Náttúrufræðingurinn

Árgangur

Náttúrufræðingurinn - 1995, Blaðsíða 104

Náttúrufræðingurinn - 1995, Blaðsíða 104
and the fissure system associated with the Grímsvötn central volcano may also extend into the mapped area as Holuhraun lava. Figure 2 shows a general geological map of' the research area where the lavas from each fissure swarm are as a rule grouped together as a unit. No attempt was made in separating the different lava flows originating in the same fissure swarm, with the exception of some lavas from craters or crater rows situated somewhat outside the main fissure swarms. Still the lavas from the Dyngjufjöll fissure swarm crossing Gígöldur area are devided into two groups, Kverktjallahraun and Kreppu- tunguhraun, based on the great difference in appearance and texture of the lavas and their craters and also due to their different age. The main lava fields introduced on the map are Kverkfjallahraun, Trölladyngjuhraun, Kreppu- tunguhraun, Dyngjufjallahraun, and some lavas surrounding Herðubreið and Holuhraun. Kverkfjallahraun lavas originate in at least five volcanic fissures in the western part of Kverkfjallarani ridge, but on its eastern slope there are two crater rows that have produced the two lavafields, Kreppuhraun and Linda- hraun. No attempt was made to differentiate lavafields originating in the Trölladyngja shield volcano from lavas from the Bárðar- bunga fissure swarm on Dyngjuháls which at least six eruptive fissures. Krepputunguhraun originates in two or more old volcanic fissures in Gígöldur, which in both texture and flow structure are very similar to the Þjórsárhraun lavas in southern Iceland. They can also be es- timated to be of the same age, about 6000- 8000 years old, since they are everywhere the oldest unit in the lava sequence. The lavafield ot Krepputunguhraun can be traced toward the east as far as the end of Krepputunga at Herðubreið, and its western branch can even be traced as Bárðardalshraun almost all the way down to the coast. Dyngjufjallahraun lavas originate in Dyngjufjöll central volcano and its fissure swarms. They have flowed from a great number of craters on the southern slopes of Dyngjufjöll and in Gígöldur as well as from craters in the Askja caldera. Mount Herðubreið is surrounded by lavas from two small shield volcanoes, Flatadyngja and Svartadyngja, as well as lava streams from NE trending fissure swarm of Dyngjufjöll central volcano. Holuhraun at the northern edge of Dyngjujökull is most likely a historical lava and can possibly be related to the fissure swarm of Grímsvötn central volcano. The tectonic features of the research area are very distinct and obvious in the field and are closely connected with the evolution of the central volcanoes and their associated fissure swarms. The main SW-NE tectonic trend of the rift-zone of southern Iceland here gradu- ally shifts to the N-S direction of northern Ice- land and it is commonly characterized by transverse volcano-tectonic features such as eruptive fissures and faulting. The most prominent faulting is that trending to the NE from Kverkfjallarani, where single faults in a postglacial lava have been measured up to 20 m. Krepputunguhraun lava was erupted 6000- 8000 years ago and by studying its flow struc- ture between Gígöldur and the river Kreppa, it is clear that the downthrow of the block be- tween the fissure swarms of Dyngjufjöll and Kverktjöll can be estimated to be at least 60- 70 m, whereof at ieast 20 m date from the last prehistoric, catastrophic flooding of river Jökulsá occurring about 2000 years ago. That is in good agreement with the average subsid- ence of the main rift-zone. In the next article of this series the cata- strophic floods of the river Jökulsá and related volcanism will be discussed. PÓSTFANG HÖFUNDAR/AUTHOR'S ADDRESS Guttormur Sigbjarnarson Skaftahlíð 8 IS-105 Reykjavík Iceland 212
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84
Blaðsíða 85
Blaðsíða 86
Blaðsíða 87
Blaðsíða 88
Blaðsíða 89
Blaðsíða 90
Blaðsíða 91
Blaðsíða 92
Blaðsíða 93
Blaðsíða 94
Blaðsíða 95
Blaðsíða 96
Blaðsíða 97
Blaðsíða 98
Blaðsíða 99
Blaðsíða 100
Blaðsíða 101
Blaðsíða 102
Blaðsíða 103
Blaðsíða 104
Blaðsíða 105
Blaðsíða 106
Blaðsíða 107
Blaðsíða 108
Blaðsíða 109
Blaðsíða 110
Blaðsíða 111
Blaðsíða 112
Blaðsíða 113
Blaðsíða 114
Blaðsíða 115
Blaðsíða 116
Blaðsíða 117
Blaðsíða 118

x

Náttúrufræðingurinn

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Náttúrufræðingurinn
https://timarit.is/publication/337

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.