Morgunblaðið - 25.02.2007, Qupperneq 39

MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 25. FEBRÚAR 2007 39
www.icelandexpress.is/afangastadir
Sound of Music, Arsenal,
sólstólar og vindsængur,
Covent Garden, jeppasafarí,
sítt að aftan, Nefertiti, Rín,
Châteauneuf-du-Pape...
Evrópa býður upp á margt skrítið og skemmtilegt og Iceland Express
færir þig í fjörið. Næsta sumar verða áfangastaðirnir orðnir 13 og því
um að gera að skipuleggja draumafríið til Evrópu sem fyrst.
Þú bókar og finnur nánari upplýsingar um áfangastaðina á
www.icelandexpress.is
LÍFSRÁÐGJAFINN
Ekki alls fyrir löngu áttieinn ágætur maður er-indi á slysadeild LSH ogsá þar tilsýndar þegar
læknir var að veita erlendum
manni, sem hafði slasast, aðstoð.
Hvorki læknirinn né útlendingurinn
töluð mál sem hinn skildi og olli það
skiljanlega töluverðum vand-
kvæðum. Þau voru leyst með aðstoð
farsíma, hringt var út í bæ og síðan
voru boðin látin ganga á milli í far-
símanum með aðstoð manns sem
var hinum megin á línunni. Þetta at-
vik beinir athygli að þeirri augljósu
staðreynd að það eru komnir hingað
til lands þegnar mjög margra er-
lendra þjóða og þess vegna má ætla
að hlutverk túlka sé orðið viðamikið
oft og tíðum í starfi fólks í heilbrigð-
isstéttum.
Ingibjörg Sigurþórsdóttir er að-
stoðardeildarstjóri á Slysa- og
bráðadeild Landspítala – háskóla-
sjúkrahúss.
„Það kemur töluvert oft upp að
við þurfum að fá túlk og venjulega
hringir hjúkrunarfræðingur eftir
slíkum þegar ljóst er að viðkomandi
sjúklingur þarf á honum að halda og
svo kemur túlkurinn á svæðið.
Á dagvinnutíma getum við leitað
til Inter Cultura, skrifstofu sem
hefur fjölda túlka á sínum snærum.“
Hvaða mál er oftast þörf á túlka
í?
„Ég held að pólskan komi oftast
upp núna en einnig þarf oft að túlka
á máli Asíubúa, líka Letta, Litháa,
Eista og Rússa. Íbúar þriggja fyrr-
nefndra landa vilja oft og tíðum
ekki tala rússnesku þótt þeir skilji
hana. Þetta sagði eistneskur túlkur.
Misjafnt hve vel gengur að ná í
túlka eftir dagvinnutíma
Þegar klukkan er orðin 17 höfum
við lista yfir túlka á ýmsum málum
og það er misjafnt hvað vel gengur
að ná í þá. Þeir eru ekki á eiginlegri
bakvakt en gefa kost á þjónustu ef
þeir hafa tækifæri til. Það getur því
oft tekið okkur töluverðan tíma að
ná í túlk utan dagvinnutíma.“
Kemur þetta verulega að sök?
„Það er nýlegt dæmi sem sýndi
að það gerði það. Þá tók fimm tíma
að fá túlk og það seinkaði meðferð
sjúklingsins í þá fimm tíma sem var
ekki æskilegt að sjálfsögðu.“
Treysta útlendingar ekki vel heil-
brigðisþjónustunni hér?
„Jú, yfirleitt alltaf, en þeir vilja
vita hvað á að gera og þurfa að
skilja tilganginn með meðferðinni.“
Stundum hefur þurft að
fá lögreglu til að flytja túlka
Hvað gerist ef verða bráðaslys og
ekki næst í túlk?
„Við reynum til þrautar að ná í
einhvern sem skilur sjúklinginn og í
svoleiðis tilvikum hef ég meira að
segja sent lögreglu til að sækja
túlk, þá var ekki hægt að fá leigu-
bíla, það voru hátíðahöld og erfitt að
fá leigubíl og túlkurinn beið heima
eftir fari hingað.“
Leita útlendingar mikið til ykk-
ar?
„Já, mjög mikið. Þeir virðast oft
og tíðum ekki þekkja starfsemi
heilsugæslunnar og leita því beint
til okkar hér.“
Veistu hve hátt hlutfall aðstoð við
útlendinga er af starfsemi ykkar á
Slysa- og bráðadeild LSH?
