Morgunblaðið - 25.11.2007, Blaðsíða 49

Við bíðum ekki lengur!
Nú afnemur Hanza stimpilgjöldin af húsnæðisláninu þínu við íbúðar-
kaup á Arnarneshæð og endurgreiðir þér gjöld af allt að 20 millj. kr. láni á
íbúð og 30 millj. kr. láni fyrir raðhús í nóvember og desember.
Þaulvant starfsfólk Húsakaupa liðsinnir þér af alúð og vandvirkni enda
býr Húsakaup að 20 ára reynslu af farsælli miðlun fasteigna. Þeir sem
þurfa að selja eða kaupa fasteignir geta treyst því að þjónustan er fagleg,
skjót og skilvirk. Við seljum eignina þína.
Sími 530 1500 | Suðurlandsbraut 52 | Guðrún Árnadóttir löggiltur fasteignasali | www.arnarnes.is
MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 25. NÓVEMBER 2007 49
ÞAÐ var í stóru fjölskylduboði
núna nýlega að ég lenti aftarlega í
hlaðborðsröðinni. Nóg var af veiting-
unum en sama varð ekki sagt um
stóla. Með kaffibollann í annarri
hendinni og kökudisk í hinni leit ég í
kringum mig og sá loks eitt laust
sæti.
Frænka mín, hátt á níræðisaldri,
fagnaði mér og þar sem ég þekkti
hana vel bjó ég mig undir langa, langa
sögustund þar sem lítið mundi reyna
á raddbönd mín. Það var eins gott að
kökudiskurinn minn var ekki tómur!
En nú kom hún mér á óvart
„Baldur minn, segðu mér nú svolít-
ið – þú ert svo fróður og fylgist svo vel
með.“ Það var eins og sólin hefði kom-
ið upp í vestri! „Á nú eggið að fara að
kenna hænunni?“ spurði ég fullur
hógværðar.
„Hvernig stendur á því, Baldur, að
nú vilja þingmenn fara að selja áfengi
í matvöruverslunum?“
„Er þetta ekki bara eitt af því sem
fylgir frelsinu?“ spurði ég og sporð-
renndi brauðtertubita. „Áfengi er
lögleg söluvara á Íslandi, rétt eins og
brauð, sokkar, naglar og allt hitt sem
við notum. Því skyldi það ekki mega
fást í verslunum?“. „En, Baldur
minn,“ sagði sú gamla og dró nú upp
bækling frá Lýðheilsustofnun. „Þessi
bæklingur – sem er frá opinberri
heilsustofnun – segir hreinlega að
áfengi sé engin venjuleg versl-
unarvara á borð við sokka og gadda-
vír, eða hvað sem þú nú nefndir áðan.
Hér segir bókstaflega að áfengi sé
hættulegt. Það hefur sýnt sig erlendis
að þar sem áfengissala hefur flust í
matvöruverslanir hefur sala aukist,
að ekki sé nú minnst á glæpi og og
umferðarslys.“ „Já,“ sagði ég spek-
ingslega; „frelsið er vandmeðfarið“ –
og kláraði brauðtertusneiðina.
„Sko,“ sagði sú gamla sem hafði
ekki enn snert við kaffibollanum sín-
um. „Hér segir líka að áfengið sé leið
unga fólksins inn í eiturlyfin og þaðan
sé erfitt að snúa við. Ef Alþingi leyfir
sölu á bjór og sakleysislegu léttvíni í
matvöruverslunum erum við þá ekki
að ýta unglingunum út í drykkju og
jafnvel fíkniefni? ég bara spyr,“ sagði
frænka og teygði sig nú loksins í
kaffið. „Þar fyrir utan er fullt af
óvirkum alkóhólistum í landinu sem
ekki gætu lengur skotist út að kaupa í
matinn án þessa að freistingunni
miklu væri veifað framan í þá. Ekki
liði mér – eða nokkurri annarri eig-
inkonu – vel að senda manninn sinn
út í búð – ef þannig stæði á. Og sann-
aðu til: Svo koma „kynningarnar“. Og
þetta á að gera í matvöruverslunum
þar sem tóbak má ekki sjást! Mig
langar til að segja þér sanna sögu,“
sagði sú gamla, „sögu sem er ekki á
margra vitorði.“
Nú þekkti ég frænku!
