Samvinnan - 01.08.1970, Page 17

hluta sérgreina tækniþekkingar-
innar, og er því bundinn, á viss-
an hátt, á allþröngan bás.
Hvert er þá verksvið arkitekts-
ins, þegar öllum sérgreinum
verkefnisins hefir verið deilt á
verkfræðingana?
Verksvið arkitektsins hefir ein-
mitt orðið að hafa yfirsýn yfir
verkefnið í heild, að ná saman
öllum endum sérfræðinganna og
gera úr þeim heilsteypt verk, um
leið og hann verður að taka tillit
til eðlis verkefnisins við alla
formsköpun, efnisval o. s. frv.
Yfirsýn hefir þannig orðið sér-
grein arkitektsins, á vissan hátt.
Þessa sérgrein hefir hann verið
að móta, byggja upp og hrein-
rækta. Það er augljós nauðsyn,
að einhver aðili hafi fulla yfirsýn
yfir vandamál og sérkenni hvers
verkefnis. Hver aðili, sem á hlut
að verkinu, verður að geta leitað
á einn stað eftir upplýsingum, er
varða heildarsköpun verksins.
Þýðingarmest fyrir hvern skap-
andi arkitekt verður þó alltaf
formskynið. Formskynið er ekki
að öllu leyti háð skynsemi eða
greind, en myndi frekar mega
teljast á sviði tilfinninga. Arki-
tektinn notar hlutföll, takt og liti.
Hann setur saman burðarþætti
bygginga, þannig að þeir veita
ákveðna upplifun og mynda órofa
heild. Arkitektúr er listgrein rétt
eins og tónlist eða myndlist.
Inn í þá -hugmynd eða heildar-
mynd, sem arkitektinn skapar,
verður hlutur verkfræðinganna
og annarra sérfræðinga að falla,
mismunandi stór og mikilvægur
eftir eðli verksins, stundum jafn-
vel allsráðandi um mótun þess.
Það þarf margra ára nám og ekki
síður þjálfun til að geta leyst
hlutverk arkitektsins á fullnægj-
andi hátt. Verksvið hans er marg-
slungið og samsett og úrlausn
hvers verkefnis því val milli
óteljandi möguleika. Niðurstaðan
getur skipt einstaklinga eða
fjölda miklu og haft áhrif á til-
veru þeirra alla.
Þessi niðurstaða, úrlausn, þ. e.
verkið sjálft, er aldrei hið eina
mögulega, hið eina sanna. Það
er ekkert einhlítt. Formsköpun
verksins er að miklu leyti á sviði
tilfinninga, hefur þegar komið
fram, og aðskilur sig því venju-
lega frá nákvæmri stærðfræði-
þekkingu verkfræðingsins. Mann-
inum auðnast aðeins hamingja og
fullnægja, þegar skynsemi og til-
finningar vinna saman. Á sama
hátt verður bygging aðeins vel
heppnuð með góðri samvinnu
arkitektsins, með sitt þjálfaða
formskyn, og verkfræðingsins,
með sitt stærðfræðiskyn og
tækniþekkingu. Hér hefir aðeins
verið minnzt á starfssvið og sam-
starf arkitekta og verkfræðinga,
en auðvitað eru ýmsir fleiri
tengdir undirbúningi og fram-
kvæmd þeirra verka er snerta
starfssvið arkitektsins og mynda
þann starfshóp er nauðsynlegur
er til að koma í höfn bygginga- og
skipulagsverkefnum, sem eru tvö
helztu verkefni arkitektsins. Má
hér sérstaklega benda á bygginga-
fræðinga, tæknifræðinga og iðn-
fræðinga, sem eru með menntun
er gerir þá hvern fyrir sig mjög
hæfa til sérstakra starfa með
arkitektum eða verkfræðingum
við undirbúning og framkvæmd
ýmissa mannvirkja. Menntun
þessara stétta allra er ætlað að
fullnægja ákveðnum þörfum
þjóðfélagsins og er því mjög mis-
munandi. Hún miðast við ákveðin
starfssvið og samvinnu ákveðinna
greina.
Því miður er ekki til hér á
landi nein hefð fyrir starfssviði
né samvinnu þessara stétta, né
heldur reglugerðir eða lög, sem
verndi eða skilgreini tilgang
þeirra eða verksvið. Þetta hefur
skapað óþörf vandamál í sam-
vinnu þessara stétta, og menntun
þeirra nýtist ekki sem skyldi, til
skaða fyrir alla aðila.
Skipulag þéttbýlis og skipulag
almennt er annað aðalverksvið
arkitektsins, og krefst enn ann-
arrar þekkingar en þeirrar, er
hér hefir verið getið. Nýir sér-
Reykjavík jyrir ojan lækinn á
rw lö/b (hvitu reitinnr)
1$
30
3/
JÍ***r~ )
2 G~~<x. Cjjk^oL
ý Jmj*'
7
^ ff , ... . ) 6 Lg~/q^J, Qú (+ * *»*
^4^1 r^j í
iMmá 7H~t ( ' /ol
ll JoJ* ö • •**'
/y
/y
!&> f/ýuniy J/’ov J
/J
/ 8
/*f 3°n 0-4
2Q ■
2/ MUt(qu9u; £
22
23 -MoyJu* f/-f
Q l/ (juXfJn. a)
26
17
2 6

°)

O'
<$>

j/j — doj
-i- ■

a k OjmZcUéJ

17