Morgunblaðið - 17.02.2007, Qupperneq 48

48 LAUGARDAGUR 17. FEBRÚAR 2007 MORGUNBLAÐIÐ
MINNINGAR
✝ Þorbjörg Guð-ríður Vil-
hjálmsdóttir fædd-
ist í Hátúni á Nesi í
Norðfirði, nú Nes-
kaupstað, 16. júlí
1917. Hún lést á
Fjórðungssjúkra-
húsinu í Neskaup-
stað að morgni
laugardagsins 10.
febrúar síðastlið-
ins. Foreldrar
hennar voru Vil-
hjálmur Stef-
ánsson útvegs-
bóndi, f. 1877, d. 1953, og kona
hans, Kristín Árnadóttir, f.
1887, d. 1936, bæði úr Norð-
fjarðarsveit. Alsystkini Þor-
bjargar voru Sveinhildur, f.
1909, d. 1999, Laufey, f. 1911, d.
1998, Sigfinnur, f. 1912, d. 1965,
Sigurður Björgvin, f. 1914, d.
1981, Bjarni, f. 1915, d. 1987,
Helga, f. 1918, d. 1918, Árni, f.
1919, d. 2005, Friðrik, f. 1921, d.
1999, Guðni, f. 1922, d. 1974, og
Valgeir Gunnlaugur, f. 1923, og
Steingrímur, f. 1924, sem lifa
systkini sín. Hálfsystkin Þor-
bjargar, börn Vilhjálms og fyrri
1945 og bjuggu þar alla tíð. Þar
starfaði Jón sem húsasmíða-
meistari og síðar kennari.
Þorbjörg og Jón eignuðust
tvær dætur, þær eru: 1) Kristín
Björg, f. 24. júlí 1945, gift Jóni
Hlífari Aðalsteinssyni, f. 1943.
Börn þeirra eru: a) Jón Einar
Marteinsson, f. 1964, kvæntur
Björgu Þorvaldsdóttur. Börn
þeirra eru Kristín Björg, dóttir
Jóns, Þorvaldur Marteinn, Jó-
hann Gísli og Skarphéðinn
Magnússon, sonur Bjargar.
Dóttir Kristínar Bjargar (yngri)
og sambýlismanns hennar,
Gunnars Ólafssonar, er Aníta
Sól. b) Einar Aðalsteinn, f. 1972,
kvæntur Eyrúnu Jóhann-
esdóttur. Börn þeirra eru Jón
Hlífar, Bergrún Ósk og Eydís
Birta. c) Þorbjörg Ólöf, f. 1974,
gift Karli Rúnari Róbertssyni.
Börn þeirra eru María Rún og
Hlynur. d) Sigurður Friðrik, f.
1981. Sambýliskona hans er
Unnur Ósk Sigfinnsdóttir. Son-
ur þeirra er Dagur Nói. Jón
Hlífar átti tvö börn af fyrra
hjónabandi og barnabörn hans
eru tvö. 2) Margrét, f. 21. mars
1951, gift Jóni Rúnari Gunn-
arssyni, f. 1940. Jón á tvær dæt-
ur. Margrét og Jón eiga eitt
barnabarn, Ásgrím Karl Grön-
dal.
Þorbjörg verður kvödd frá
Norðfjarðarkirkju í dag og
hefst athöfnin klukkan 14.
konu hans Svein-
hildar Hildibrands-
dóttur, f. 1876, d.
1907, voru Brandur
Ágúst, f. 1900, d.
1988, Sigurlín, f.
1901, d. 1947, Þór-
unn, f. 1902, d.
1990, Stefán Val-
geir, f. 1904, d.
1905, og Stefán Val-
geir, f. 1906, d.
1923. Dóttir Svein-
hildar og stjúpdótt-
ir Vilhjálms, Guð-
rún Sigríður
Brandsdóttir, f. 1898, d. 1972,
ólst upp í Hátúni.
