Morgunblaðið - 25.11.2007, Blaðsíða 19

MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 25. NÓVEMBER 2007 19
H
ið opinbera gegnir lykilhlut-
verki í að beina atvinnulíf-
inu á umhverfisvænni
brautir. Þótt opinberir aðilar
hafi til þess tól og tæki á
borð við lög og reglur,
skattaafslætti og aðrar hvetjandi að-
gerðir, gleymist oft að ríki og sveit-
arfélög geta ekki síður beitt sér í krafti
þess að vera neytendur.
„Opinberir aðilar geta haft mikil áhrif
með innkaupastefnu sinni af því að þeir
eru svo stórir kaupendur,“ segir Ellý
Katrín Guðmundsdóttir, forstjóri Um-
hverfisstofnunar. „Á Norðurlöndunum
er hið opinbera með um 30-40% af öll-
um innkaupum og ef við leyfum okkur
að miða við það er um að ræða tugi ef
ekki hundruð milljarða hérlendis. Það er
mikil þyngd í þeim fjármunum. Ef þeir
eru notaðir til að gera kröfur um að
framleiðslan sem keypt er sé vistvæn á
einhvern hátt er líka verið að nota þá til
góðra verka fyrir umhverfið um leið og
þeir ýta undir nýsköpun. Það hefur
nefnilega sýnt sig að þegar hið opinbera
fer að gera vistvænar kröfur í sínum út-
boðum fer markaðurinn að leita að um-
hverfisvænum lausnum.“
Undir þetta tekur Birna Helgadóttir
umhverfisfræðingur en hún vinnur með-
al annars að því með Ríkiskaupum, um-
hverfisráðuneyti og sveitarfélögum að
efla vistvæn innkaup hjá opinberum
stofnunum. „Þetta gengur út á að við
opinber innkaup sé tekið tillit til um-
hverfissjónarmiða jafnt sem kostnaðar
og gæða. Það þýðir í raun að settar eru
umhverfiskröfur við innkaup samhliða
öðrum kröfum og horft er á líf-
tímakostnað vörunnar, þ.e. að hugsa
ekki bara um hvað hún kostar þegar
hún er keypt heldur hvað hún kostar all-
an lífsferilinn. Í því sambandi er horft á
rekstur, endingu, viðhald, orkuþörf og
fleira. Sömuleiðis ganga vistvæn inn-
kaup út á þarfagreiningu, að skilgreina
vel hver þörfin sé. Þarf stofnunin t.d. á
bíl að halda eða ferðamáta, eða einfald-
lega að komast frá A til B?“
150-160 milljarðar
Hún segir mikilvægt að unnið sé að
þessu þvert á ráðuneyti og að ríki og
sveitarfélög vinni saman. „Það gefur
mjög skýr skilaboð að fjármálaráðu-
neytið ætli nú að setja sér stefnu um
vistvæn opinber innkaup undir inn-
kaupastefnu ríkisins. Sú stefna er núna
í mótun og sömuleiðis aðgerðaráætlun
til að fylgja henni eftir. Hið sama er að
gerast í öðrum löndum. Nú er gríðarleg
áhersla lögð á vistvæn opinber innkaup
