Náttúrufræðingurinn - 1993, Qupperneq 16

10. mynd. Lengd sprettutímans árin 1789 til 1841 i Maine-ríki í norðausturhluta
Bandaríkjanna. Einnig er sýnt fimm ára hlaupandi meðaltal (Baron 1992). í kjölfar
Tambora-gossins 1815 var sprettutíminn helmingi styttri árið 1816 en í meðalári.
lega komu út tvær bækur helgaðar
þessu efni (Stommel og Stommel
1983; Harington 1992). Árið 1816 var
óvenju kalt og þurrt í norðausturhluta
Bandaríkjanna en það eru þó einkum
afleit áhrif hins slæma veðurfars á
akuryrkju sem menn minnast (Baron
1992). 1 byrjun maí það ár höfðu flestir
bændur lokið við að sá maís, sem var
aðalræktunarkornið á þeim árum. Um
miðjan mánuðinn versnaði veður með
hörkufrosti og fraus jörð allt suður
undir New Jersey. Ekki var veðurfar
betra er norðar dró. I miðhéruðum
Kanada var sumarið 1816 hið kaldasta
síðustu þrjár aldirnar.
I júníbyrjun voru frost tíð í Nýja-
Englandi, New Jersey og New York
ríki. Eyðilagði frostið t.d. alla epla-
uppskeru því blóm á eplatrjám frusu.
Einnig urðu maís og grænmeti illa úti.
Kuldakastið stóð allt til 10. júní en
síðan fylgdi langvinnur þurrkur og
grasspretta var því mjög léleg. I byrjun
júlí kom annað kuldakast í Nýja-Eng-
landi, með hörkufrosti 5. og 7. júlí í
Maine, New Hampshire og Connect-
icut. Aftur kom frost hinn 21. ágúst í
Maine og Vermont og svo suður til
Massachusetts daginn eftir. Frost gerði
af og til fram í september. Hinn 28.
september gerði mikið frost sem olli
miklum usla og eyddi þeim garða-
gróðri og ökrum sem höfðu lifað af
fyrri frostin. Loks byrjaði að rigna í
Iok mánaðarins. Það sem eftir lifði
haustsins var fremur milt og svo vetur-
inn eftir. Segja má að megnið af upp-
skerunni hafi algjörlega brugðist þetta
sumar, þar á meðal maís og hey sem í
venjulegu ári voru þorri uppskerunnar.
Mælingar á lofthita eru til frá veður-
athugunarstöðvum í Nýja-Englandi frá
þessum tíma, allt norður frá Maine og
suður til Pennsylvaníuríkis. Árið 1790
voru gerðar mælingar á nítján stöðv-
um en þeim fjölgaði óðum og árið
1830 voru þær fimmtíu og sjö. Einnig
eru til úrkomumælingar frá þremur
stöðum á þessum slóðum. Þessar mæl-
ingar sýna að þótt árið 1816 væri kalt
var það alls ekki einsdæmi þegar litið
er á meðalhita ársins. Það voru einstök
stutt kuldaköst í maí, byrjun júní og
138