Skinfaxi - 01.04.1940, Síða 32

32
SKINFAXI
að frá þeim mönnum, sem tómleikinn rislir í hjarta
og trúlausir eru á mannlífið, komi öðruvísi rit.
Þetta ber ekki að taka svo, sem ég lialdi að trúleysi
þessara tíma og afneitun lífsverðmætanna stafi beinlín-
is eða eingöngu frá bókmenntatízkunni. Bókmenntirn-
ar eru liáðar sama valdi og allt okkar þjóðlíf. Þær eru
beygðar undir sama ánauðarok. Bókmenntatízkan er
aðeins einn þáttur þjóðlífstízkunnar, en hún er voldug-
asti þátturinn, því að hún vinnur mest að því, að móta
hugsunarhátt og lífsviðliorf mannsins og ræður þannig
töluvert yfir háttum komandi kynslóða. Hún á drjúgan
þátt í sköpun tízku siðari tíma.
Ég nefndi bér trúleysi, og þvi vil ég taka það fram,
að ég á þar ekki við gengisleysi og ófremd einstakra
trúarforma. Ég á við það, sem er öllum formum ofar
og æðra. Trúarform, trúaratriði og trúarkreddur eru
aldrei annað en form, brat og hýði, en liýðið er oft ó-
missandi nauðsynlegt, vegna þess, að jiað verndar kjarn-
ann. Kjarninn er það, sem gildi hefur, og hýðið aðeins
vegna kjarnans. Það er því aukaatriði livernig það hýði
er, sem verndar kjarnann, aðeins ef það verndar hann.
Kjarninn, sem öllum trúarformum er æðri, er trúin sjálf,
viðurkenning lífsverðmætanna, tilfinningin fyrir sannri
fegurð lifsins, lotning fyrir dásemdum tilverunnar og
iraustið á hinu guðdómlega. Þetta er ])að, sem kynslóð
okkar vantar. 1 því liggur ógæfa hennar.
Vegur vantrúarinnar er dauði. Sá maður, sem ekki
sér neinn tilgang með lífi sínu, hvorki eilífan né stund-
legan tilgang, getur ekki fundið lcröftum sínum neilt
merkilegt viðfangsefni. Honum verður allt ómerkilegt.
Allt er fánýti í augum hans. Hann getur ekki gengið
neinu á hönd, því að ekkert er þess vert, að því sé þjón-
að. Hann getur ekki borið virðingu fyrir lífinu, því að
það er liégómi og fánýti. Hann getur ekki borið virð-
ingu fyrir sjálfum sér, því að hann er þýðingarlaus
maður í þýðingarlausri tilveru.