Morgunblaðið - 03.06.2007, Qupperneq 38

á sjó
38 SUNNUDAGUR 3. JÚNÍ 2007 MORGUNBLAÐIÐ
„Árið 1966 fórum við á Skírni á
net í marz. Við vorum inni á
Breiðafirði og fiskuðum þokkalega
þar í þrjár vikur. Þá var að byrja
fiskirí suður á Selvogsbanka og
menn farnir að sækja þangað og
hafði Sólfari AK verið að gera það
gott þar. Við ætluðum flytja okkur
suðureftir um páskana í byrjun
apríl.
Þá voru tveir bátar frá Akranesi
sem voru með net inni í bugt og
voru að fá lítinn afla, fjögur til sex
tonn í róðri, en mikil ótíð var á
þessum tíma. Þegar við ætluðum
að færa okkur af Breiðafirðinum
vorum við að draga þar og gekk
illa í leiðinda veðri. Við vorum
komnir með sex trossur í bátinn
og ákváðum þegar komið var fram
í myrkur að fara með þær suður á
Banka til að koma einhverjum net-
um þangað og sækja svo hin
seinna. Þegar ég kom suður undir
Garðskaga var suðaustan rok og
spáin mjög slæm og páskar að
nálgast. Ég fór að reikna þetta
upp á nýtt og hætti við að fara
með trossurnar suður á Selvogs-
banka. Ég ákvað að fara bara með
þær inn í Bugt og sjá bara til. Þar
var einn blettur, þar sem ég hafði
fengið þokkalegan afla vertíðina á
undan, þrjá sæmilega róðra. Ég
keyrði beint á þennan blett, alveg
blindandi og skellti þessum tross-
um þar niður og fór svo inn að
landa og hugsaði mér að ég gæti
þá náð að hreinsa upp trossurnar
fyrir skírdag.“
2.000 fiskar í fyrstu trossunni
„Ég var með 15 tonn af fiski og
landaði þeim inni á Akranesi. Fór
svo út og dró trossurnar í Breiða-
firðinum, en það var lítið í þeim.
Aðfaranótt skírdags var ég svo
kominn á blettinn minn í Bugtinni
og byrjaði að draga þar. Þegar við
drógum fyrstu trossuna voru 2.000
fiskar í henni, en enginn hafði ver-
ið að fiska á þessum slóðum. Við
drógum trossurnar sex upp, en
þegar ég var búinn að draga tvær
þær fyrstu lagði ég hinar tross-
urnar í myrkrinu. Við drógum svo
allar trossurnar, en við áttum að
vera komnir inn fyrir klukkan
fimm á skírdag. Það hafði farið
sjór í talstöðina hjá mér svo ég
var sambandslaus, bæði við land
og aðra báta. Við drógum alla
nóttina og vorum búnir snemma,
en við vissum ekkert hvernig gekk
hjá bátunum, sem voru fyrir utan
okkur. Þegar við komum svo á
Akranes á skírdag vorum við með
60 tonn í bátnum. Það varð svolít-
ið fjaðrafok út af þessu því rétt
hjá voru bátar sem voru að fá lít-
ið.“
880 tonn af þorski á vertíðinni
„Við veiddum svo þarna á næstu
tíu dögum 400 tonn og náðum 600
tonnum á þessum bletti á þremur
vikum. Fiskurinn þétti sig svona
mikið á þessum bletti, en svo kom
fiskur víðar á svæðið síðar. Það
var eiginlega bara tilviljun að ég
sneri frá Selvogsbankanum á
þennan blett, en það borgaði sig
svo sannarlega. Þetta var slembi-
lukka. Ég hafði ekkert fyrir mér
annað en að hafa fengið þarna fisk
árið áður. Við vorum fyrst á síld,
síðan á loðnu og tókum svo 880
tonn af þorski á vertíðinni.“
Kominn á blettinn
minn í Bugtinni
Netin Á vertíðinni 1966 veidu Kristján og áhöfn hans á Skírni AK 600 tonn
í netin á þremur vikum, allt á sama blettinum.
lukku að stýra,“ segir Kristján.
Það gengur semsagt vel að eyða
fiskistofnum með nótaveiðum. Hvað
með trollið?
„Það er mikið rætt um að friða
eigi úthöfin fyrir botntrollsveiðum.
Troll kemur alltaf við botninn en
þegar menn eru með botntroll niðri
á 400 föðmum og dýpra, eru hler-
arnir hættir að vera í botni. Þá eru
notaðir mjög langir grandararnir
og niðri á 400 til 500 föðmun eru
hlerarnir 15 til 20 faðma frá botni.
Trollið sjálft verður alltaf í botni.
Rokkhoppararnir, sem eru úr
gúmmíi, halda trollinu við botninn.
