Náttúrufræðingurinn

Árgangur

Náttúrufræðingurinn - 1995, Síða 104

Náttúrufræðingurinn - 1995, Síða 104
and the fissure system associated with the Grímsvötn central volcano may also extend into the mapped area as Holuhraun lava. Figure 2 shows a general geological map of' the research area where the lavas from each fissure swarm are as a rule grouped together as a unit. No attempt was made in separating the different lava flows originating in the same fissure swarm, with the exception of some lavas from craters or crater rows situated somewhat outside the main fissure swarms. Still the lavas from the Dyngjufjöll fissure swarm crossing Gígöldur area are devided into two groups, Kverktjallahraun and Kreppu- tunguhraun, based on the great difference in appearance and texture of the lavas and their craters and also due to their different age. The main lava fields introduced on the map are Kverkfjallahraun, Trölladyngjuhraun, Kreppu- tunguhraun, Dyngjufjallahraun, and some lavas surrounding Herðubreið and Holuhraun. Kverkfjallahraun lavas originate in at least five volcanic fissures in the western part of Kverkfjallarani ridge, but on its eastern slope there are two crater rows that have produced the two lavafields, Kreppuhraun and Linda- hraun. No attempt was made to differentiate lavafields originating in the Trölladyngja shield volcano from lavas from the Bárðar- bunga fissure swarm on Dyngjuháls which at least six eruptive fissures. Krepputunguhraun originates in two or more old volcanic fissures in Gígöldur, which in both texture and flow structure are very similar to the Þjórsárhraun lavas in southern Iceland. They can also be es- timated to be of the same age, about 6000- 8000 years old, since they are everywhere the oldest unit in the lava sequence. The lavafield ot Krepputunguhraun can be traced toward the east as far as the end of Krepputunga at Herðubreið, and its western branch can even be traced as Bárðardalshraun almost all the way down to the coast. Dyngjufjallahraun lavas originate in Dyngjufjöll central volcano and its fissure swarms. They have flowed from a great number of craters on the southern slopes of Dyngjufjöll and in Gígöldur as well as from craters in the Askja caldera. Mount Herðubreið is surrounded by lavas from two small shield volcanoes, Flatadyngja and Svartadyngja, as well as lava streams from NE trending fissure swarm of Dyngjufjöll central volcano. Holuhraun at the northern edge of Dyngjujökull is most likely a historical lava and can possibly be related to the fissure swarm of Grímsvötn central volcano. The tectonic features of the research area are very distinct and obvious in the field and are closely connected with the evolution of the central volcanoes and their associated fissure swarms. The main SW-NE tectonic trend of the rift-zone of southern Iceland here gradu- ally shifts to the N-S direction of northern Ice- land and it is commonly characterized by transverse volcano-tectonic features such as eruptive fissures and faulting. The most prominent faulting is that trending to the NE from Kverkfjallarani, where single faults in a postglacial lava have been measured up to 20 m. Krepputunguhraun lava was erupted 6000- 8000 years ago and by studying its flow struc- ture between Gígöldur and the river Kreppa, it is clear that the downthrow of the block be- tween the fissure swarms of Dyngjufjöll and Kverktjöll can be estimated to be at least 60- 70 m, whereof at ieast 20 m date from the last prehistoric, catastrophic flooding of river Jökulsá occurring about 2000 years ago. That is in good agreement with the average subsid- ence of the main rift-zone. In the next article of this series the cata- strophic floods of the river Jökulsá and related volcanism will be discussed. PÓSTFANG HÖFUNDAR/AUTHOR'S ADDRESS Guttormur Sigbjarnarson Skaftahlíð 8 IS-105 Reykjavík Iceland 212
Síða 1
Síða 2
Síða 3
Síða 4
Síða 5
Síða 6
Síða 7
Síða 8
Síða 9
Síða 10
Síða 11
Síða 12
Síða 13
Síða 14
Síða 15
Síða 16
Síða 17
Síða 18
Síða 19
Síða 20
Síða 21
Síða 22
Síða 23
Síða 24
Síða 25
Síða 26
Síða 27
Síða 28
Síða 29
Síða 30
Síða 31
Síða 32
Síða 33
Síða 34
Síða 35
Síða 36
Síða 37
Síða 38
Síða 39
Síða 40
Síða 41
Síða 42
Síða 43
Síða 44
Síða 45
Síða 46
Síða 47
Síða 48
Síða 49
Síða 50
Síða 51
Síða 52
Síða 53
Síða 54
Síða 55
Síða 56
Síða 57
Síða 58
Síða 59
Síða 60
Síða 61
Síða 62
Síða 63
Síða 64
Síða 65
Síða 66
Síða 67
Síða 68
Síða 69
Síða 70
Síða 71
Síða 72
Síða 73
Síða 74
Síða 75
Síða 76
Síða 77
Síða 78
Síða 79
Síða 80
Síða 81
Síða 82
Síða 83
Síða 84
Síða 85
Síða 86
Síða 87
Síða 88
Síða 89
Síða 90
Síða 91
Síða 92
Síða 93
Síða 94
Síða 95
Síða 96
Síða 97
Síða 98
Síða 99
Síða 100
Síða 101
Síða 102
Síða 103
Síða 104
Síða 105
Síða 106
Síða 107
Síða 108
Síða 109
Síða 110
Síða 111
Síða 112
Síða 113
Síða 114
Síða 115
Síða 116
Síða 117
Síða 118

x

Náttúrufræðingurinn

Beinleiðis leinki

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Náttúrufræðingurinn
https://timarit.is/publication/337

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.