Þorbjörg stundaði ýmis störf í
heimabyggðinni og víðar. Hinn
15. júlí 1944 giftist hún Jóni Sig-
fúsi Einarssyni, f. 27. nóvember
1920, sem alist hafði upp á Hér-
aði. Foreldrar hans voru Einar
Guðni Markússon, f. 1896, d.
1982, og Margrét Jónína Jóns-
dóttir, f. 1900, d. 1979. Einar og
Margrét skildu; síðari kona Ein-
ars var Björg Jónsdóttir, f.
1896, d. 1994. Þorbjörg og Jón
hófu búskap á Akureyri en flutt-
ust austur í Neskaupstað árið
Móðuramma mín, Þorbjörg Vil-
hjálmsdóttir, er látin á nítugasta
aldursári. Amma fæddist í Hátúni í
Norðfirði og bjó eystra alla sína ævi
fyrir utan nokkur ár á Akureyri.
Hún ólst upp í stórum systkinahópi
við þröngar aðstæður. Eins og al-
gengt var á þeim árum var skóla-
ganga ekki löng og markaðist af
barnafræðslu; hún harmaði það alla
tíð. Móðir hennar lést árið 1936 og
tók hún þá, 19 ára gömul, við ábyrgð
heimilisins ásamt Sveinhildi systur
sinni. Amma var í Hátúni fram undir
1940 en fluttist þá til Akureyrar eftir
stutta dvöl á Héraði og í Reykjavík.
Þau afi stofnuðu heimili á Akureyri
1943 og giftust ári síðar. Hingað
austur fluttust þau árið 1945. Í huga
ömmu skipaði Akureyri alltaf sér-
stakan sess. Þangað fóru þau afi ár-
lega.
Amma var lágvaxin kona eins og
hún átti kyn til, létt á fæti og varð-
veitti til hinstu stundar unglegt útlit.
Hún klæddi sig einstaklega fallega
Ég hef þá trú að margir hafi ekki
gert sér grein fyrir aldri hennar.
Hún var í raun eins og ung kona
enda ung í anda.
Systkinin í Hátúni voru samrýnd
og sambandið ætíð gott og náið.
Samband hennar og Sigga og Frissa
var þó sérstakt. Friðrik giftist mjög
seint en Siggi aldrei og voru heimili
ömmu og Sveinhildar einnig heimili
þeirra bræðra. Þeir borðuðu hjá
þeim systrum og þær þvoðu af þeim;
líf þeirra var samtvinnað. Oft tók
amma á móti gestum þeirra eins og
hennar væru en ekki var óalgengt að
Frissi fengi heimsóknir sem tengd-
ust starfi hans. Raunar nutu amma
og afi þess að taka á móti gestum og
þau bjuggu við rausn alla tíð.
Stóran hluta búskapar ömmu og
afa bjuggu tengdaforeldrar hennar í
sama húsi. Hún var þeim ákaflega
kær enda hugsaði hún vel um þau og
gerði þeim kleift að búa heima eins
lengi og raunin varð. Fyrstu árin var
þó þröngt um og má segja að það
hafi reynt mest á ömmu.
Amma ólst upp við góð tengsl við
fjölskyldurnar í nágrenninu, eins og
t.d. Hinriks í Hinrikshúsi, Jóns
Sveinssonar á Tröllanesi og Valdi-
mars Snævars á Fögruvöllum. Þau
tengsl hafa haldist í gegnum kyn-
slóðir. Sambandið við Ármann
Snævarr slitnaði aldrei og ég veit að
heimsókn hans og fjölskyldu hans
fyrir nokkrum árum skipti hana
miklu máli. Einnig vil ég nefna
fölskvalausa vináttu þeirra ömmu og
afa við Petru og Janus, þá góðu
granna. Amma var vinur vina sinna
og ræktaði vináttuna. Henni var það
mikilvægt að láta gott af sér leiða og
leitaðist við að greiða götu annarra
eftir fremst megni; átti það jafnt við
um fjölskylduna alla sem og sam-
ferðamenn. Hún var virk í fé-
lagsstarfi kvenfélagsins Nönnu um
árabil og var heiðursfélagi. Hún
starfaði lengi í mæðrastyrksnefnd.
