Morgunblaðið - 17.02.2007, Blaðsíða 47

MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 17. FEBRÚAR 2007 47
þessu einstaka jafnaðargeði og þol-
inmæði sem prýddi ömmu. Hún
var alveg einstök í því að njóta
stundarinnar hverju sinni.
Amma hefur gefið mér svo mikið
af sér og kennt mér svo margt,
sem ég vona að ég geti farið vel
með og skilað áfram til næstu kyn-
slóðar.
Hrefna Frímannsdóttir.
Það var alltaf mikið tilhlökkun-
arefni að skreppa vestur í Bjarn-
arhöfn til að hitta ömmu og afa og
vel á sig leggjandi að hossast í
langri í bílferð yfir Laxárdalsheið-
ina. Alltaf var það jafnspennandi
þegar við loksins komum í Helga-
fellssveitina og Bjarnarhafnarfjall-
ið blasti við. Þegar komið var í
hlað urðu hundarnir yfirleitt fyrst-
ir til að taka á móti manni og svo
afi og amma. Afi eins og venjulega
með örlítið stingandi skeggbrodda
og amma bústin með flétturnar og
svuntuna. Amma var okkur stelp-
unum mikil fyrirmynd og mig
dreymdi um að vera með sítt hár
niður á rass eins og hún, taldi það
vera toppinn á tilverunni að geta
sett hárið í tvær fléttur. Amma var
nú ótrúlega þolinmóð við okkur
barnabörnin sem hoppuðum upp
um allt og höfðum oft hátt (því
ekki vorum við fá!). Það var bara
svo gaman hjá okkur, allt bauð upp
á skemmtun; langur gangurinn
sem hægt var að hlaupa eftir fram
og til baka, fara í hoppukeppni og
hvaðeina, öll herbergin sem hægt
var að leika sér í eða koma sér fyr-
ir með spilastokkinn. Skemmtileg-
ast af öllu var að fá ömmu til að
spila við okkur vist, ég hef aldrei
vitað neinn eins klókan í vistinni og
ömmu. Henni tókst nánast alltaf að
spila nóló án þess að fá á sig nokk-
urn slag. Við barnabörnin fylgd-
umst agndofa með og reyndum að
læra trixin.
Þegar haldið var heim á leið
stóðu amma og afi alltaf á tröpp-
unum og vinkuðu þangað til við
vorum komin úr augsýn. Ég vatt
upp á mig í bílnum til að geta séð
þau í afturrúðunni og vinkaði án
afláts.
Það var líka gaman þegar amma
og afi komu til okkar að Hólum.
Þegar mamma var fjarverandi í
töluverðan tíma vegna barnsfæð-
ingar hugsaði amma um mig. Þó að
ég saknaði mömmu mikið þá var
ósköp indælt að hafa ömmu hjá sér
og fá alltaf heitan hafragraut á
morgnana. Amma og afi skiptust á
að fara með bænirnar með mér og
var mikið í mun að ég lærði alla
romsuna, sem og ég gerði. Ég
hugsaði mikið um alla englana sem
þar komu fyrir og hvernig þeir
gætu allir setið á sænginni minni.
Það voru dálítil viðbrigði þegar
amma flutti í Hólminn og í stað
allra herbergjanna og víðáttunnar í
Bjarnarhöfn var komin lítil íbúð og
steyptar götur. Síðbuxur leystu
pilsið af hólmi og flétturnar fengu
að fjúka. Fjölskyldumyndirnar
voru þó allar á sínum stað og mál-
verkið af Asparvíkinni. Það var
ekki annað að sjá en amma yndi
sér vel á dvalarheimilinu, hún og
vinkonur hennar voru nánast eins
og flissandi unglingsstúlkur.
Amma var alltaf mjög ung og
þróttmikil í anda og ég gleymi því
aldrei þegar hún sagðist óska þess
að vera orðin þrítug aftur. Enda
kunni hún vel að meta þegar
Mummi sendi henni pólitískan
áróður sem ætlaður var yngstu
kjósendunum og hún ávörpuð sem
„kæri ungi kjósandi“. Það var því
mjög erfitt að horfa upp á hvernig
líkaminn brást henni síðustu árin.
Ég mun alltaf minnast glettn-
innar, hlýjunnar, hversu gott var
að vera hjá ömmu og hversu mikið
mér þykir vænt um hana.
Laufey Erla Jónsdóttir.
Ég kvaddi ömmu mína í síðasta
skipti daginn fyrir gamlársdag.
