugað að ýmsum
þáttum, meðal annars að efnalegri
velferð barnanna, heilsufari þeirra
og öryggi, kennslu, fjölskyldulífi,
hegðun þeirra og þeim hættum, sem
henni geta tengst, og einnig var
stuðst við mat barnanna sjálfra á
eigin högum. Í skýrslunni segir, að
alls staðar megi eitthvað finna að að-
búnaði barnanna.
Fátækar fjölskyldur eru skil-
greindar sem þær, sem hafa aðeins
helming meðaltekna og samkvæmt
því eru rúmlega 15% barna í Bret-
landi, Bandaríkjunum, á Írlandi,
Spáni, í Portúgal og á Ítalíu fátæk.
Fátækt meðal breskra barna er
helmingi meiri nú en hún var 1979.
Ungt fólk í Bretlandi sker sig úr
þegar kemur að áfengisdrykkju, gá-
lausu kynlífi og fíkniefnaneyslu. Sem
dæmi má nefna, hefur næstum þriðj-
ungur 11, 13 og 15 ára barna þar
drukkið sig fullan oftar en tvisvar en
meðaltalið innan OECD er 15%.
Ekki bein tengsl
við þjóðarframleiðslu
Fram kemur í skýrslu UNICEF,
að engin bein tengsl virðast vera
milli þjóðarframleiðslu og velferðar
barnanna. Sem dæmi um það er
Tékkland nefnt, sem er ofar ýmsum
ríkari löndum, t.d. Frakklandi, Aust-
urríki, Bandaríkjunum og Bretlandi.
Þá vekur athygli, að samskipti
barna við foreldra sína og önnur
börn eru lökust í Bandaríkjunum og
Bretlandi. Bandaríski prófessorinn
Jonathan Bradshaw, einn höfunda
skýrslunnar, segir þá niðurstöðu
vera afleiðingu þess samkeppnis-
anda eða „frumskógarlögmáls“, sem
ríki í löndunum.
Talsmaður breskra stjórnvalda
vísuðu því á bug í gær að staða barna
þar í landi væri jafn slæm og lýst er í
skýrslu UNICEF. Mikið af gögnun-
um sem stuðst hefði verið við gerð
hennar hefðu verið úrelt og þess
vegna kæmi til dæmis ekki fram að
mikill árangur hefði náðst á síðustu
árum við að fækka þungunum hjá
táningsstúlkum. Tíðni slíkra þung-
ana væri nú lægri en hún hefði verið í
20 ár. Einnig væri hlutfall barna sem
byggju á heimilum þar sem foreldrar
væru atvinnulausir lækkað en at-
vinnuleysi er nú lítið í Bretlandi.
Talsmaður Íhaldsflokksins sagði
hins vegar að skýrslan sýndi að
Verkamannaflokkurinn hefði brugð-
ist heilli kynslóð barna.
Staðan best í Hollandi
en verst í Bretlandi
Ísland ekki formlega með vegna ónógra gagna
Ný skýrsla frá UNICEF um velferð barna í iðnríkjunum









   
 





!"#$     
 


%&%   

  

 

  
 
%(
 ) 
 
!&

 



!"#$*
 

!"#$*

 

   

    

  
    
 

 
   
!
 "
#   $   
 " %

 

 
  
 

 
$    


 % 


&

 
%%

  

  

 
% 
 

 '
()
 *
&+ 

, 
  "  


 


   



 
" 
*
&, 

- 
 



    
 
  + 

   

 

+   )  

 




,


-


 &

 
& #



 .
*

& 
&  





+ 



.)
  &