En þegar hlerarnir eru ekki í botni
verða skemmdir á botninum ekki
svo miklar. Hlerarnir eru hins veg-
ar í botni þegar komið er á grunnt
vatn.
Það er alveg sama hvað mað-
urinn gerir. Hann skilur alltaf eitt-
hvað eftir sig, einhver ummerki.
Staðreyndin er hins vegar sú að
botntroll er ekki notað nema í sára-
litlum mæli við veiðar á úthöfunum
á norðurhveli jarðar. Megnið af út-
hafsveiðum er tekið í flottroll.
Það er hins vegar svo að sumar
mikilvægar fisktegundir er mjög
erfitt að veiða nema í botntroll. Þar
má nefna karfa, grálúðu, ufsa og
gulllax. Að banna botntroll er því
nánast hið sama og banna veiðar á
þessum tegundum. Þessi umræða
um að friða úthafið fyrir botn-
trollsveiðum er því út í hött. Það
eru greinilega hagsmunir sumra að
draga úr fiskveiðum í samkeppn-
inni við önnur matvæli í heim-
inum.“
Frystitogarar hafa verið um-
deildir. Sagt að þeir taki vinnu frá
fólki í landi og stundi brottkast. Er
eitthvað til í því?
„Það eru alltaf einhverjir sem
telja sig þurfa að koma óorði á
frystitogarana. Þeir voru svar við
erfiðleikum í útgerð togara á sínum
tíma. Þeir skapa mikil verðmæti og
það er ekki að sjá að þeir taki
vinnu frá fólki í landi. Það fæst
ekki til að vinna í fiskinum. Engar
veiðar skila ferskara hráefni og
betra en frystitogararnir.
Það var margt sem breyttist við
kvótann. Sumir halda að menn geti
leyft sér að vinna bara úr bezta
fiskinn og henda hinum. Það er
hægt telja mönnum sem ekkert
vita um gang mála trú um þetta en
staðreyndin er allt önnur. Við á
frystitogurunum nýtum vel þann
nýtanlega fisk sem kemur um borð.
Við vinnum allt sem kemur um
borð. Við vinnum fiskinn ferskari
en vinnslan í landi. Það er þess
vegna sem Japanar og Taívanar
vilja bara sjófrystan fisk. Þeir
borga vel fyrir gott hráefni. Þeir
vilja fiskinn heilan. Við skerum
hausinn og sporðinn af grálúðunni
og fáum þannig hæsta verð fyrir
fisk upp úr sjó. Svo seljum við líka
hausinn og sporðinn. Karfann fá
þeir hausaðan og síðan sjá þeir
sjálfir um að verka fiskinn og selja.
Þeir þíða fiskinn upp og selja þann-
ig hæfilegan skammt í verzlanirnar
fyrir hvern dag.
Nú er hins vegar svo komið að
grálúðan er í algerri lægð enda of-
veidd í kappi við Grænlendinga.
Karfinn stendur líka illa, hvort
sem talað er um úthafskarfa,
djúpkarfa eða gullkarfa. Þegar
þorskstofninn stóð sem verst var
skipunum beint í karfann og það
leiddi til allt of mikillar veiði.
Karfinn er viðkvæmur og hæg-
vaxta fiskur, sem verður að nýta
af mikilli varkárni
Kvótakerfið kennir mönnum
að fara vel með fiskinn
Auðvitað eru alltaf menn sem
ganga ekki nógu vel um auð-
lindina, en það er ekkert tengt
kvótakerfinu. Áður fyrr hentu
menn fiski í stórum stíl og leyfðu
sér líka að koma með handónýtan
fisk í land til dæmis úr netunum.
Ég tel að umgengni um fisk og
verðmætasköpunin sé orðin gjör-
ólík frá því sem var. Þetta er
miklu betra núna. Umgengnin var
einna verst á árunum 1960 til
1975. Menn geta engan veginn
verið stoltir af því tímabili. Nú
passa menn sig á því að vera ekki
að eltast við stærstu hölin. Við
skömmtun okkur fisk í vinnsluna
til þess að fara betur með hráefn-
ið. Kvótakerfið hefur kennt mönn-
um að fara betur með fiskinn, fá
sem mest út úr sínum hlut. Ef við
værum með sóknarkerfi væri kom-
inn hvati til að henda, því á
vinnsluskipunum ná menn mestu
afköstunum með því að taka bara
stærsta fiskinn. Hann er fljótleg-
astur í vinnslu,“ segir Kristján
Pétursson.
Skipin Haraldur Böðvarsson á fyrsta árinu. Kristján var afar fengsæll á þetta skip.
hjgi@mbl.is
www.101skuggi.is
H
im
in
n
og
ha
f/
SÍ
A