Morgunblaðið - 25.02.2007, Qupperneq 32

tónlist
32 SUNNUDAGUR 25. FEBRÚAR 2007 MORGUNBLAÐIÐ
Á
fullveldisdaginn síðasta
átti trúbadorinn Har-
aldur Reynisson, eða
Halli Reynis eins og
hann er oftast kallaður,
fertugsafmæli. Sama dag kom út nýr
hljómdiskur með honum, Fjögurra
manna far, og um kvöldið hélt hann
útgáfutónleika á Café Rosenberg.
Þetta var annar diskurinn, sem Halli
gaf út á árinu 2006, því í fyrravor kom
út sjötti diskur trúbadorsins sem
heitir Leiðin er löng.
En hvaða leið hefur hann sjálfur
farið í tónlistinni?
„Mamma kenndi mér á gítar þegar
ég var lítill og við sungum mikið
heima. Þegar ég var nýorðinn 19 ára
var ég farinn að semja mikið. Það var
alltaf eitthvað að grauta uppi í koll-
inum á mér, en gallinn var sá að ég
gat ekki komið því frá mér, því ég
kunni ekki nógu mikið á gítar. Og ég
sá að þarna var tækifærið. Ég tók
eldgamla, slitna kennslubók í gítar-
leik, sem mamma átti, og hugsaði
með mér: „Ef ég læri ekki þessa bók,
þá verð ég aldrei góður gítarleikari.
Ég fletti upp á blaðsíðu eitt og þar
voru „Litlu andarungarnir“ í A-dúr
og ég sagði við sjálfan mig: Ef þú get-
ur ekki spilað Litlu andarungana, þá
geturðu aldrei neitt!
Lykillinn að trúbadorferlinum
Ég lærði bókina á einni helgi, það
virðist hafa búið í mér hæfileiki til að
spila á gítar. Það kom af sjálfu sér og
ég hef aldrei farið í formlegt gítarnám
nema hvað að ég var eina önn hjá Óla
Gauk. Ég lærði fyrst og fremst af
mínu eigin spileríi. Og ég var heldur
ekki í neinum „bílskúrsböndum“.
Á þessari stundu fer fullt að gerast í
mínu lífi. Mér þótti skemmtilegt að
semja lögin, ýmist við textana mína
eða texta og ljóð annarra, sérstaklega
Davíðs Stefánssonar. Það var móður-
amma mín, sem gaf mér bækur eftir
Davíð, og upp frá því fór ég að syngja
hann sífellt í hausnum. Það urðu ein-
hvern veginn alltaf til lög við ljóðin.“
En textarnir? Hvenær fórstu að
semja textana?
„Ætli ég hafi ekki verið um 15 ára,
þegar ég er byrjaður að skrifa fullt af
textum, og sá sem fékk fyrstur að sjá
textana mína var afi minn, sem var
mikill hagyrðingur. Ég fór oft til hans
og las fyrir hann skáldskapinn minn
fullur áhuga. Og ég á í huga mér
mynd af honum, þar sem hann situr í
rólegheitum, hlustar af þolinmæði og
athygli og gerir góðar athugasemdir.
Lög verða handónýt
án þokkalegs texta
Textarnir hafa alltaf verið út-
gangspunkturinn, síðan tónlistin.
Lag verður handónýtt, ef það er ekki
þokkalegur texti við það. Í seinni tíð
hefur þróunin verið sú, að ég er far-
inn að semja meira af lögum en text-
um. Svo fá lögin oft að bíða eftir text-
anum. Ég á mjög auðvelt með að
semja lögin.“
En hver er Haraldur Reynisson?
„Ég er annar af tveimur drengjum
sem komu úr sama egginu á Land-
spítalanum,“ segir Breiðhyltingurinn
Halli Reynis. Eineggja bróðir Halla
heitir Gunnlaugur, og er framleiðslu-
stjóri hjá Hollt og gott. „Hann hefur
þó nokkra músík í sér. Hann er álits-
gjafinn minn, en ég tek svona hæfi-
legt mark á athugasemdum hans!“
Áður en Halli flutti í Breiðholtið
tveggja ára bjó hann við Bergþóru-
götu, „ég held meira að segja í sama
bárujárnshúsi og Hörður Torfason
hörðustu kjaftarnir eru alveg kjaft-
stopp í dag.
