Náttúrufræðingurinn - 1993, Blaðsíða 135

1. mynd. ískjói. Pomaríne Skua (Stercorarius pomarinus). Mynd painting Jón B. Hlíðberg.
ir síðan í suður og fer vestan við Bret-
land og írland, en aðrir fara í gegnum
Eystrasalt og Norðursjó. Þeirra verður
þar fyrst vart snemma í ágúst en það
eru e.t.v. fuglar sem ekki hafa orpið eða
fuglar sem varp hefur misfarist hjá, þar
eð varpfúglamir yfírgefa varpstöðvamar
aðallega í september. Farflug ískjóa um
Norðursjó og hlýrri hluta N-Atlantshafs
er aðallega í september og október en
fjöldi fúgla nær hámarki um mánuði
seinna en hjá fjallkjóa og vætukjóa.
Fuglarnir byrja að tínast til baka í apríl
en eru aðallega á ferðinni í maí. Um
90% þeirra fugla sem fara um Ermar-
sundi og Norðursjó á vorin sjást í fyrri
hluta maí. Á vorin eru ískjóar yfírleitt
fleiri saman en vætukjóar, eða oftast 4-
5 fúglar saman (en allt upp í 40). Geld-
fuglar eru á sveimi um allt N-Atlantshaf
yfír sumarið.
Fæða ískjóa á varpstöðvum eru aðal-
lega læmingjar en þeir taka einnig egg
og unga. Utan varptíma éta þeir aðal-
lega fisk en eiga einnig til að drepa
aðra fugla sér til matar eða ræna þá mat
sínum. Iskjóar verpa á berangri, stundum
á smáhæðum í landslaginu. Hreiðurgerð
er nánast engin, eggin oftast tvö og tekur
útungun um 26 daga. Bæði kynin liggja
á og báðir foreldrar annast uppeldi ung-
anna. Ungar verða fleygir um 30 daga
gamlir. Aldur ískjóa við fyrsta varp er
ókunnur en í góðum læmingjaárum geta
fuglar sem enn eru í ungfuglabúningi
hafíð varp. Fuglar verja varpsvæði sitt
af hörku fyrir öðrum ískjóum og
kjóategundum, ólikt vætukjóum og
íjallkjóum. Þeir eru ekki eins áreitnir
og hinar tegundimar gagnvart mönnum
nærri hreiðri eða ungum.
ískjóar við ísiand fyrr á tímum
ískjóar (og einnig fjallkjóar) hafa án
efa farið um hafsvæðin kringum ísland
frá alda öðli vor og haust. Menn áttuðu
sig fljótt á þessu þótt greining fúglanna
hafi verið vandkvæðum bundin. Þetta
endurspeglast í umsögnum í heimildum
um þessa tegund sem og fjallkjóa og er
257