annars staðar í Evrópu og um allan
heim, m.a. í Japan og Kína.“
Enginn þarf að furða sig á því að at-
vinnulífið bregðist við því um gífurlega
fjármuni er að ræða. „Miðað við tölur
um opinber innkaup í Evrópu má áætla
að ríki og sveitarfélög á Íslandi kaupi
inn fyrir 160 milljarða á ári,“ segir Birna.
„Þetta er mjög gott dæmi um hvernig
stór aðili á markaði getur haft áhrif með
því að setja kröfur á sína birgja.“
Ellý er þessu sammála. „Best væri ef
hið opinbera, þ.e. ríki og sveitarfélög
tæki höndum saman við atvinnulífið um
að móta þessar vistvænu kröfur. Fyr-
irtækin eru mjög tilbúin að fylgja með
enda þurfa þau að geta uppfyllt þessar
kröfur vilji þau taka þátt í útboðum á
EES-markaðinum.“
Hlið helvítis
Birna bendir á að aðgerðir sænskra
stjórnvalda hafi haft afdrifarík áhrif í
Gautaborg. „Þar var mikil mengun fyrir
um 15 árum eða svo og jafnvel talað
um borgina sem hlið helvítis. Svo fór
sveitarfélagið að setja auknar kröfur
tengdar innkaupum, frárennsli, út-
blæstri og fleiru sem þrýsti fyrirtækj-
unum út í þróun. Ný og eldri fyrirtæki
spruttu upp með t.d. nýjar leiðir í sorp-
meðhöndlun, vatnshreinsun og al-
menningssamgöngum. Í dag er mesti
hagvöxturinn í Svíþjóð á þessu svæði.
Nú er þessi umhverfistækni Svía orðin
mikil söluvara erlendis enda hefur orð-
ið hálfgerð sprenging í vexti þeirra fyr-
irtækja sem bjóða umhverfistækni eða
starfa með umhverfisformerkjum.“
Og Birna er hvergi á því að láta deig-
an síga. „Við Íslendingar eigum einfald-
lega að vera best í þessum málum –
ekki bara fylgja straumnum og vera að-
eins á eftir eins og hingað til, heldur
hafa forystu. Við höfum ótrúlegt forskot
með orkuauðlindunum okkar og ef við
nýttum það til fulls stæðum við okkur
vel í öllum umhverfismálum. Þetta
snýst einfaldlega um trúverðugleika.
Lönd eins og Noregur hafa sett sér
miklu metnaðarfyllri markmið í lofts-
lagsmálum en við. Þar ætla menn að
minnka losun gróðurhúsalofttegunda
um 30% fyrir 2020 og að hún verði
komin niður í núll árið 2050. Við ætlum
hins vegar að minnka losun um 50-
75% fyrir árið 2050. Þar dugir ekki bara
að setja lög um hvað aðrir eigi að gera
heldur þarf hið opinbera að leiða með
fordæmi.“
Báðar eru þó á því að vilji til þess sé
að aukast. Eða eins og Ellý Katrín seg-
ir. „Menn eru að átta sig á því að í
þessari umhverfisvænu bylgju – sem
ég vona að verði flóðbylgja – eru tæki-
færi og atvinnusköpun.“ 
Bíða eftir flóðbylgjunni
  