Það er staðreynd, að listafólk hefur
alltaf verið sá hópur í samfélaginu,
sem hefur haft hvað frjálsastar hend-
ur með að segja skoðun sína á þjóð-
félagi líðandi stundar. En hverjir eru
það í dag, sem eru pólitískastir?
Spaugstofan! Þeir gera það í skjóli
grínsins. Það er einhver mórall í þjóð-
félaginu að dingla bara með, að vera á
sömu skoðun og allir hinir. „Ég ætla
að mótmæla Kárahnjúkum bara af
því að hinir eru að gera það“ er hugs-
unarhátturinn. „Og ég vil láta selja
Ríkisútvarpið bara af því að hinir
vilja gera það.“ Svona er Ísland í dag.
Ég hef svo sem aldrei gert út á að
semja mótmælatexta, en málið er ein-
faldlega að ég hef mínar skoðanir og
mér stendur ekki á sama um allt.“
Þú hefur ekki hugsað þér að gera
eina plötu, þar sem væri bara pólitísk
krítík og lífssýn þín?
„Ég gæti alveg hugsað mér það.
Sumir hafa sagt við mig, að ég mætti
vera harðari í textunum. Stór hluti
kaupir diskana mína aðallega út af
textunum. En það er spurning hvað
maður „má“ ganga langt í því að vera
pólitískur í þessu landi. Efnishyggjan
er orðin svo geigvænleg og það eru
takmörk fyrir því hvað er óhætt að
segja.
Það eru ekki mörg ár síðan það var
nánast glæpur að vera kommúnisti.
Síðan var farið að einkavæða og nú er
búið að einkavæða svo rækilega, að
það er komið hálfgert einkavætt ríki í
ríkinu, hálfgerður kommúnismi í hina
áttina, öfgar í hina áttina.
Og svo er það spurning hvenær og
hvað körlum eins og mér, sem erum
sjálfstæðir, erum ekki með fasta
samninga og erum ekki fjárhagslega
öflugir, leyfist að segja. Ég nefni
dæmi, sem þarf ekkert endilega að
koma þessu við, en árið 2004 var ég
með samning við Skífuna um dreif-
ingu á plötunni minni, en hún komst
ekki einu sinni inn á heimasíðu Skíf-
unnar. Hvers vegna? Ég veit það
ekki. Það er spurningin. Það er vont
Trúbador sem er sjálfu
Sveitin mín heitir Breiðholtið segir Halli Reynis
trúbador í samnefndu lagi og við Halldór Hall-
dórsson, sem ræddi við hann um upprunann, fer-
ilinn og þá ljóðrænu og á stundum ísmeygilegu
gagnrýni, sem birtist í textum hans.
trúbador fæddist í“. Þetta er svolítið
merkileg tilviljun, því Hörður Torfa-
son er sá fagmaður í vísnasöng, sem
Halli metur einna mest og hefur
reynzt honum vel.
„Mér þótti það svolítið skemmti-
legt, því leiðir okkar Harðar lágu
saman síðar í lífinu, einmitt í gegnum
búsetu og músík,“ segir Halli Reynis.
„Það var eins og okkur Herði væri
ætlað að hittast einhvern tímann.“
Við Halli sitjum á Café Rosenberg,
þar sem hann hefur spilað oft fyrir
vertinn Dodda (Þórð Pálmason), sem
áður var með Fógetann í Aðalstræti.
Þar spilaði Halli líka og raunar miklu
meira. Doddi hefur alltaf haft mikla
trú á Halla og trúbadorinn segir hann
og Dodda hafa unnið vel saman í
gegnum árin. Þegar við spjölluðum
fyrst saman fyrir nærfellt einu ári
síðan var Halli nýbúinn að gefa út
sjötta diskinn sinn, Leiðin er löng,
langbezta diskinn fram að því að
mínu mati. Sá sjöundi, Fjögurra
manna far, sem kom út 1. desember
fyrra, er ekki síðri og ekki ósvipaður
disknum Við erum eins.
