Náttúrufræðingurinn - 1993, Blaðsíða 161

stofnun Háskólans til að gera grafítsýni
til AMS-mælinga, en sýnin hafa síðan
verið mæld í Árósum.
Eitt af fyrstu verkefnum íslenskrar
aldursgreiningastofu ætti að vera að
kanna þetta mál ítarlega með framan-
greindum hætti og mæla þá sneiðar
umhverfís gjóskulag frá sögulega
þekktu gosi, og ætti þá að koma í ljós
hvort gróðurleifarnar í öskulaginu séu
jafngamlar gjóskunni. Slík snið þyrfti
að taka við þetta gjóskulag á nokkrum
stöðum á landinu þar sem mismunandi
gróður er. Fyrst að lokinni rannsókn af
þessu tagi má túlka aldursgreiningu á
öðrum gjóskulögum með viðunandi
öryggi. Þar til slík rannsókn hefur
verið gerð tel ég að varlega þurfi að
taka fyrri C-14 aldursgreiningum ösku-
laga.
Sigurður Þórarinsson lýsti eitt sinn,
á leið ofan af Vatnajökli, þremur
stigum jarðfræðirannsókna á ýmsum
svæðum. Fyrst fer jarðfræðingur yfir
svæðið og hann telur sig geta lýst því
á einfaldan hátt. Þessi lýsing getur
staðið óhögguð árum og jafnvel ára-
tugum saman. Við nánari rannsókn
koma síðar fram ýmsar staðreyndir
sem ekki falla inn í hina einföldu mynd
frumherjans og eftir því sem svæðið er
kannað betur verður öll myndin
ruglingslegri, hvert atriði stangast á
við annað. Þetta er annað stig rann-
sóknanna. Á þriðja stigi fara jarð-
fræðingar að greina einfalda heildar-
drætti út úr hinni sundurlausu mynd
og endar þetta með því að jarðfræði
svæðisins verður aftur einföld og
auðskilin. C-14 aldursgreining er nú á
öðru stigi þróunarinnar.
LOKAORÐ
Við C-14 greiningu gjóskulaga,
einkum frá fyrstu öldum íslands-
byggðar, er þörf allrar þeirrar ná-
kvæmni sem aðferðin getur gefið.
Fyrri aldursgreiningar eru enn bundnar
nokkurri óvissu. Hér hefur verið bent
á hvernig megi komast nær réttum
aldri gjóskulaga. En nákvæm aldurs-
greining þeirra krefst ítarlegri og ná-
kvæmari mælinga en fram til þessa
hefur verið unnt að fá. Þetta verkefni
verður vonandi leyst af íslenskri
aldursgreiningastofu sem áform eru um
að stofna (Páll Theodórssson 1992).
Þá kemst íslenskt gjóskutímatal von-
andi á þriðja rannsóknastig Sigurðar
Þórarinssonar.
HEIMILDIR
Guðrún Larsen 1984. Recent volcanic his-
tory of the Veiðivötn físsure swarm,
southern Iceland - an approach to volca-
nic risk accessment. Journal of Volca-
nology and Geothermal Research 22.
33-58.
Hammer, C.U.H., H.B. Clausen & W.
Dansgaard, 1980. Greenland ice sheet
evidence of post-glacial volcanism and
its climatic impact. Nature 228. 230-
235.
Hreinn Haraldsson 1981. The Markarfljót
sandur area, southern Iceland: Sedimen-
tological, petrographical and strati-
graphical studies. Striae 15. 1-65.
Margrét Hallsdóttir 1987. Pollen analyti-
cal studies of human influence on veg-
etation in relation to the landnám tephra
layer in southwest Iceland. Lundqua the-
sis, Lund University.
Páll Theodórsson 1992. Aldursgreining
með geislakoli. Arbók hins islenska
fornleifafélags 1991. Bls. 59-75.
Sigurður Þórarinsson 1977. Jarðvísindi og
Landnáma. í Sjötíu ritgerðir, helgaðar
Jakobi Benediktssyni. 665-676.
Stuiver, M. & G.W. Pearson 1986. High-
precision calibration of the radiocarbon
time scale, AD 1950-500 BC. Radiocar-
bon 28. 805-838.
PÓSTFANG HÖFUNDAR
Páll Theodórsson
Raunvísindastofnun Háskólans
Dunhaga 3
107 REYKJAVÍK
283