Það var mjög dregið af henni en
hún vildi samt þegar setjast upp til
þess að spjalla og spyrja frétta.
Við sungum saman jólasálma, eða
öllu heldur, Gerður konan mín
söng en við amma bærðum var-
irnar. „Sjá himins opnast hlið“
hljómaði yfir sjúkrasænginni úr
jólasálmi Björns Halldórssonar þar
sem við, og án efa, guðs englar sát-
um í kringum. Amma táraðist og
ég get ekki svarið fyrir hið sama.
Brátt leið þó að kveðjustund.
Amma kyssti börnin mín og okkur.
Við vorum síðan farin – hún fór
sjálf fimm vikum síðar þegar him-
ins hlið opnuðust fyrir henni.
Ég er svo heppinn að hafa alist
upp með Laufeyju ömmu minni
bæði þegar foreldrar mínir bjuggu
í Bjarnarhöfn og síðar þegar ég
dvaldi hjá henni og afa. Ég man
eftir ömmu frá minni fyrstu byrjun
í flestu. Þegar hún kenndi mér að
spila þjóf og ólsen ólsen við eldhús-
borðið eða þegar ég hjálpaði henni
að gefa hænunum og eins þegar ég
lá inni í bæ stundunum saman og
las úr bókasafni afa. Ég man einn-
ig hvernig hún hastaði á mig þegar
ég gerði eitthvað sem ekki mátti
og hvernig ég vappaði í kringum
hana og reyndi að skilja heiminn
með því að spyrja hana í sífellu.
Ég ólst upp í sveit þar sem fátt var
um leikfélaga og af þeim sökum
sótti ég enn meira koma til afa og
ömmu. Það spillti heldur ekki fyrir
að þau keyptu sjónvarp löngu á
undan foreldrum mínum. Það var
fátt skemmtilegra en að horfa á
kúrekamyndir í stofunni hjá þeim.
Stundum voru myndirnar svo mik-
ið fullorðins að ég var skíthræddur
að ganga heim í myrkrinu á eftir
en það er önnur saga. Þegar ég lít
til baka finnst mér amma hafa ver-
ið ákaflega þolinmóð gagnvart inni-
setum mínum og eins ærslafullum
leikjum þegar frændsystkini mín
komu í heimsókn. Dyr afa og
ömmu stóðu mér alltaf opnar.
Ég man ekki eftir því að hafa
séð ömmu iðjulausa þegar heilsa
hennar var enn óbiluð. Raunar
man ég ekki eftir að hafa séð hana
sitja nema með prjóna í hönd og
mig grunar að hún hafi borðað
standandi þegar gesti bar að garði.
Hún var kvik og rösk við öll sín
verk þótt henni hafi án efa fundist
þau misskemmtileg. Þannig mynd-
aði hún dálitla andstæðu við afa
sem var hægur og nákvæmur. Þeg-
ar ég lít aftur sé ég að henni þótti
ákaflega gaman að átaksverkefn-
um sem fjölskyldan vann í samein-
ingu – í sláturtíð, rúningi eða hey-
vinnu – sem sýnir líklega hve mikil
félagsvera hún var. Skemmtilegast
þótti henni held ég að vera í berja-
mó sem ég raunar held að hafi ver-
ið títt um konur af hennar kynslóð.
Ég held raunar að hugur hennar
hafi verið jafn kvikur og hún sjálf.
Líklega hefur hún aldrei haft mik-
inn tíma til þess að lesa en hún
nam hið talaða orð og hafði af-
bragðs minni.
Amma hafði sítt, dökkskollitað
hár sem hún fléttaði og batt. Ég
man oft eftir henni við vaskinn að
kemba sér hárið og binda það síð-
an. Afi sagði eitt sinn við mig að
honum þætti hár vera ein mesta
prýði kvenfólks. Hann leit síðan til
ömmu og sagði stoltur að henni
hefði aldrei flogið í hug að klippa á
sig drengjakoll þrátt fyrir að það
hefði komist í tísku. Ég heyrði þau
aldrei hækka róminn í æsingi þeg-
ar þau ræddu saman enda var
verkaskiptingin skýr – amma var
húsfreyja og hafði forræði innan-
stokks en afi utan. Þau voru
reyndar afar ólíkar persónur en
þegar ég lít aftur sé ég að þau
voru ótrúlega samhent hjón.
Amma hlustaði ávallt á útvarpið
á hæsta styrk þegar hún vann hús-
verkin og þegar hún prjónaði hafði
hún bæði útvarpið og sjónvarpið á
– það hindraði hana þó ekki í að
halda uppi samræðum á sama
tíma. Líklega hefur hún kunnað við
allt annað en þögn í kringum sig.
