Skinfaxi - 01.11.1938, Blaðsíða 9

SKINFAXI
89
Þær landvarnir, sem liér er á minnzt, ern aðkallandi
þjóðarnauðsyn. Og þess er ekki að dyljast, að ekki
verður að þeim unnið svo, að viðunandi sé, um fyrir-
sjáanlegan tima, nema mikil þegnskaparvinna og ærn-
ar fórnir komi til. Því skal freistað, að vekja athygli
ungmennafélaganna á þessu máli. Þau geta, ef þau
vilja taka málinu verulegt tak, vakið þá áhugaöldu,
sem leiði til framkvæmda. Leiði til algerðrar stöðvun-
ar uppblátursins og græðslu þeirra sára, sem komin
eru. Slíkt mundu óbornar kynslóðri áreiðanlega þakka
vel.
Skal þá ger hér stuttorð grein fyrir uppblæstri og
sandfoki, og þeim störfum, sem unnin hafa verið því
til heftingar.
Sigurður Sigurðsson fyrv. búnaðarmálastjóri lýsir
uppblæstri á þessa leið:
„. .. . Þegar landið var numið, var friðun gróðurs-
ins úti. Nýtt tímabil byrjar, sem leiðir til margra
breytinga. Skógarnir liverfa, sem bezt bundu jarðveg-
inn. Yeikt gróðrarteppi kemur í staðinn. Búpeningur
treður og eyðir gróðri, einkum nýgræðingi. Ýmsar
atbal'nir manna losa um jarðveginn. Uppblástur verð-
ur afleiðing þessara breytinga. Hann myndast þar
sem vindar og stormar geta náð tökum á jarðefnun-
um og feykt þeim skennuri eða lengri leið. Jarðefnin
eru laus, en mjög létt. Þau fjúka því auðveldlega.
Orsök gróðraruppblástursins er í fyrstu sár í gróðrar-
te])pið. Þetta sár getur verið lítið: örlítið flag, sauðfjár-
stígar, götur eða troðningar. Yatnið lijálpar svo til að
grafa þetta; það getur og stundum valdið landbroti.
Áhrif utan að geta valdið sandfokinu, t. d. öskufall,
sandfok fná sjávarströndum, landbrot eða leirur við
vötn. Þar sem sandur eða ber jarðvegur liggur, þó
einkum ef börð bafa myndazt, byrjar uppblásturinn.
Vindurinn feykir ögnum jarðvegarins og grefúr æ
dýpra og dýpra, þangað til komið er niður á fast und-