„Nei, það stafar meðal annars af
því að sumir útlendingar eru skráð-
ir með kennitölu, þá sjáum við þá
ekki nema sem íslenska ríkisborg-
ara og svo hinn hópurinn sem kem-
ur með erlent ríkisfang. Margt af
því erlenda fólki sem kemur hingað
og talar ekki íslensku talar ágæta
ensku og þarf því enga túlkaþjón-
ustu. En eigi að síður eru það marg-
ir sem þurfa túlk.“ Eru erlendir
starfsmenn á öðrum deildum stund-
um kallaðir til hjálpar?
„Já, við köllum í erlent starfsfólk
hér ef við náum ekki í aðra sem
skilja viðkomandi tungumál.“
Eru það einhver sérstök slys eða
veikindi sem beina erlendu fólki til
ykkar?
„Töluvert útlendingar sem koma
hingað starfa sem verkamenn, þeir
verða fyrir vinnuslysum alveg eins
og Íslendingar í sömu störfum. Yf-
irleitt tekst okkur að leysa þessi
túlkamál, ég persónulega man ekki
eftir neinu atviki þar sem ekki tókst
að lokum að fá túlk til starfa.
Þess má geta að fyrir utan það að
útvega túlka fólki sem ekki talar
neitt sem mál sem við hér skiljum
þá fáum við einnig táknmálstúlka
fyrir þá sem eru heyrnarlausir.“
Seinkar þetta túlkafyrirkomulag
vinnuferlinu á slysadeild?
„Já, að sjálfsögðu er það svo að
einhverju leyti, en það gerir það
ekki þegar kemur að lífsbjargandi
aðgerðum. Þá eru allir jafnir – geta
sjaldnast talað neitt.“
„Ég held að pólskan
komi oftast upp núna
en einnig þarf oft að
túlka á máli Asíubúa,
líka Letta, Litháa, Eista
og Rússa. Íbúar þriggja
fyrrnefndra landa vilja
oft og tíðum ekki tala
rússnesku þótt þeir
skilji hana. Þetta sagði
eistneskur túlkur.“
„Töluvert margir
útlendingar sem koma
hingað starfa sem
verkamenn, þeir verða
fyrir vinnuslysum alveg
eins og Íslendingar í
sömu störfum. Yfirleitt
tekst okkur að leysa
þessi túlkamál, ég per-
sónulega man ekki eftir
neinu atviki þar sem
ekki tókst að lokum að
fá túlk til starfa.“
hringt til okkar og beðið um túlk.
Þar myndu skjólstæðingarnir
sjálfir þurfa að borga túlknum.
Þess má geta að lögreglan hring-
ir oft í okkur og biður um túlka
með kunnáttu í mismunandi
tungumálum, hún hringir jafnt og
þétt en líklega mest um helgar.
Hvað menntakerfið áhrærir þá er
mest hringt eftir túlkum í kring-
um samræmd próf og svo í sam-
bandi við foreldraviðtöl.“
Eru þessir túlkar sem þið eruð
með löggiltir dómtúlkar?
„Sumir eru löggiltir en aðrir
ekki. Svona þjónusta myndi í
mörgum löndum krefjast þess að
allir túlkar væru með löggilt
túlkapróf en svo er ekki hér,
enda er hér ekki í boði BA-próf í
túlkafræðum í hinum ýmsu
tungumálum eins og er í boði í
háskólum víða í Evrópu. Hægt er
að taka hér próf hjá dóms-
málaráðuneyti til þess að verða
löggiltur dómtúlkur og skjalaþýð-
andi en það er dýrt og tímafrekt
og aðeins er hægt að taka slíkt
próf annað hvert ár.
Hins vegar eru allir okkar túlk-
ar skyldir til að fara á námskeið
hjá okkur þar sem kynnt er fyrir
þeim hvað felst í því að vera túlk-
ur, þeim eru kynntar siðareglur
og svo skrifa þeir undir þagn-
arskylduyfirlýsingu. Við erum
líka með fundi þar sem túlkar
geta komið og fengið fræðslu,
leiðbeiningar og miðlað hver öðr-
um af þekkingu sinni í starfi.
Við vildum gjarnan að íslensk
fyrirtæki og stofnanir væru virk-
ari í að notfæra sér túlkaþjónustu
okkar, við erum með gott starfs-
fólk.“
Morgunblaðið/Kristinn
Inter Cultura Angelica Cantu Dávila vinnur hjá túlkaþjónustu sem hefur starfað síðan 2003.
gudrung@mbl.is