Náttúrufræðingurinn

Ukioqatigiit

Náttúrufræðingurinn - 1995, Qupperneq 17

Náttúrufræðingurinn - 1995, Qupperneq 17
Ræktun erlendra NYTJAPLANTNA Á ÍSLANDI Landnámsmenn fluttu hingað með sér ýmsar nytjajurtir til ræktunar, t.d. bygg sem notað var til öl- og grautargerðar. Talið er að innflutningur grasfrœs hafi hafist á 17. öld og nú á síðustu áratug- um hefur staðið yfir stöðug leit að hentugum nytjaplöntum til notkunar í íslenskum landbúnaði. Tilvera íslensku þjóðarinnar allt fram á þennan dag hefur verið háð nýtingu þeirra landkosta ________ sem hér eru. Fyrr á tímum var landið nytjað án þess að nokkuð væri fyrir það gert. Einhver ræktun var þó alltaf stunduð. Einkum var það túnrækt en einnig akurrækt og garðrækt. Það var ekki fyrr en fyrir um 100 árum að eiginleg ræktun hófst og nú er landbúnaður fyrst og fremst ræktunarbúskapur. Jónas Jónsson (1968) hefur samið ágætt ágrip af rækt- unarsögu landsins og má þar finna ýmsan fróðleik. Nytjaplöntur eru fáar í íslensku flórunni og því er óhætt að segja að ræktun haldist nokkuð í hendur við innllutning nytjaplantna frá útlöndum. Hefur sú orðið raunin allt frá landnámstíð og fram á okkar daga. Áslaug Helgadóttir (f. 1953) lauk B.S.A.-prófi í land- búnaðargrasafræði frá Manitóbaháskóla í Kanada 1976 og doktorsprófi í erfðavistfræði frá Reading- háskóla í Englandi 1982. Áslaug hefur verið sérfræð- ingur f plöntukynbótum við Rannsóknastofnun land- búnaðarins frá 1982. Hún hefur setið í ritnefnd Náttúrufræðingsins frá 1984 og verið formaður hennar frá 1993. ■ RÆKTUN AÐ FORNU Fornar frásagnir eru fáorðar um atvinnu- hætti þjóðarinnar. Víst er þó að landnáms- menn voru vanir kornrækt og fluttu með sér sáðkorn. Heimildum ber saman um að það hafi einvörðungu verið bygg (Klem- enz Kristjánsson 1925). Sitt lítið af hverju er lil uin byggræktina á fyrri öldum og hefur Jónatan Hermannsson (1993) nýlega tekið það saman. I fornum frásögnum er hins vegar lítið sem ekkert minnst á tún og túnrækt fyrstu aldirnar eftir að landið var numið. Túnræktin byggðist á nýtingu villigróðurs sem ræktaður var með búfjár- áburði án nokkurrar jarðvinnslu. Sturla Friðriksson (1956) hefur þó bent á að sam- kvæmt lagaákvæðum Grágásar og Jóns- bókar hafi fornmenn sennilega bylt landi til túnagerðar líkt og gert var annars stað- ar. Hafi þá verið borið moð og salli í flögin. Ekki eru til heimildir um að land- námsmenn hafi flutt með sér grasfræ til sáningar í tún. En þeir tóku örugglega með sér heyforða fyrir fénað. Þannig fluttist til landsins erlent grasfræ sem dreifðist með moði og salla í kringum bæina. Ekki er ólfklegt að með sáðkorninu hafi einnig borist grasfræ og ýmiskonar illgresi. Stein- dór Steindórsson (1962) telur að með land- námsmönnum hafi komið a.m.k. sjö gras- tegundir og tvær belgjurtategundir en það eru ilmreyr (Anthoxanthum odoratum), knjáliðagras (Alopecurus geniculatus), há- língresi (Agrostis capillaris), skriðlíngresi (Agrostis stolonifera), snarrótarpuntur (Deschampsia caespitosa), vallarsveifgras Núttúrufræðingurinn 65 (3-4), bls. 127-136, 1996. 127
Qupperneq 1
Qupperneq 2
Qupperneq 3
Qupperneq 4
Qupperneq 5
Qupperneq 6
Qupperneq 7
Qupperneq 8
Qupperneq 9
Qupperneq 10
Qupperneq 11
Qupperneq 12
Qupperneq 13
Qupperneq 14
Qupperneq 15
Qupperneq 16
Qupperneq 17
Qupperneq 18
Qupperneq 19
Qupperneq 20
Qupperneq 21
Qupperneq 22
Qupperneq 23
Qupperneq 24
Qupperneq 25
Qupperneq 26
Qupperneq 27
Qupperneq 28
Qupperneq 29
Qupperneq 30
Qupperneq 31
Qupperneq 32
Qupperneq 33
Qupperneq 34
Qupperneq 35
Qupperneq 36
Qupperneq 37
Qupperneq 38
Qupperneq 39
Qupperneq 40
Qupperneq 41
Qupperneq 42
Qupperneq 43
Qupperneq 44
Qupperneq 45
Qupperneq 46
Qupperneq 47
Qupperneq 48
Qupperneq 49
Qupperneq 50
Qupperneq 51
Qupperneq 52
Qupperneq 53
Qupperneq 54
Qupperneq 55
Qupperneq 56
Qupperneq 57
Qupperneq 58
Qupperneq 59
Qupperneq 60
Qupperneq 61
Qupperneq 62
Qupperneq 63
Qupperneq 64
Qupperneq 65
Qupperneq 66
Qupperneq 67
Qupperneq 68
Qupperneq 69
Qupperneq 70
Qupperneq 71
Qupperneq 72
Qupperneq 73
Qupperneq 74
Qupperneq 75
Qupperneq 76
Qupperneq 77
Qupperneq 78
Qupperneq 79
Qupperneq 80
Qupperneq 81
Qupperneq 82
Qupperneq 83
Qupperneq 84
Qupperneq 85
Qupperneq 86
Qupperneq 87
Qupperneq 88
Qupperneq 89
Qupperneq 90
Qupperneq 91
Qupperneq 92
Qupperneq 93
Qupperneq 94
Qupperneq 95
Qupperneq 96
Qupperneq 97
Qupperneq 98
Qupperneq 99
Qupperneq 100
Qupperneq 101
Qupperneq 102
Qupperneq 103
Qupperneq 104
Qupperneq 105
Qupperneq 106
Qupperneq 107
Qupperneq 108
Qupperneq 109
Qupperneq 110
Qupperneq 111
Qupperneq 112
Qupperneq 113
Qupperneq 114
Qupperneq 115
Qupperneq 116
Qupperneq 117
Qupperneq 118

x

Náttúrufræðingurinn

Direct Links

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Náttúrufræðingurinn
https://timarit.is/publication/337

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.