Samvinnan - 01.08.1968, Blaðsíða 64

Halldór Sigurðsson:
Séra Camilo Torres
og Þjóðfrelsisbaráttan
í Colombíu
Hið hörmulega ástand í Colombíu — einu stærsta ríki í Rómönsku Ameríku, auðugu en illa nýttu —
er ekkert nýmæli. Gott dæmi um það er ævi séra Camilos Torresar. — Höfundur viðaði að sér efni til
þessarar greinar á ferð sinni um Colombíu á árinu 1966.
Höfuðborgin Bogotá er hrá og tillitslaus borg — eða það sýn-
ist ferðamönnum gjarna. Öfugt við hinar tvær aðrar stórborgir
Colombíu, Cali og Medellín, virðist Bogotá enga viðkvæmni eiga
til.
Meðan við dvöldumst í borginni sáum við eitt sinn, er bíl-
stjóri einn gerði sér til dundurs að reyna að fótbrjóta gang-
andi vegfaranda. Þegar saklaus maðurinn reyndi að bera hönd
fyrir höfuð sér, var hann barinn í götuna. Lögregluþjónn stóð
tveim metrum frá staðnum. Hann hafðist ekki að.
Camilo Torres.
Bogotá er höfuðborg ríkis, þarsem fásinna er löngu orðin
vanabundin. Vesturevrópskur sendiráðsmaður spurði okkur, hvort
við værum vopnuð, hvort við hefðum til dæmis skammbyssu;
þegar við kváðum nei við, sagði sendiráðsmaðurinn: „Þá ræð
ég yður til að hætta yður ekki í miðborgina eftir að fer að
skyggja. Hér er enginn öruggur, jafnvel venjulegir borgarar
fá þjálfun í vopnaburði. Einkum mega háttsettir menn og
konur eiga von á árásum og mannránum."
í þessu þjóðfélagi fæddist Camilo Torres Restrepp, og í bar-
áttu gegn þessu þjóðfélagi var hann drepinn 37 árum síðar.
Hann var af einni æðstu ætt í Bogotá, og virtist því eiga rólegt
líf fyrir höndum. Camilo Torres kaus að verða prestur. Óvenju-
legar gáfur hans gerðu framhaldsnám í Evrópu sjálfsagðan hlut.
Kirkjan sendi hann til margra menntastofnana í Evrópu, til
Rómar og á hinn heimsfræga háskóla í Louvain í Belgíu. Þar
tók hann próf í þjóðfélagsfræðum.
Þegar hann hvarf aftur til Colombíu var hann ráðinn að
heimspekideild stærsta háskóla landsins. Þjóðarháskólans í
Bogotá. Þar ólgaði vinstrisinnuð stúdentapólitík, og nútímalegur
og sterkur persónuleiki séra Camilos hlaut að hafa góð áhrif.
Brátt var hann líka skipaður prestur háskólans.
Ekki fór þó allt einsog stjórnin og kirkjan höfðu hugsað sér.
Camilo — kvistur af þekktum ættarmeiði í Bogotá og þarmeð
siálfsagður yfirstéttarmaður — fór að halda fyrirlestra um efni
einsog byggingu þjóðfélagsins, efnahagsuppbyggingu og kapítal-
isma, lýðræði og marxisma.
Fyrirlestrar hans á síðari árum fjölluðu um efni sem lengi
hafði hvílt bannhelgi á við opinberar menntastofnanir — til
dæmis sagði hann stúdentunum, að þjóðarframleiðsla Colombíu,
220 dalir á íbúa á ári, skipaði henni í röð vanþróaðra ríkja.
Þarmeð var Camilo kominn inná þau svið, sem aðeins gátu leitt
til eftirfarandi niðurstöðu: að núverandi þjóðfélagsskipan
Colombíu er vanmáttug, þjóðfélagslega óréttlát og pólitískt
úrelt.
Athuganir Camilos á colombísku þjóðinni sýndu stúdentunum
líka, að raunverulega voru aðeins tvær leiðir færar: annaðhvort
urðu stjórnarvöldin að sjá til þess að þj óðskipulaginu yrði breytt,
eða þá að aðrir hópar þjóðfélagsins urðu að gera það. Fyrri
leiðin mundi hafa í för með sér, að yfirstéttin félli frá ýmsum
sérréttindum sínum; það hvorki var né er nokkuð sem benti
til þess. Hin leiðin yrði aðeins farin með því móti, að lægri
stéttirnar kæmust til valda, annaðhvort á lýðræðislegan hátt
eða með byltingu.
Camilo Torres varð brátt ein vinsælasta persóna í Colombíu,
og tvímælalaust sú umdeildasta. Stúdentarnir tilbáðu hann og
orðrómurinn um fyrirlestra hans breiddist út. Camilo fór að
halda ræður — líka utan háskólans.
Þarmeð lenti hann uppá kant við háaðal kirkjunnar, átta
erkibiskupa og 26 biskupa — einkum þó höfuð colombísku kirkj-
unnar, erkibiskupinn af Bogotá, Luis Concha Córdova kardínála.
60