 
 



    
 
 
  


   
  Nú er gríðarleg áhersla
lögð á vistvæn opinber
innkaup um allan heim
TÓNLISTARVIÐBURÐUR:
Nýútkomin hljóðritun eins mesta listaverks tónlistarsögunnar
MESSA Í H-MOLL KYNNING Í
HALLGRÍMSKIRKJU - ÓKEYPIS
Allir seldir diskar eru númeraðir og gilda sem miði í happdrætti,
sem jafnframt er fyrsta styrkveiting sjóðsins, námsstyrkur að
upphæð 1.000.000, ein milljón króna.
Dregið verður í happadrættinu í 50 ára afmælishófi Pólýfónkórsins hinn 29. mars nk.
Vinninga má framselja í samráði við stjórn félagsins.
Gullvægar hljóðritanir á kynningarverði með happdrættisnúmeri. - Milljón króna vinningur.
PÓLÝFÓNFÉLAGIÐ - polyfon50@gmail.com - www.polyfon50.is
Í rómaðri Spánarför Pólýfónkórsins,
Kammersveitar Reykjavíkur og einsöngvar-
anna Kristins Sigmundssonar, Jóns Þor-
steinssonar og Nancy Argenta voru t.d.
frumfluttir fyrstu þættirnir úr stærsta tón-
verki Jóns Leifs, EDDU ÓRATÓRÍU,
ásamt úrvali vinsælla verka frá barokk til
nútímans, t.d. Vatnasvíta Händels, kaflar úr
Messíasi, s.s. Hallelúja-kórinn og hin glæsi-
lega tónsmíð F. Poulencs, Gloria. Spennandi
sýnishorn af rómuðum tónleikaferðum
Pólýfónkórsins um Evrópu.
PÓLÝFÓNFÉLAGIÐ og TÓNMENNTA-
SJÓÐUR INGÓLFS standa að þessari
veglegu útgáfu í tilefni þess að 50 ár eru
liðin frá stofnun Pólýfónkórsins, auk þess
að sýna hið besta frá ferli Pólýfónkórsins.
Þessa veglegu tónútgáfu er almenningi
gefinn kostur á að eignast á sérkjörum
aðeins þennan dag, 25. nóvember, en
diskarnir fást síðan í hljómplötuverslunum.
Ómissandi gjöf í jólapakkann á hvert
heimili.
í flutningi Pólýfónkórsins, Sinfóníuhljóm-
sveitar Íslands og 4 frægra einsöngvara
undir stjórn Ingólfs Guðbrandssonar, alls
um 150 flytjendur.
Einstök söguleg hljóðritun, á tveimur
hljómdiskum, gerð á 300 ára afmælisdegi
J. S. Bachs.
FYRSTA HLJÓMÚTGÁFA
VERKSINS
Á NORÐURLÖNDUM
(UTAN SVÍÞJÓÐAR).
Fyrir tilstilli EVRÓPURÁÐSINS
sem einstakt framlag á ári tónlistar,
1985, mun útgáfan fara á Evrópu-
markað / heimsmarkað. Tryggðu
þér eintak í tíma af þessari sögu-
legu hljóðritun.
sunnudag 25. nóvember
kl. 16.30. Kirkjan opin frá
kl. 16.
Tónlist J. S. Bachs hljómar enn jafn-ný og
fersk og vex stöðugt í áliti við aukin kynni.
H-moll messan er einn mesti dýrgripur í
sögu tónlistar - og vegleg jólagjöf eða við
hvert tækifæri, síung og spannar í raun og
veru öll svið mannlífsins. Slíkt verk ætti
að vera til á hverju heimili til endurtekinn-
ar hlustunar og blessunar fyrir anda húss-
ins. Á kynningunni verður verkið flutt af
hinum nýju geisladiskum, nokkuð stytt.
Aðgangur að kynningunni er ókeypis, og
sala diskanna fer fram í anddyri kirkjunnar
frá kl. 16 og að lokinni kynningu á sér-
stöku kynningarverði. Einnig er gefinn
magnafsláttur.
„Flutningur Pólýfónkórsins og Sinfóníuhljómsveitar Íslands á
H-moll messu Bachs er sá besti, sem ég hef heyrt hingað til
en ég hef sungið þetta verk víða um heim. Meðlimir kórsins,
hljóðfæraleikarar í Sinfóníuhljómsveitinni, að ógleymdum
stjórnandanum, gera greinilega miklar kröfur og því verður
útkomana svona góð“.
Jacquelyn Fugelle, sópransöngkona
(Morgunblaðið, 23. mars 1985)
„Ingólfur Guðbrandsson og Pólýfónkórinn flytja þessa
risatónsmíð nú í þriðja sinn og af því tilefni mætti spyrja
hvort við Íslendingar hefðum haft uppburði í okkur til að
halda upp á afmæli meistarans með þessum hætti án þátttöku
Ingólfs og Pólýfónkórsins“.
Jón Ásgeirsson
(Morgunblaðið, 23. mars 1985)
Nokkrar tilvitnanir í gagnrýni um flutning Pólýfónkórsins og Sinfóníuhljómsveitar
Íslands á Messu í h-moll eftir J.S. Bach 21.mars 1985 í Háskólabíói.