Ég var að verulegu leyti alinn upp
hjá ömmu og afa fyrstu árin. Þau
hafa alltaf verið mér sem aðrir for-
eldrar enda sagði amma oftast
„pabbi þinn“ þegar hún talaði um afa
við mig. Flestar af fyrstu minning-
unum tengjast þeim á einhvern hátt.
Ég ferðaðist með þeim um landið,
bæði í styttri og lengri ferðum, og
við heimsóttum ættingja og vini.
Alla tíð hafa amma og afi verið mik-
ilvægir hlekkir í mínu lífi, verið virk-
ir þátttakendur. Það sama á raunar
við um tengsl þeirra við aðra afkom-
endur: barnabörn, barnabarnabörn
og barnabarnabarnabarn; henni
fannst mikið til þess koma að vera
langalangamma. Stórfjölskyldan var
henni allt. Hún sinnti börnunum af
alúð, fræddi þau, kenndi þeim að
spila, stunda hannyrðir o.m.fl. Hún
naut heimsókna þeirra og þau afi
heimsóttu þau líka oft, bæði þau sem
bjuggu nærri og líka þau sem fjær
voru, til að njóta samvistanna og
vera þátttakendur í lífi þeirra. Þau
heimsóttu t.d. okkur systkinin sem
bjuggum erlendis um tíma til að
kynnast lífi okkar og umhverfi: Það
skipti þau öllu máli. Ég veit líka að
það var ömmu afar kært þegar Þor-
björg, nafna hennar og systir mín,
og Kalli, keyptu húsið af þeim afa.
Þá gerðust afi og amma leigjendur í
húsinu sem þau reistu sjálf og höfðu
átt heima í á sjötta áratug. Stuðn-
ingur og vinátta ungu hjónanna við
þau eldri skipti ömmu miklu máli.
Síðustu mánuði barðist amma við
illvígan sjúkdóm. Hún var alla tíð
með fullri rænu og það gaf henni
mikið að geta notið samvista við fjöl-
skylduna allt til lokadags. Sérstaka
ánægju hafði hún af heimsóknum
barnanna, hún ljómaði þegar þau
birtust. Hún tók veikindum sínum af
ótrúlegum styrk og æðruleysi,
kvartaði ekki. Ég held að styrkur
hennar hafi alla tíð verið meiri en
margan grunaði og kom það vel í ljós
þegar á reyndi. Hún vissi hvað beið
hennar en kveið því ekki að deyja,
hún sagðist hafa lifað góðu lífi og
kvaddi sátt. Þar skipti miklu að hún
náði að fylgjast með afkomendunum
komast vel til manns en þar hafði
hún sjálf átt svo drjúgan hlut. Hún
hafði skilað sínu hlutverki. Og þegar
kallið kom kvaddi hún hljóðlaust.
Nú er komið að leiðarlokum.
Söknuður okkar er mikill en minn-
ingarnar hlýja. Ég bið góðan Guð að
styrkja afa. Missir hans er mikill eft-
ir ríflega 60 ára farsælt hjónaband.
Ég þakka ömmu allt það sem hún
var mér og mínum. Ég þakka starfs-
fólki Fjórðungssjúkrahússins í Nes-
kaupstað fyrir einstaklega góða
umönnun og fyrir að gera henni síð-
ustu ævidagana eins góða og raunin
varð.
Jón Einar Marteinsson.