Hvernig gat hún annað? Amma
hafði alið allan sinn aldur á heim-
ilum þar sem heimilisfólkið skipti
tugum. Hún var ein af átján systk-
inum, móðir tíu barna, tugföld
amma og matmóðir fjölda annarra.
Afa og henni þótti fátt skemmti-
legra en að bjóða fólki í mat eða
kaffi – hvort sem það var einn
stakur ferðalangur eða rútufarmur
af fólki – alltaf mátti bæta einum
enn við borðið. Amma var ákaflega
forvitin og fréttaþyrst og hafði
sterkar skoðanir á mörgu sem hún
lét í ljós yfir kaffibolla með miklum
sykri. Hún var einnig hnyttin og
átti til snögg og meinhæðin tilsvör.
Þegar ég lít aftur finnst mér lífs-
starf ömmu vera ákaflega merki-
legt í þau 90 ár sem hún lifði og
hún hafi komið býsna mörgu í
verk. Hún var húsmóðir og hús-
freyja. Þessi tvö starfsheiti voru
mjög virt á fyrri tíð en virðast nú
vera lögð að jöfnu við atvinnuleysi
í opinberri umræðu. Víst er að
vinna ömmu minnar þessi 90 ár
kom að litlu eða engu leyti fram í
mældri landsframleiðslu líkt og
önnur störf sem engar beinar
launagreiðslur koma fyrir. Hins
vegar skapa alúðleg húsmóðurstörf
– hvort sem þau eru unnin af körl-
um eða konum – raunverulegt
virði. Það eru þessi síendurteknu
smáu viðvik, þessir mörgu litlu
hleðslusteinar sem byggja upp
heimili, fjölskyldur og gifturíkan
lífsferil, en það er ekkert magn af
landsframleiðslu sem getur komið í
stað þess að hafa átt gott atlæti í
æsku. Raunar má segja með sanni
að þegar ævinni lýkur sé fátt hægt
að telja til meiri afreka en að hafa
haldið gott heimili. Að því leyti var
amma afrekskona. Ég sjálfur vildi
óska öllum krökkum þess að hafa
afa og ömmu í næsta húsi sem hafa
alltaf nægan tíma fyrir spurulan
strák.
Þegar ég kvaddi ömmu í síðasta
skipti voru það hinar sjálfvirku
hurðir spítalans sem lukust upp
fyrir mér þegar ég gekk út í lífið á
nýjan leik. Mér finnst þetta vera
töluverð tímamót.
Ásgeir Jónsson.
Orðstír fagur aldrei deyr
óhætt má því skrifa
á söguspjöldum síðar meir,
sagan þín mun lifa.
(Guðrún Jóh.)
Það var fyrir réttum 6 árum eða
í byrjun febrúar árið 2001 að ég
kynntist Laufeyju Valgeirsdóttur
og fólkinu hennar í Bjarnarhöfn.
Þarna kynntist ég konu sem hafði
gert og reynt ýmislegt og smátt og
smátt heyrði ég meira af sögu
þessarar ótrúlegu konu sem ólst
upp norður á Ströndum, stofnaði
heimili þar og eignaðist níu börn,
tók sig svo upp með fjölskyldu sína
og flutti að Bjarnarhöfn á Snæ-
fellsnesi, þar sem yngsta barnið
fæddist nokkrum árum seinna.
Margt var búið að ganga á í kring-
um hana og mikið búið að gerast í
lífi þessarar konu þegar ég kynnt-
ist henni, en samt stóð hún keik og
óbuguð. Mér er hún einstaklega
minnisstæð á fjölskyldumótinu
sumarið 2001 þegar við vorum á
tanganum við víkina þar sem þau
tóku land, þegar þau komu fyrst til
Bjarnarhafnar, þarna stóð þessi 83
ára gamla kona og rifjaði upp
hvernig henni leið þegar hún sá sín
nýju heimkynni um 50 árum áður
og þótt hún segði ekki mjög margt,
þá fóru greinilega margar minn-
ingar um hugann hjá henni. Eftir
að samband mitt við þetta fólk
rofnaði hef ég reynt að fylgjast
með hvernig Laufeyju hefur geng-
ið. Ýmis áföll og veikindi hafa dun-
ið á henni en alltaf hefur hún jafn-
að sig aftur eða eins og einn
ættingi hennar sagði við mig í
fyrrasumar, „hún er alltaf alveg að
fara en svo rís hún upp aftur, hún
er svo ótrúlega lífseig“, en nú er
lífskerti Laufeyjar Valgeirsdóttur
„brunnið að stjaka“ og hún kvaddi
vonandi sátt og ánægð, umvafin ást
og kærleik ættingja og vina og hin-
um megin hafa þeir Bjarni og
Reynir tekið á móti henni ásamt
öðrum ástvinum og kunningjum
sem farið höfðu á undan henni yfir
móðuna miklu.