Seinna hittumst við aftur á Rosen-
berg, þegar Halli Reynis hélt bæði
útgáfu- og afmælistónleika á fullveld-
isdaginn. Hann varð fertugur og sjö-
undi diskurinn sjóðheitur. Stemn-
ingin var fín og Halli í góðu stuði.
„Sveitin mín heitir Breiðholt“ er
nafnið á einu laganna á nýja disknum.
„Ég hef alltaf litið á mig sem Breið-
hylting. Þótt það hljómi sérkennilega,
þá skírskota ég í Breiðholtstextanum
til byggðapólitíkur. Ég er mjög póli-
tískur, þegar kemur að landbúnaðar-
og byggðapólitík. Ég ferðast mikið
um landið og mér finnst alveg öm-
urlegt að horfa á sveitirnar fara í eyði
eða í hendurnar á sama fólkinu,
mönnum með vasana fulla af pen-
ingum sem kaupa heilu sveitirnar til
þess að gera í rauninni ekkert við
þetta land, kaupa það jafnvel bara til
að geta sagzt eiga það.
Hitti blómarós og bóndadóttur
Ég á ættir að rekja í Borgarfjörð
og vestur í Dali og á tyllidögum hef
ég titlað mig sem Dalamann. Og þótt
ég hafi alla tíð átt heima í Breiðholt-
inu hef ég alltaf átt mér þann draum
að búa úti á landi og vera með ferða-
þjónustu. Ég fór í sveit sem strákur í
Dalina og svo eitt sumar í Horna-
fjörð. En það er ekki nóg með að ég
eigi ættir að rekja í Dalina, heldur
kvæntist ég í Dalina.
Ég var 16 ára og hitti þar blóma-
rósina og bóndadótturina Steinunni
Sigurbjörnsdóttur. Og hvar annars
staðar en í Dalabúð! Við erum búin að
vera saman í 18 ár og eigum saman
þrjá syni. Það var mjög fallegt hvern-
ig við hittumst og kynntumst, urðum
fyrst bara svona vinir, saklaus og fal-
leg. Við giftumst svo ekki fyrr en fjór-
um eða fimm árum síðar.
Strákarnir okkar eru Steinar, 12
ára, Reynir, 11 ára, og loks Sölvi, sem
fæddist í desember 2005.“
Halli Reynis vissi ungur ekki hvert
hann vildi stefna í lífinu. Hann tók
stutta stund í trésmíðanám, fór svo í
þjónsnám, en þegar hann var kominn
langt með það nám ákvað hann að
feta í fótspor föður síns og verða múr-
ari. Halli var rétt að byrja í verklega
náminu, þegar hann datt ofan af ann-
arri hæð húss, þar sem hann var að
vinna, og þríbraut á sér löppina sem
kostaði hann langa spítaladvöl og
fimm aðgerðir. Halli hætti skiljanlega
við múrverkið, fór aftur í þjóninn, en
þegar hann átti 2–3 mánuði eftir af
náminu var áhuginn farinn að dofna
og tónlistin hafði læst greipum sínum
í pilt.
Ekki er afkoman í þessum bransa
góð, eða hvað? Hefurðu getað lifað á
þessu?
„Ja, ég gerði það í níu ár. Ég lenti í
þessu slysi 19 ára, lærði á gítar og í
raun má segja að gítarinn hafi bjarg-
að geðheilsu minni. Um 25 ára ald-
urinn byrja ég að lifa á tónlistinni og
gerði það í níu ár, frá 1989 og til 1998.
Þá flutti ég til Danmerkur og skilj-
anlega urðu miklar breytingar á lífi
mínu við það. Þar vann ég í tölvufyr-
irtæki og síðan tók ég tvær annir í
grafískri hönnun. Nú og svo hætti ég
að drekka áfengi. Þetta var mjög góð-
ur tími, sem við áttum í Danmörku.
