Náttúrufræðingurinn - 1993, Qupperneq 42

1 Sandsteinn
(sandstone)
1 Siltsteinn
------(siltstone)
iTvistberg
(diamictite)
1 Gjóskuber g
J(tuff)
I Hraunlag
(lava)
4. mynd. Strandsnið af sjávarbökkum í Breiðuvík. Efst til vinstri á myndinni eru
bakkarnir norðaustantil í Breiðuvík, í næstu línu heldur teikningin áfram til vesturs
o.s.frv. Coastal section of Breidavík. The eastern part of the coastal cliffs is shown
on the top left hand side, the westernmost part on the bottom right.
jarðlagaskipun og ásýnd jarðlaga
breytist í tíma og rúmi.
A Tjörnesi er eitt af lykilsniðunum
fyrir jöklunarsögu Islands. Jarðlaga-
sniðið þar sker sig úr vegna þess hve
mikið er varðveitt af sjávarseti og
steingervingum. Mjög heillegar og vel
rannsakaðar jarðlagasyrpur frá upphafi
jöklamyndunar eru í Jökuldal og Fljóts-
dal á Austurlandi og í Borgarfírði og
Hvalfirði á Vesturlandi (Jón Eiríksson
og Áslaug Geirsdóttir 1991). Nýjustu
rannsóknir sýna að jöklar tóku að
breiðast út, þó með hléum væri, frá
hálendi á Suðausturlandi fyrir þrem til
Qórum milljónum ára en náðu ekki að
þekja Norðurland og Vesturland fyrr
en um milljón árum seinna.
JARÐLAGASKIPUN í BREIÐUVÍK
Fyrir miðju Tjörnesi, milli Skjálf-
anda og Öxaríjarðar, opnast Breiðavík
til norðurs (3. mynd). I vestri afmark-
ast hún af Stangarhorni, fagurlega
stuðluðum blágrýtishamri, en í austri
af geirneijaðri bólstrabergsspildu sem
er sorfín sundur i dranga nyrst á
Tjörnesi. Milli þessara tveggja útvarða
hefur hafaldan rofið brott slitrótt
hraunlagabelti og viðstöðuminni set-
lög, sem koma vel fram í sæbröttum
hömrum og vatnsrofnum giljum til
suðurs inn úr víkinni (sjá 4. mynd).
Við Breiðuvík er kenndur hópur jarð-
laga sem nær frá Furuvík á norð-
vestanverðu Tjörnesi allt austur um til
Fjallahafnar og suður fyrir Búrfell á
164