Þorbjörgu tengdamóður mína
mun ég ætíð bera í minni sem al-
úðlega og skaplétta konu sem afar
létt var að lynda við. Hún var iðin
vel, létt á fæti og skjót til svars. Og
vel gat hún verið spaugsöm, fljót að
sjá hið broslega í hlutunum og snögg
að koma orðum að því sem henni
þótti, enda duldist mér ekki að þessi
geðuga kona var bæði gædd skarp-
skyggni og góðri kímnigáfu. Hún var
sérlega umtalsgóð og man ég ekki að
hún talaði af kala um neinn, nema
vera skyldu kattarólánin sem vöndu
komur sínar að Miðgarði 3. Þorbjörg
átti þar vel ræktaðan garð með mat-
jurtum og þrastahjónum í trjám, og
hag þrastanna bar hún fyrir brjósti.
Þess guldu norðfirskir kettir en
þrestirnir voru óhultir.
Hún ólst upp í stórum systkina-
hópi; vel á annan tug voru þau alls,
og Þorbjörg nokkurn veginn í miðju
að aldrinum til. Tvær eldri systur og
svo sem átta bræður voru á heim-
ilinu í bernsku hennar, sem ég ætla
að hafi verið ánægjuleg á flesta lund,
en erfiðleikar steðjuðu brátt að. Út-
vegsbóndinn í Hátúni, faðir hennar,
missti bát sinn um sama leyti og
heimskreppan var að skella yfir, og
jafnframt tók heilsu móður hennar
að hraka stórlega. Fyrir fermingar-
aldur hlaut Þorbjörg því að axla ófá
verk móður sinnar, langt umfram
það sem aldur sagði til um.
Það varð hlutskipti hennar að ala
aldur sinn næstum allan við Norð-
fjörð, og því hlutskipti virtist mér
hún una allvel. Þar sá hún litla þorp-
ið, sem hún ólst upp í, dafna og verða
loks að velmegandi kaupstað. Fjar-
vistir voru fáar og ekki ýkja langar.
1940 réðst hún til vinnu upp á Fljóts-
dalshérað, og þar kynntist hún
mannsefni sínu, þeim góða manni
Jóni Einarssyni, síðar byggingar-
meistara. Þau giftust í stríðslok.
Fyrstu búskaparár sín áttu þau
heima á Akureyri og fæddist þar
eldri dóttir þeirra. Síðan lá leiðin
austur á Norðfjörð og þar bjuggu
þau um sig til langrar og góðrar vist-
ar.
Heimakær var Þorbjörg og harm-
aði öldungis ekki fjarlægð frá heims-
borgum þótt hún næði annars að
ferðast víða.Og mörg systkin hennar
héldu einnig tryggð við Norðfjörð,
ólu þar aldur sinn og áttu með sér
nánara og betra samband en oft á
við um systkinahópa. Segja mér
kunnugir að öll þessi ræktarsemi og
góða samstaða systkinanna hafi ekki
síst verið Þorbjörgu að þakka;
kannski var hún hlekkurinn sem hélt
öllu saman, sagði mér ættingi henn-
ar.
Ástvinir og ættingjar Þorbjargar
og allir vinir hennar standa nú eftir
stórum snauðari. Þeim sendi ég nú
innilegustu samúðarkveðjur mínar
og bið huggunar. Og kannski leggst
þröstunum á Norðfirði líka eitthvað
til.
Jón R. Gunnarsson.
Fyrir sautján árum kynntist ég
yndislegum hjónum, þeim Þor-
björgu Vilhjálmsdóttur og Jóni S.
Einarssyni. Leiðir okkar lágu saman
þegar við fyrrverandi eiginmaður
minn ásamt eins árs syni okkar,
Skarphéðni, fórum að leigja hjá
þeim. Eflaust var það margt sem
gerði það að verkum að við hjónin,
krakkar á þrítugsaldri, og Þorbjörg
og Jón, sem voru þá komin á áttræð-
isaldur, bundumst þeim böndum
sem strax frá upphafi voru hnýtt.
Við vorum aðkomufólk og áttum
því enga ættingja á Norðfirði. Þess
vegna leituðum við til þeirra með
margt enda tóku þau okkur með
kostum og kynjum og frá fyrsta degi
stóð heimili þeirra okkur opið. Ófá
eru viðvikin sem þau gerðu fyrir
okkur, allt frá því að gæta sonar
okkar upp í aðstoð reynds smiðs.
