Samvinnan - 01.08.1968, Blaðsíða 65

Colombíska kirkjan er ekki að ósekju talin í nánum tengslum
við hina spænsku. Sé háaðall spænsku kirkjunnar talinn íhalds-
samastur innan Rómarkirkjunnar, þá er háaðall colombísku
kirkjunnar líka sízt framfarasinnaður í Rómönsku Ameríku. í
aldargamalli deilu hinna tveggja stóru stjórnmálaflokka hefur
kirkjan ætíð fylgt íhaldsflokknum.
í samræmi við konkordat við Vatíkanið — sá samningur hefur
gilt síðan 1887 — skuldbatt ríkið sig meðal annars til að veita
kirkjunni leyfi til ritskoðunar á námsbókum, þrátt fyrir stjórn-
arskrárbundið trúfrelsi. Kirkjan, sem á vissu tímaskeiði snerist
öndverð við hverskonar æðri menntun, drottnar yfir skólakerf-
inu, einkum á miðskólastigi og í háskólum.
Kirkjumál hafa gegnt miklu hlutverki í stjórnmálaþróun
Colombíu. Hinn kunni hefðarklerkur Germán Guzmán, sem
kennir félagsfræði við Vísindastofnunina, segir ferðamönnum
óhikað, að „kirkjan hafi oft og tíðum ýtt undir stjórnmálaofstæki
fremur en trúhneigð.“
í borgarastyrjöldinni 1948—57 tóku prestar oft þátt í þeim
athöfnum, er frjálshuga bændur voru látnir kyssa krossinn
með byssuhlaup við ennið og sverja íhaldsflokknum trúnaðar-
eið. Kirkjan hefur vakið á sér alþjóðaathygli með því að gera
opinberar gífurlegar ofsóknir á hendur þeim 100.000 mótmæl-
endum, sem í landinu eru, og það er meira en gerzt hefur
með öðrum þjóðum heims. Samkvæmt fullyrðingum leiðtoga
mótmælenda er talið, að alls hafi verið myrtir 114 prestar ann-
arra trúflokka en kaþólskra.
Nýlega fékkst eftirminnileg sönnun þess, að önnur Vatíkan-
ráðstefnan, sem lauk i desember 1966, hefur ekki haft nein veru-
leg áhrif á colombísku kirkjuna, því að Concha kardínáli bann-
aði frekari útgáfu hins 107 ára gamla blaðs E1 Catolicismo —
og hefur það þó ekki gert sig bert að frjálslyndi. Ástæðan var
sú, að E1 Catolicismo 'hafði lýst fylgi sínu við sameiginlegan
bænafund, þar sem þátt tækju einn kaþólskur prestur, einn
biskup frá ensku biskupakirkjunni og einn gyðinglegur rabbíni.
Þetta skref hins 75 ára gamla kardínála er enn eitt teikn um
sídýpkandi gjá milli háveidis kirkjunnar og sumra hinna ungu
presta. í nóvember 1966 sendu 100 ungir prestar athyglisvert
mótmælabréf til kardínálans, þarsem þeir mótmœltu þeirri
afturhaldsstefnu sem sífellt setur svip sinn á stjórn colombísku
kirkjunnar, afturhaldsstefnu sem gert hefur Concha kardínála
frægan um gjörvalla Rómönsku Ameríku sem tryggasta forsvars-
mann gömlu yfirstéttarstjórnarinnar.
Camho Torres varð fyrsti fulltrúi — og fyrsta fórnarlamb —
andstæðunnar milli háklerkavaldsins og hinna ungu presta.
Kardínálinn bannaði prestinum unga að beita sér á pólitískum
vettvangi, einsog hann kallaði það, og verður það að kallast ein-
kennilegt með tilliti til hins mikla pólitíska hlutverks sem
kirkjan hefur gegnt framað þessu. Vinir Camilos vísuðu til
andkommúnískra hirðisbréfa kardínálans og margendurtekinna
hvatninga hans til manna um að kjósa íhaldsflokkinn.
Forn erfðavenja innan kaþólsku kirkjunnar — allt frá því er
Tómas af Aquinu var á dögum — heimilar kaþólikkum að beita
sér gegn óréttlátu ríkisvaldi, og tilraunir Concíha kardínála til
að múlbinda ungan prest, sem sýndi áhuga á þjóðfélags- og
stjórnmálum, vöktu óskipta athygli meðal kaþólskra. Árið 1965
sendi Páll páfi 6. persónulegan erindismann sinn til Colombíu
til að reyna að komast fyrir, hvað eiginlega væri á seyði. Um
sama leyti var annar colombískur prestur, pater Martín Amaya,
sviptur kjóli og kalli fyrir að lýsa sig fylgjandi getnaðarvörnum
og afneita tilvist helvítis.
Þessu lauk með því að séra Camilo Torres bað um lausn frá
prestskap. Kardínálinn veitti lausnina þegar. Það var í júlí 1965.
Hafi Camilo ekki verið virkur þátttakandi í stjórnmálum
fyrr, varð hann það nú. Hann tók strax til við að skipuleggja
Þúsundir manna söfnuðust saman á götum Bogota 14. júní 1953 nokkrum klukkustundum eftir að Gustavo Rojas Pinilla hershöfðingi hafði
hrifsað til sín völdin án blóðsúthellinga. Forsetahöllin er til hœgri á miðri myndinni og á svölunum eru hinn nýi einrœðisherra og samsœrismenn
hans. Rojas Pinilla gerðist leiðtogi öfgaaflanna til hœgri eftir að honum var steypt af stóli.
61