Laufey mín, þakka þér fyrir alla
þá vinsemd og vináttu sem þú
sýndir mér á því stutta skeiði sem
við áttum saman og börnum þín-
um, tengdabörnum og öllum ætt-
ingjum sendi ég samúðarkveðjur
með þökk fyrir allt. Minning Lauf-
eyjar Valgeirsdóttur lifir.
Sigrún M. Gunnarsdóttir.
✝
Elskuleg móðir okkar, tengdamóðir, amma og lang-
amma,
GUÐRÚN RUT DANELÍUSDÓTTIR,
(Dúna Dan),
Gullsmára 11,
Kópavogi,
verður jarðsungin frá Fossvogskirkju mánudaginn
19. febrúar kl. 13.00.
Danelíus Sigurðsson, Margrét Ellertsdóttir,
Alfreð Almarsson, Helga Haraldsdóttir,
Halldór Almarsson, Helena Jónasdóttir,
Sigfús Almarsson, Sigrún Sigurðardóttir,
Pálmi Almarsson, Vilborg Sverrisdóttir,
Sveindís Almarsdóttir, Kjartan Snorrason,
Vignir Almarsson, Inga Yngvadóttir,
Dagbjört Almarsdóttir, Gunnar Gunnarsson,
barnabörn og barnabarnabörn.
✝
Ástkær sonur minn, faðir, tengdafaðir, afi og
langafi,
BERGÞÓR NJÁLL GUÐMUNDSSON,
verður jarðsunginn frá Akureyrarkirkju mánudaginn
19. febrúar kl. 13.30.
María Magnúsdóttir,
María Bergþórsdóttir, Guðmundur Hjálmarsson,
Helgi Bergþórsson,
Kristín Bergþórsdóttir, Pétur Þór Lárusson,
Ingibjörg H. Bergþórsdóttir, Guðmundur Kr. Ragnarsson,
Guðmundur Örvar Bergþórsson, Aðalheiður Gísladóttir,
Rúnar Þór Bergþórsson,
Albert Valur Albertsson,
Brynjar Bergþórsson, Apríl Eik Stefánsdóttir,
barnabörn og barnabarnabörn.
✝
Innilegar þakkir til allra sem sýndu okkur samúð og
vináttu við andlát konu minnar, móður, tengda-
móður, ömmu og langömmu,
ÁSGERÐAR ÖLDU GUÐMUNDSDÓTTUR,
Árskógum 6,
Reykjavík.
Páll Gunnar Halldórsson,
Erla Linda Benediktsdóttir, Friðbjörn Sveinbjörnsson,
Halldór Ingólfur Pálsson,
Sigurlaug Kristín Pálsdóttir,
Lára Margrét Pálsdóttir, Svanur Tómasson,
barnabörn og barnabarnabarn.
✝
Elskuleg móðir okkar, tengdamóðir, amma og lang-
amma,
SIGRÚN GUNNARSDÓTTIR,
seinast til heimilis í Lindasíðu 2,
Akureyri,
lést á dvalar- og hjúkrunarheimilinu Hlíð fimmtu-
daginn 15. febrúar.
Fyrir hönd aðstandenda,
Kristinn Jónsson, Jakobína Reynisdóttir,
Hermann Ragnar Jónsson, Sigurlaug Guðmundsdóttir,
Guðný Jóhanna Jónsdóttir, Óskar Sigurpálsson,
Gunnar Jónsson, Jóhanna Andrésdóttir.
✝
Elskulegur eiginmaður minn, faðir, tengdafaðir
og afi,
ÓLAFUR GUÐMUNDSSON
frá Bakkafirði,
Hringbraut 80,
Keflavík,
lést á Heilbrigðisstofnun Suðurnesja miðviku-
daginn 7. febrúar.
Útför hefur farið fram í kyrrþey að ósk hins látna.
Elísabet Dóris Eiríksdóttir,
Guðmundur Ólafsson, A. Elín Bergsdóttir
og barnabörn.