Það sem færði mig kannski enn nær
þeim en ella var að um þetta hafði ég
nýlega misst föðurömmu mína sem
hafði verið mér mjög náin. Og vorið
eftir að ég kynntist þeim hjónum
lést faðir minn. Á slíkum stundum er
gott að leita huggunar þar sem hana
er að finna; þá brugðust Þorbjörg og
Jón mér ekki. Frá upphafi kallaði
Skarphéðinn þau ömmu og afa og þó
að ég hafi ekki kallað þau upphátt
ömmu og afa fyrstu árin voru þau
mér sem slík; þau fylltu það skarð
sem höggvið hafði verið við fráfall
ömmu minnar og föður.
Þótt örlögin hafi síðar hagað því
svo að ég giftist dóttursyni þeirra og
allir synir mínir eigi þau því sem
ömmu og afa eru það fyrstu kynni
mín af þeim sem sitja í hjarta mínu
og lýsa umhyggju þeirra, trygglyndi
og vinarþeli í gegnum árin.
Elsku amma. Nú er komið að leið-
arlokum. Það eina sem olli mér kvíða
við að bindast þér böndum var að ég
vissi að einhvern tímann þyrfti ég að
kveðja þig eins og aðra ástvini sem
ég hef kvatt. En hvílík gæfa að
kynnast þér og fá að eiga með þér
þessi sautján ár. Þú varst mér raun-
verulega sem amma, þú varst amma
mín og sona minna, þú gættir þeirra
fram í andlátið, þú söngst fyrir þá,
hossaðir þeim á hnjánum og kenndir
þeim gamlar barnagælur og vísur,
kenndir þeim að spila, last fyrir þá,
prjónaðir á þá, hlúðir að þeim á allan
máta. Frá upphafi leitaði ég til þín
með margt sem þú leystir úr, hvort
sem það var eitthvað í sambandi við
bakstur, án þín kynni ég ekki að
baka góða jólaköku, prjónaskapur
eða umhirða blóma enda varst þú
mikil blómakona. En það sem mér
var kærast var að eiga þig sem vin
sem alltaf mátti treyst á, þú varst
alltaf til staðar og tókst mér opnum
örmum hvernig sem vindar blésu.
Margar stundirnar höfum við átt í
eldhúsinu í Miðgarði enda var við-
kvæðið alltaf þegar ég leit inn: „Eig-
um við ekki að hita okkur sopa,
Björg mín?“ Þó að soparnir með þér,
elsku amma, verði ekki fleiri kem ég
til með að hita sopa með afa og
spjalla í eldhúsinu ykkar. Ég skal
líka líta til með afa og reyna að end-
urgjalda ykkur umhyggju liðinna
ára.
Ég kveð þig með söknuði en jafn-
framt þakklæti fyrir að fá að kynn-
ast þér og eiga með þér þessi ár.
Ástarþakkir fyrir allar dásamlegu
stundirnar og allt sem þú gafst mér
með trygglyndi þínu í gegnum árin.
Guð geymi þig.
Þín
Björg.
Í dag kveðjum við ömmu. Á stund-
um sem þessum koma ótal minning-
arbrot fram, sum gömul, sum ný.
Amma hefur lítið breyst frá því að
ég man eftir mér. Hún var lágvaxin,
grönn og alltaf fín og vel til höfð.
Hún eldaði heimsins bestu kúlusúpu
og skemmtilegast var að fá að sitja
við einkaborðið í eldhúsinu hjá henni
og afa. Ömmu þótti gaman að taka á
móti gestum en það var stundum
erfiðara að fá hana til að setjast nið-
ur með gestunum því hún vildi allt
fyrir þá gera.