„Eins og þú veist, Baldur minn,
vorum við systkinin mörg og ég elst.
Líklega hefur það verið þess vegna
sem ég varð fyrst til að sjá að ekki var
allt í lagi á æskuheimilinu. Í stuttu
máli sagt var faðir minn ofdrykkju-
maður eða alkóhólisti eins og það er
kallað í dag.
Móðir okkar leyndi þessu svo við
þyrftum ekki að horfa upp á þetta,
verða fyrir skapvonsku hans eða
dragast inn í drykkjuskapinn. Hún
kom honum fyrir í sérherbergi uppi á
lofti og færði honum mat og annað
svo hann væri ekki innan um okkur
börnin. Í þessu hafði hún staðið á
annan áratug þegar ég komst að
þessu tæplega tvítug – og hún var
tilbúin að gera þetta áfram þar til
yngsta barnið væri orðið nógu stálpað
til að þola sannleikann.“
Frænka andvarpaði og vætti
kverkarnar með hálfköldu kaffinu.
Kökurnar sá hún ekki.
„Það varð hlutskipti móður okkar
að annast erfitt heimili, ala upp mörg
börn og halda Bakkusi í fjarlægð.
Þetta gerði hún með sóma en á kostn-
að heilsu sinnar, hjónabands og ham-
ingju.“ „Og“ hélt frænka áfram, „
einu sinni sagði mamma svolítið við
mig sem ég aldrei gleymi: „Ég vil
heldur sjá á eftir börnunum mínum í
gröfina en það víti sem áfengið er“.“
Ég þagði. Ég taldi mig hafa þekkt
þessa fjölskyldu vel en aldrei hafði
mig órað fyrir þeim harmleik sem
þarna hafði staðið í áratugi.
„Skilurðu nú, Baldur, af hverju ég
fæ sting í hjartað í hvert sinn sem
áfengi nær meiri útbreiðslu og fót-
festu á landinu okkar?“ „Og,“ hélt
hún áfram, „heldurðu að ég sé ein um
það? Þúsundir kvenna og karla kvíða
freistingunni. Þúsundir foreldra sem
þegar hafa áhyggjur af
unglingunum sínum fá
líka sting í hjartað þegar
þau sjá hvernig á að auka
gróða áfengissalanna
með því stækka neyt-
endahópinn, gefa ung-
lingunum sakleysislegri
mynd af áfengi og hjálpa
þeim yfir þröskuldinn
sem skilur þau frá of-
drykkju og eitur-
lyfjafíkn? Berum við ekki
öll ábyrgð á bræðrum
okkar og systrum?“ –
bætti frænka við. „Eigum við ekki að
hafa velferð hvert annars að leið-
arljósi? Hvar er ábyrgð þingmanna,
Baldur, hvar er landlæknir og hvar
eru raddir þeirra þúsunda sem gætu
látið heyra í sér; talað við þingmenn-
ina, skrifað í blöðin, hringt í frétta-
stofur, sett undir-
skriftalista á hverja
bensínstöð eða skrif-
að vefsíðum eins og
þinni. Því yrði ábyggi-
lega komið á framfæri
við rétta aðila. Það er
líklega það eina sem
gæti dugað.“
Það glitraði á tár í
reiðum augum þess-
arar níræðu konu sem
fann svo sárt til van-
máttar síns.
„Jæja, Baldur
minn, þá ætla ég að fara að kveðja.
Þakka þér fyrir að hlusta á mig og
vertu ævinlega blessaður.“
Heldur vil ég sjá á eftir
börnum mínum í gröfina …
Baldur Ágústsson segir
frá upplifun frænku sinnar
af falinni ofdrykkju
» „… erum við þá ekkiað ýta unglingunum
út í drykkju og jafnvel
fíkniefni? ég bara
spyr … sagði frænka.
Og sannaðu til: Svo
koma „kynningarnar“.“
Baldur Ágústsson
Höfundur er fv. forstjóri og
frambjóðandi í forsetakosningum
2004 – baldur@landsmenn.is