Skinfaxi - 01.11.1938, Side 10

90
SKINFAXI
irlag. Á þenna hátt geta fokið ])ykk jarðlög af stórum
svæðúm.
Uppblásturinn starfar þannig: Vindurinn og storm-
urinn þyrla jarðvegsögnunum liærra eða lægra í loft
upp. Þær aðgreinast. Hin smæslu og léttustu efni sog-
ast sem ryk eða mistur hátt í loft upp, berast oft lang-
ar leiðir, áður en þær falla til jarðar eða hverfa af
landi burt.....Fokryk þetta gerir- sjaldan verulegan
skaða, græðir öllu fremur. Öðru máli er að gegna urn
hinar þyngri og stærri agnir jarðvegarins. Vindar og
stormar megna eigi að þyrla þeim nema skammt í
loft upp, en þær skriða með yfirborði jarðar, tæta
sundur allan jurtagróður, svo að eftir verður bert
flag.....í kring um upptökin myndast nú ein sand-
auðn, sem dreifist eftir því sem vindstaðan er, sverfur
burt allan gróður á hæðunum, en grefur liann i lægð-
unum.......Sandurinn færist út óðfluga og eyðir og
grefur allt, sem fyrir verður; tún, engjar, skógar, hús
og bæir eyðast oft á þenna liátt, og margar jarðir fara
í auðn. Sandurinn virðist venjulega hafa vissa stefnu,
eftir því á livaða átt vindar eru tíðaslir í hverju héraði.
Víðátta sandsvæðanna fer eftir því, hve stór svæði
liggja að lausum jarðvegi, sem upp getur blásið. Oft
endar þetta þannig, að sanddyngjurnar færast áfram
eftir vindstöðu, ár eftir ár, grafa og eyða öllu, sem fyr-
if verður. Við upptökin og áleiðis blæs svo niður á
fastan grunn, en eftir verða auðir melar....Gróð-
urinn kemur þá til sögunnar, og ef hann fær að vaxa
í friði, getur jarðvegur og gróðurteppi myndazt á ný.
En þetta tekur langan tima, ef mannshöndin styður
ekki að því, að breytingin geti orðið. Land vort hefir
um margar aldir verið að blása upp, en einnig gróa.
Feður vorir flýttu fvrir uppblæstrinum með athöfn-
pm sínum. Hlutverk sandgræðslunnar er að tefja fyrir
honum. Byrjunarstarfið er hafið....“ (Sigurður Sig-