Samvinnan - 01.03.1926, Side 65

SAMVINNAN
50
Samvinnufélögin setja vinnuna í hásætið
Hvernig á að en gera fjármagnið að þjóni hennar. þau
verja sjóðum eru eftir eðli sínu andvíg ofbeldi auð-
kaupfélaganna. valdsins, gróðafýsn og valdasýki, sem
oftast eru þess fylgifiskar. í mörgum
löndum er ákveðið í sarnþyktum kaupfélaganna, að hver
félagsmaður megi ekki eiga nema vissa upphæð í stofn-
sjóði. Er það gert til þess að siglt verði hjá því skeri, að
einstakir efnamenn geti náð yfirtökum í félögunum.og haft
ráð þeirra í höndum sér, þrátt fyrir hinn jafna atkvæðis-
rétt allra félagsmanna, t. d. með því að taka út alla inn-
eign sína í einu, og lamað félagið á þann hátt. þessi skoð-
unarháttur, að fjármagn til muna í höndum félaganna
geti orðið hugsjón samvinnunnar til hnekkis, er að nokkru
leyti arfur frá eldri tímum, þegar verksvið félaganna var
þrengra en það nú er. þegar aðalverkefni þeirra var að
selja mönnum nauðsynjar með sannvirði. Reynsla ófriðar-
áranna sýndi, að kaupfélögin verða að reka alhliða fram-
leiðslu, og hafa um leið sem víðtækust áhrif á verðlag
hrávörunnar, svo að neytendurnir geti notið sannvirðis-
ins frá fyrsta stigi framleiðslu nauðsynjanna. Tak-
mark kaupfélaganna verður að vera það að reka margs-
konar framleiðslu til að geta fullnægt hinum daglegu þörf-
um manna. En til þess þurfa þau að hafa meira fé til um-
ráða en viðskiftavelta þeirra krefst. I sumum löndum, t.
d. á Englandi, eru sjóðseignir kaupfélaganna svo miklar,
að þau þurfa ekki nema helming þeirra til viðskiftavelt-
unnar. Miklu af eftirstöðvunum er varið til framleiðslu.
Á Englandi og víðar hefir því verið hreyft, að fella í
burtu takmarkanir fyrir inneignum félagsmanna. því er
haldið fram, að fjármagn í félögunum geti ekki orðið
hugsjón samvinnunnar hættuleg. það geti hvorki tekið.
völdin né gróðann, þareð allir hafi jafnan atkvæðisrétt og
tekjuafgangi sé skift 1 hlutfalli við viðskifti félagsmanna,
en ekki inneignir í sjóði. Ennfremur megi setja strangari
reglur fyrir útborgunum sjóðeigna, er menn fara úr félög-
unum. Kaupfélagsmenn um öll lönd eru orðnir þeirrar