Náttúrufræðingurinn - 1993, Side 164

2. mynd. Breytistjaman Eta Carinae er stór sólstjarna í okkar vetrarbraut. Árið 1841
„gaus“ hún og sendi frá sér efni sem enn þenst út í geiminn. Stjarnan sjálf er í miðju
kerfisins á myndinni en efnisblöðrur þenjast út í gagnstæðar stefnur. Hraði útþenslunnar
er um 1000 km/s. Til samanburðar má benda á að breidd gasbólstrans á myndinni er
u.þ.b. þúsundföld stærð okkar sólkerfís, þ.e. þúsundfalt þvermál brautar Plútós. Ljósm.
Jet Propulsion Laboratory, NASA.
an á himinhvelfíngunni (einungis
Síríus var bjartari og þá eingöngu
vegna nálægðarinnar) en dofnaði svo
á næstu árum og er nú vart sýnileg
berum augum. Stjarnan er í risavöxnu
skýi þar sem allnokkur stjörnumyndun
á sér stað. A myndinni sést vel gas-
mökkurinn sem þanist hefur út í
geiminn síðustu 150 árin. Hann þenst
út með hraðanum 1000 km/s og má
vel sjá mun á þessari mynd og annarri
sem einnig var tekin með Hubble-
sjónaukanum fyrir rúmu ári. Eldri
myndir eru þó mun óskýrari og smá-
atriði sem greina má í gasflæðinu ekki
sambærileg við það sem hér er sýnt.
Svo sem sjá má er Hubble-sjón-
aukinn nú mun betri en áður var og
má búast við að röð nýrra uppgötvana
líti dagsins Ijós þegar öllum fínstill-
ingum er lokið og stjarnvísindamenn
fá aftur afnot af honum.
PÓSTFANG HÖFUNDAR
Gunnlaugur Björnsson
Raunvísindastofnun Háskólans
Dunhaga 3
107 REYKJAVÍK
286