Við Karl Rúnar höfum verið þeirr-
ar gæfu aðnjótandi að búa í sama
húsi og amma og afi í 7 ár. Það hefur
verið ómetanlegt fyrir okkur og
börnin okkar, þau Maríu Rún og
Hlyn, að hafa þau á efri/neðri hæð-
inni. Á milli okkar allra myndaðist
traust og gott samband sem við
komum til með að búa að í nánustu
framtíð. Það eru ekki mörg börn nú
til dags sem njóta þeirra forréttinda
að njóta svo náinna samvista við
langömmu og langafa. Þau María
Rún og Hlynur uppgötvuðu marga
kosti þess. Amma var iðin við að
bjóða þeim upp á að borða t.d. mys-
ing upp úr dósinni með skeið og
vakti það ávallt lukku. Einnig var
vinsælt hjá krökkunum að laumast í
súkkulaðirúsínurnar. Við fengum
einnig að njóta súkkulaðirúsínanna
með góðum sopa af Kallakaffi. Ef við
Karl Rúnar þurftum að bregða okk-
ur út bauðst amma til að koma og
vera hjá krökkunum. Amma hafði
alltaf gaman af söng og fengu María
Rún og Hlynur að njóta þess þegar
hún svæfði þau með söng. Koma þau
vonandi til með að búa að því um
ókomin ár. María Rún lærði þannig
margar vísurnar hjá langömmu sinni
og oft voru það eldri vísur sem ekki
eru á hvers manns vörum nú til
dags.
Með þessum orðum langar mig að
þakka ömmu fyrir allan stuðninginn
og allt það sem hún hefur gefið mér
og svo fjölskyldu minni í gegnum ár-
in. Hjartans þakkir fyrir allt, elsku
amma mín.
Þorbjörg Ólöf.
Mig langar að minnast ömmu í
Miðgarði eða Tobbu ömmu.
Þrátt fyrir háan aldur bar hún
aldurinn vel. Hún kom ávallt vel fyr-
ir og í veikindum sínum sýndi hún
mikið æðruleysi.
Í æsku fór ég oft yfir í Miðgarð
þar sem hún og afi bjuggu alla sína
tíð. Þangað var gott að koma og mik-
ið hægt að bralla. Eftir góða stund á
verkstæðinu með afa var alltaf hægt
að fara upp til ömmu og fá eitthvað
gott að borða.
Eftir að ég stofnaði fjölskyldu
fannst okkur líka alltaf gott að fara í
heimsókn til ömmu og afa í Miðgarð.
Þau tóku alltaf svo vel og hlýlega á
móti okkur og ömmu var umhugað
um að eiga alltaf eitthvað gott handa
okkur og þá ekki síst börnunum. Oft
voru Eyrún og börnin leyst út með
prjónavettlingum gerðum af ömmu.
Það lýsti hlýhug hennar til okkar.
Afmælis- og jólapakkar til barnanna
innihéldu einnig oft eitthvað sem
amma var búin að búa til.
Það var gaman þegar amma og afi
komu til Reykjavíkur í heimsókn til
okkar. Þá lék amma á als oddi við
börnin okkar og hafði greinilega
gaman af þeim.
Nú er Miðgarður ekki sá sami, því
Þorbjörg Guðríður
Vilhjálmsdóttir
Elsku langamma mín. Þú
varst alltaf svo glöð og góð og
skemmtileg. Mér finnst rosa-
lega mikið leiðinlegt að þú sért
dáin. Ég sakna þín mjög mikið.
Jón Hlífar.
Ekki vera hrædd elsku
langamma mín. Það verður ein-
hver hjá þér. Guð verður hjá
þér líka. Ég vildi að þú værir
ekki dáin. Langafi er bara
aleinn heima hjá sér og hann er
bara grátandi.
Bergrún Ósk.
Langamma var góð. Söng
fyrir okkur og svæfði okkur.
Hún átti oft súkkulaðirúsínur í
skál handa okkur. Takk fyrir
þær. Takk fyrir allt sem þú hef-
ur gefið okkur og takk fyrir allt
sem þú hefur gert fyrir okkur
elsku langamma.
María Rún og Hlynur.
HINSTA KVEÐJA