Náttúrufræðingurinn

Volume

Náttúrufræðingurinn - 1995, Page 11

Náttúrufræðingurinn - 1995, Page 11
C60 séu frábrugðin hliðstæðum C=C-kerf- um þar sem kolefnisatómin liggja í sama fleti. Önnur þekkl tenging atómhópa við C=C-tengi er ef eitt atóm hópsins leggst á C=C-tengi og tengist báðum kolefnis- atómunum í brúandi stöðu. Þannig hefur verið mögulegt að tengja platínuatóm við kolefnisatomin a jaðri tveggja C^-hringja í C6o eins °§ lil dæmis efnasambandinu á 5. mynd b (Fagan o.fl. 1991). Kolefnisatóm CPh2-tengihópsins í C6oC1>ll2 11311 ~ fenýl eða C6H5-hringur) getur tengst við kúluna í brúandi stöðu á svipaðan hátt og platína (Suzuki o.fl. 1991). Hægt er að smíða þetta efnasam- band samkvæmt efnahvarfinu: C6o+ N2CPh2 ------> C60CPh2+N2(g) Margar afleiður af C60CPh2 hafa verið smíðaðar með mismunandi atómhópum tengdum fenýl-hópunum. Hugmyndir eru um að nota slík efnasambönd sem lyf gegn eyðni veirunni HIV-1. Tölvulíkön af próteinkljúfandi ensími veirunnar sýna að virknistöð ensímsins er vatnsfælin hola af sömu stærð og C6Q-kúlan (Friedman o.fl. 1993, Sijbesma o.fl. 1993). Vegna mikillar vatnsfælni og viðloðunarhæfni C60-kúl- unnar ætti sá hluli lyfsins að sitja vel í holunni og „kæfa“ þannig ensímið og þar með veiruna. ■ 1N N BÆTT OG í BÆTT KNATTKOL Þegar Kroto, Smalley og félagar gerðu sér iyrst grein fyrir byggingu C60 vaknaði sú spurning hvort hægt væri að ’koma málm- atómi, M, inn í kúluna og mynda innbætt ('endohedral) knattkol, táknað M@C samkvæmt tillögu Smalleys (6. mynd a)! Þegar þeir beindu leysipúlsgeislunt á lanþaníðmengað grafít myndaðist meðal annars innbætt knattkol, La@C (Heath o.fl. 1985). Þegar málmíbætt grafítskaut eru notuð við sótframleiðsluaðferð Krát- schmer og Huffman myndast einnig fjöldi 6. mynd. a) Innbælt knattkol M@C6g og b) íbœtt knattkol BCsg. innbættra knattkola (Bethune o.fl. 1993). Þó myndast ætíð blanda af knattkolum og innbættum knattkolum sem erfitt er að að- greina. Tekist hefur að sýna fram á lilvist fjölmargra innbættra knattkola sem sum hver hýsa tvö eða fleiri málmatóm, svo sem M@C60 (M = La, Ca, Fe, U2), M@C82 (M = Sc, La, Y) og Sc3@C82. Lítið er enn vitað um eðli þessara efna en spennandi verður að fylgjasl rneð framvindu rann- sóknanna, ekki síst í ljósi þess að innbætt 121
Page 1
Page 2
Page 3
Page 4
Page 5
Page 6
Page 7
Page 8
Page 9
Page 10
Page 11
Page 12
Page 13
Page 14
Page 15
Page 16
Page 17
Page 18
Page 19
Page 20
Page 21
Page 22
Page 23
Page 24
Page 25
Page 26
Page 27
Page 28
Page 29
Page 30
Page 31
Page 32
Page 33
Page 34
Page 35
Page 36
Page 37
Page 38
Page 39
Page 40
Page 41
Page 42
Page 43
Page 44
Page 45
Page 46
Page 47
Page 48
Page 49
Page 50
Page 51
Page 52
Page 53
Page 54
Page 55
Page 56
Page 57
Page 58
Page 59
Page 60
Page 61
Page 62
Page 63
Page 64
Page 65
Page 66
Page 67
Page 68
Page 69
Page 70
Page 71
Page 72
Page 73
Page 74
Page 75
Page 76
Page 77
Page 78
Page 79
Page 80
Page 81
Page 82
Page 83
Page 84
Page 85
Page 86
Page 87
Page 88
Page 89
Page 90
Page 91
Page 92
Page 93
Page 94
Page 95
Page 96
Page 97
Page 98
Page 99
Page 100
Page 101
Page 102
Page 103
Page 104
Page 105
Page 106
Page 107
Page 108
Page 109
Page 110
Page 111
Page 112
Page 113
Page 114
Page 115
Page 116
Page 117
Page 118

x

Náttúrufræðingurinn

Direct Links

If you want to link to this newspaper/magazine, please use these links:

Link to this newspaper/magazine: Náttúrufræðingurinn
https://timarit.is/publication/337

Link to this issue:

Link to this page:

Link to this article:

Please do not link directly to images or PDFs on Timarit.is as such URLs may change without warning. Please use the URLs provided above for linking to the website.