Náttúrufræðingurinn - 1993, Side 126

8. mynd. Ræktaður kræklingur á hengju úr Hvalfírði. Ljósm. Hákon Óskarsson.
var þó minnst á hrygningartímanum
frá miðjum júlí fram í miðjan ágúst
(7. mynd).
UMRÆÐA
Mismunandi er frá einum stað til
annars hvenær og hversu oft á ári
kræklingur hrygnir. Þetta getur einnig
verið mismunandi frá ári til árs á sama
stað. Kræklingurinn í Hvalfírði
hrygndi aðeins einu sinni ár hvert.
Fyrra rannsóknarárið var aðal-
hrygningartímabilið frá miðjum júlí
fram í miðjan ágúst en hið síðara var
hlýrra í sjónum og þá var aðal-
hrygningin um það bil mánuði fyrr. í
Suður-Noregi (Barkati og Ahmed
1990), Svíþjóð (Ackefors og Hammer
1987) og á írlandi (Rodhouse 1984)
er aðalhrygningartímabilið að vori en
takmörkuð hrygning á sér oft stað síð-
sumars.
Merki um þroskun kynfruma
kræklings í Hvalfírði að lokinni hrygn-
ingu sáust fyrst í febrúar, þrátt fyrir
lágt hitastig og litla fæðu á þeim tíma.
Algengt er í Evrópu að þroskun kyn-
fruma hjá kræklingi hefjist strax að
lokinni hrygningu að hausti og haldi
áfram allan veturinn eða þar til kyn-
frumur eru fullþroska að vori (Seed
1969, King o.fl. 1989, Barkati og
Ahmed 1990). Orkan sem notuð er til
að þroska kynfrumur yfír veturinn,
þegar lítið er um fæðu, kemur frá
forðanæringu sem safnast hefur í
möttli dýranna yfir sumarið (Gabbot
1991). Forðanæring dýranna í Hval-
fírði hefur að öllum líkindum ekki ver-
ið nægjanleg til að viðhalda kynþroska
yfír veturinn, en um vorið jókst kyn-
þroskastuðullinn til muna samfara auk-
inni fæðu og hærra hitastigi og voru
allir einstaklingar fullþroska í byrjun
júní bæði árin.
Seltu- og hitastigsbreytingar eru þeir
þættir sem eru taldir hafa mest áhrif á
hrygningu kræklings (Seed 1976), bæði
hvað varðar það að setja hana af stað
og einnig lengd hrygningartímans. I
Hvalfirði hækkaði hitastigið fyrra árið
um 2°C mánuðinn fyrir hrygningu og
248