Samvinnan - 01.08.1970, Blaðsíða 15

Skúlptúr
á Skólavörðuholti 1970
Víðimýrarkirlcja í Skacjafirði, reist 1831'h
Hróbjartur Hróbjartsson:
Hvað er
byggingarlist ?
Flestar menningarþjóðir heims eiga sér arf, þróun og hefð í
byggingarlist. Við íslendingar erum þar engin undantekning, en
þó erum við okkur þess síður meðvitandi en margar aðrar þjóðir.
Sum okkar eru jafnvel á þeirri skoðun, að byggingarlist sé
skemmtilegur lúxus, en algerlega ónauðsynlegur. Alla vega er
þetta svolítið á reiki hjá okkur. Stöldrum því aðeins við. Hugsum
málið og skiptumst á skoðunum. Mín persónulega skoðun er þessi:
Byggingarlist er hið byggða umhverfi, þegar það er eðlilega
skapað fyrir andlegar og líkamlegar þarfir mannsins.
Eðlileg sköpun er í þessu tilviki að skapa eðlilegt samraemi milli
þarfanna, byggingarefnanna og byggingaraðferðanna.
Eðlileg samræming nær m. a. til annarsvegar:
líkamlegra þarfa mannsins, félagslegra og tilfinninga-
legra;
og hinsvegar þessu til fullnægingar:
eðlilegrar staðsetningar og mótunar byggingarinnar,
eðlilegs efnisvals og efnismeðferðar,
eðlilegra byggingaraðferða og
eðlilegs kostnaðar.
Því betur sem tekst að fullkomna slíka samræmingu í byggingu,
þeim mun meiri list er hún. Arkitektum og öðrum, sem teikna
hús eða skipulag byggðar, er því ærinn vandi á höndum. Hvert
atriði er öðru háð, en þó mismunandi mikið, allt eftir mati hvers
einstaklings. Einn vill fremur fullnægja félagslegum þörfum, annar
líkamlegum. Hinn þriðji leggur minna upp úr að fullnægja þörfum,
en leggur áherzlu á sérstaka efnismeðferð eða lágan byggingar-
kostnað. Virðingarvert getur verið að ná góðum árangri á svo tak-
mörkuðu sviði, þótt meira þurfi til að kalla megi árangurinn bygg-
ingarlist. Þá eru enn ónefndir þeir, sem mest er af, og við skulum
kalla „fúskara", en þeirra höfuðviðleitni miðast við að mata eigin
krók. Því miður ber umhverfi okkar þess Ijóst vitni.
Byggingarlistin er fyrir okkur öll. Hinn listræni árangur fer ekki
eftir fjárhagsgetu byggjandans. Rétt er að minnast þess, að þröng-
ur fjárhagslegur stakkur er hreinsandi og losar okkur við óþarfann.
sem alltaf er til lýta á annars góðum verkum.
Hróbjartur Hróbjartsson
15