Samvinnan - 01.08.1968, Blaðsíða 35

skoðun, að verkleg kennsla sé
of lítil við bændaskólana. Sér-
staklega á ég þar við ýmislegt,
sem varðar fóðrun og hirðingu
gripa. Til þess að þetta megi
verða, þarf að sjálfsögðu betri
aðstöðu en nú er fyrir hendi
og meiri tíma fyrir hinar raun-
hæfu búfræðigreinar. Mætti
með ýmsum nýjungum sem
þessum í kennsluháttum glæða
og efla þann áhuga, sem nú
virðist nokkuð láta á sér bæra.
Nokkuð hefur borið á því,
að menn setji það fyrir sig,
að búfræðiprófið veitir eng-
in réttindi. Að mínum dómi er
það ástæðulaust, menntunin
er jafngóð fyrir því, en svo er
annað mál, að nú eru uppi
raddir um það, að búfræðing-
ar eigi að sitja fyrir t. d. þeg-
ar veitt eru lán úr peninga-
stofnunum til framkvæmda í
landbúnaði og í fleiri tilfellum
þeim líkum. Persónulega er ég
á móti því að binda allt því,
„að menn hafi bréf upp á það,“
eins og það er kallað, en sjón-
armið þeirra manna, sem fjár-
magnið veita, er þó ofur skilj-
anlegt. Þeir vilja hafa ein-
hverja tryggingu fyrir því, að
notendur fjárins hafi þekkingu
á þvi, sem fjármagninu er veitt
til.
Eitt af þeim atriðum, sem
gerir búfræðinga hæfari öðr-
um bændum, er það hve miklu
auðveldara þeir eiga með að
meðtaka ýmsar leiðbeiningar
og fræðslu, sem veitt er í blöð-
um, útvarpi og á fundum. Yfir-
leitt held ég að allir leiðbein-
endur finni það glöggt, hve
treglega gengur að fá skilning
bænda á atriðum eins og
áburðarefnum, fóðureiningum
og fleira þvílíku, ef þeir hafa
ekkert um þetta lært. Ættu því
ráðunautar og aðrir, sem að
leiðbeiningum standa, að hafa
ástæðu til að hvetja ung
bændaefni til búfræðináms.
Ýmislegt fleira bendir einn-
ig til þess, að menntun sem
þessi verði talin sjálfsögð
hverjum bónda, og því ætti
þeim tíma ekki að vera illa
varið, sem til þess fer. Þurfa
nú aðeins samtök bænda sem
allra flest að sameinast í bar-
áttu fyrir endurbótum á þessu
sviði.
Á bændaskólunum hefur
verið og er unnið mikið starf,
og það sem áunnizt hefur er
að miklu leyti verk skólastjóra
og kennara á viðkomandi stöð-
um.
Félög bænda hafa aftur á
móti haft á þessu máli lítinn
áhuga og það alltof lítinn. Að
mínu viti ætti það að vera eitt
af baráttumálum Stéttarsam-
bands bænda að stuðla að auk-
inni menntun bænda og bættri
aðstöðu við bændaskólana.
Hingað til hefur Stéttarsam-
bandið fyrst og fremst reynt
að bæta úr launamálum, en
það eru ýmis önnur a.triði, sem
einnig þyrfti að berjast fyrir
og breyta, sem ef til vill eru
líka grundvallaratriði varð-
andi það, að bóndinn hafi góða
afkomu.
Takmarkið er vissulega það,
að allir bændur séu búfræð-
ingar, en til þess að svo megi
verða, þarf góða samstöðu
þeirra, sem málið er skyldast.
Vonandi rennur þeim blóðið til
skyldunnar og það sem allra
fyrst.
Ólafur Geir Vagnsson.
AGNAR TRYGGVASON:
AFURÐIR
OG AFURÐASALA
- SÖGUBROT -
Verzlun landbúnaðarafurða
á sér ekki ýkja langa sögu á ís-
landi, því til tiltölulega
skamms tima hefur aðeins lítill
hluti búvaranna verið talinn
verzlunarvara, enda hafa
landsmenn sjálfir um langan
aldur notað obbann af afurð-
unum sér og sinum til fram-
dráttar.
Þó höfum við um það áreið-
anlegar heimildir, að forfeður
okkar hafi sjálfir siglt með af-
urðir sínar til framandi landa
á þjóðveldisöld, selt þær og
keypt aðrar í staðinn, enda
áttu íslendingar þá traust haf-
skip, og er þess sérstaklega get-
ið í Landnámu, að skip hafi
komið til landsins hlaðið bú-
peningi.
Norðmenn munu þó hafa átt
mikla hlutdeild í verzluninni
við ísland, og gætti hennar
því meir er á leið þjóðveldis-
tímann, því að íslendingar
hirtu ekki um að halda við
skipastóli sínum. Þá voru ekki
til kaupstaðir hér á landi né
heldur sérstök verzlunarstétt,
en á þessum tíma frelsis og
sjálfsforræðis stóð hagur
landsmanna yfirleitt með
blóma, atvinnuvegir döfnuðu,
einkum þó sveitabúskapurinn,
og mörg íslenzk kaupför sigldu
landa á milli.
Einkum beindust siglingar
landsmanna til Noregs, Skot-
landseyja, írlands og svo til
Grænlands, og töldu fornmenn
að sjö dægra sigling væri frá
Horni, austast í Austur-
Skaftafellssýslu, til Staðar í
Noregi, fimm dægra sigling frá
Reykjarxesi til Jökulhlaups
nyrzt á írlandi og fjögra
dægra haf frá Snæfellsnesi
til Hvarfs á Grænlandi, en
dægur reiknuðu fornmenn
hálfan sólarhring eða 12 stund-
ir, og er hér miðað við blásandi
byr alla leið.
Aðalsöluvaran mun hafa
verið loðskinn og húðir allskon-
ar, unnin skinnavara, tólg, ull
og vaðmál, afurðir af veiði-
skap og hlunnindum, auk ým-
issa afurða af fiskiafla.
Þess er getið í Grágás, að ís-
birnir voru stöku sinnum tamd-
ir hér á landi. Einnig fálkar,
og þótti hvorttveggja konungs-
gersemi. Ingimundur gamli
færði Haraldi hárfagra að gjöf
bjarndýrsunga, sem hann tók
við Húnavatn, og ísleifur
biskup gaf Hinriki Þýzkalands-
keisara hvítabjörn í pílagríms-
ferð sinni til Rómaborgar.
Bjarndýraskinn seldust dýrum
dómum frá upphafi íslands-
byggðar. íslenzkir fálkar þóttu
á öllum tímum taka öðrum
31