Eftir að ég kom þaðan ákvað ég að
byrja að vinna „venjulega“ vinnu og
hafa tónlistina með.
Á þessu ári hef ég reyndar tekið
tónlistina sem atvinnu og ákvað að
gera það út desember. Einnig starfa
ég sem gítarkennari.“
Af sjö sólódiskum hefur Halli gefið
sex þeirra út sjálfur, en núna síðast
fékk hann sér útgefanda, Music ehf.,
og þurfti því ekki að vera eilíft með
hugann við budduna. „Það er það erf-
itt, einkum þegar maður hefur skyld-
um að gegna og ber ábyrgð gagnvart
fjölskyldunni,“ segir Halli greinilega
feginn.
„Þetta er í fyrsta skipti sem ég er
með plötusamning,“ segir hann.
„Annars hef ég verið að hugsa um
að fara að semja meira af músík fyrir
aðra. Fólk hefur verið að leita til mín
með óskir um að ég semji fyrir sig lög
og texta og mér finnst það mikill
heiður.“
Það leynir sér ekki, að þú leggur
þig fram um að semja vandaða texta,
bæði ljúfa og krítíska?
„Já, ég er mjög sáttur við það sem
ég er að gera í textagerðinni, sér-
staklega á nýju plötunni, Fjögurra
manna fari, og Leiðin er löng frá í
fyrravor. Á nýju plötunni fjalla ég um
margt. Undirtónninn er krítískur. Ég
fjalla t.d. um „sveitina mína“, lands-
byggðina, sem mér þykir ofsa vænt
um af því ég lít á mig sem Íslending,
ég tala um efnishyggjuna og peninga,
og svo tala ég um stóru ástina í lífi
mínu, sem heitir „sól“, og margt
fleira.
Upplifum ótrúlegar breytingar
Gagnrýnitónninn í sumum text-
anna helgast einfaldlega af því, að ég
er nokkuð pólitískur, sennilega póli-
tískari en ég hef látið í veðri vaka. Ég
hef mjög ákveðnar skoðanir á þjóð-
félagsmálum. Við erum að upplifa al-
veg ótrúlegar breytingar í þessu litla
þjóðfélagi okkar. Til að mynda þekkti
ég konu, sem dó fyrir nokkrum mán-
uðum, sem fæddist í helli. Hún var
síðasti hellisbúinn á Íslandi.
Við erum nýskriðin úr moldarkof-
anum og erum að upplifa ótrúlegar
breytingar, efnishyggju þar sem allt
er mælt í peningum. Þetta tröllríður
öllu þjóðfélaginu. Það er allt mælt í
peningum, bókstaflega allt. Ég hef
kannski einhverjar skoðanir á þessu
og finnst þá eðlilegt að syngja um
það.“
Þú hefur sungið talsvert af mót-
mælasöngvum. Ég nefni bara einn
meinhæðinn texta um blaðamenn og
fjölmiðla, lagið Þetta kemur þér ekki
við á Leiðin er löng.
„Það eru til ýmsar leiðir fyrir tón-
listarmenn að syngja mótmæla-
söngva. Til dæmis er hægt að fara
alla leið og vera beinlínis með kröfu-
spjaldið fyrir aftan gítarinn. Eða
semja málefnalega texta með broddi.
Ég reyni að gera þetta þannig.
Kjaftstopp af hræðslu
Þjóðfélagið er orðið svo rosalega
„djollí“ í dag, allir eru svo ánægðir, að
það þorir enginn að segja neitt af
hræðslu við það að einhverjir menn,
sem eiga orðið þjóðfélagið, gætu t.d.
haft áhrif á það hvort menn geti kom-
ið fram í sjónvarpi. Fólk þorir ekkert,
en það vill ekki viðurkenna það. Ég
veit um fólk í þessum bransa, sem
ekki þorir að segja það sem það vildi í
raun sagt hafa. Og meira að segja