Samvinnan - 01.08.1970, Side 25

lagslegan samruna svæðanna. All-
ir sjá, að þá þarf minni áherzlu
að leggja á umferðaræðar, ef
verzlunarmaðurinn býr í nám-
unda verzlunarhverfis og iðnaðar-
maðurinn í eða við iðnaðarhverfi,
heldur en ef þessir aðilar búa í
hreinum íbúðarhverfum, úthverf-
um, og þurfa um margra kíló-
metra leið að fara til vinnu á
morgnana og heim á kvöldin.
Reynsla annarra þjóða hefur
einnig sýnt, að íbúi úthverfis sit-
ur að öðrum jafnaði meir en aðr-
ir borgarar fyrir framan sjónvarp
á kvöldin og það mest af eftir-
töldum ástæðum: Engin félags-
eða menningarleg starfsemi er
innan fótmáls frá honum, og í
miðborginni finnur hann ekki
bílastæði fyrir bílinn sinn.
Sumir telja e. t. v., að nauðsyn
á sambandi við nágranna eða
menningarstarfsemi sé minni en
áður, fyrst sjónvarp og aðrir
fréttamiðlar færa okkur afþrey-
ingu inn á heimilin, en þá skulum
við ekki gleyma því, að það er
félagsþroski og samband manna
á meðal, sem er nauðsynlegt
hverri lifandi miðborg, ef hún á
að halda sinni upprunalegu þýð-
ingu sem burðarás menningar. í
hinum dreifðu borgarúthverfum
geta ekki þrifizt eða risið upp
menningarstofnanir vegna dreif-
byggðar, það eru of fáir íbúar á
hektara lands. Auk þess eru út-
hverfin ekki rétti staðurinn fyrir
sérfræðiþjónustu, lækna, lög-
fræðinga eða fyrir góða veitinga-
staði, sérverzlanir o. fl. — í út-
hverfum verða menn þorpsbúar.
Við eigum að gæta þess, að
Reykjavík sem höfuðborg íslands
verði ekki þorp, sem hvorki býð-
ur upp á kosti borgarlífs né
sveitalífs. — Meðan við þekkjum
ekki annað, getur þetta e. t. v.
verið lausn, en ekki heldur leng-
ur.
Snertipunktar í þéttbýli
í Reykjavík eigum við að geta
notið sem flestra þeirra gæða, er
erlendar borgir veita borgurum
sínum. Til þess eigum við að
beita skipulagi að örva t. d.
vaxtarmöguleika verzlunar- og
annarra þjónustufyrirtækja.
Vegna fámennis verðum við að
þétta slíka starfsemi, svo að hin-
ar ýmsu greinar, kaffihús, verzl-
anir, tómstundahallir o. s. frv.
vinni saman að því að skapa það
fjölskrúðuga snertipunkta, að
okkur finnist það vera þess virði
að dvelja þar til þess að sýna
okkur og sjá aðra, um leið og
við ósjálfrátt örvum þar alla
starfsemi og samband okkar við
aðra meðborgara. Við verðum að
mynda kjarna, sem hafa það mik-
ið aðdráttarafl, að þar geti þrif-
izt meiri og fjölbreyttari þjónusta
en Reykjavík getur veitt okkur í
dag. — Nógu þétt borg, með skyn-
samlega háu nýtingarhlutfalli,
veitir okkur mesta möguleika
sem borg, en býður okkur jafn-
framt upp á stytztu fjarlægðir í
faðm náttúrunnar.
í dag eru um 150 m2 á hvern
íbúa Reykjavíkur, en árið 1930
voru t. d. aðeins um 60 m2 á
hvern íbúa, og stafar þessi þynn-
ing borgarinnar að mestu af
auknu iðnaðarrými sem og af
auknum útivistarsvæðum. í Hook,
nýlega skipulagðri 100 þúsund
manna borg á Englandi (sú borg
hefur ekki verið byggð), er mið-
að við miklu þéttari byggð en
gert er í nýrri hverfum Reykja-
víkur. f Hook er þéttbýlið 250
íbúar á hektara í miðborgarsvæði,
175 íbúar á hektara í öðrum borg-
arhverfum og í útborgarhverfum
100 íbúar á hektara. í Háaleitis-
hverfi sem og Fossvogshverfi var
miðað við 100 íbúa á hektara. Ef
við lítum á þann hluta Reykja-
víkur, sem afmarkast af Hring-
braut og Snorrabraut niður undir
sjó, þá munu það vsra um 200
hektarar, en á því svæði búa nú
um 20 þúsund íbúar, eða 100
íbúar á hektara, en á tilsvarandi
svæði í Hook var þéttbýlið miðað
við 250 íbúa á hektara.
Allir sjá hve þjónustufyrirtækj-
um og þá um leið borgarlífinu
mundi vaxa fiskur um hrygg við
aukið þéttbýli miðborgarinnar,
auk þess sem þéttbýlið veitir
meiri möguleika til að yfirbyggja
svæði, en að því kem ég síðar.
Þéttbyggð borg er hagkvæmari í
uppbyggingu og rekstri en dreif-
byggð borg, götur og leiðslur
styttri, þjónustustofnanir eru
færri og stærri o. s. frv. En það
er ekki einungis af hagsýnis-
ástæðum, sem æskilegt væri að
þétta byggðina, heldur er þá ekki
síður verið að hugsa um borgar-
lífið. Gerum borgarmyndina fjöl-
breyttari, líflegri og segulmagn-
aðri en hún er í dag! — Látið t.
d. hugann reika til sjávarborgar
á Ítalíu, þar er gatan jafnvel dag-
stofa íbúanna. — Við þurfum
borgarlegar borgir, sem örva
íbúana og vekja þá til lífs, en
ekki svefnbæi, svefnúthverfi, sem
grafa íbúana lifandi. Ef við þétt-
um byggðina, gerum við það auð-
vitað ekki án undirbúnings. Einn
veigamesti þátturinn í slíkum
undirbúningi væri breyting eða
jafnvel gjörbylting íbúðarforma.
Þá verður að leggja megináherzlu
á að byggja íbúðir, sem þrátt
fyrir þéttbýli og aukna starfsemi
hverfisins veita okkur fulla vernd
og frið inn á við, þ. e. a. s. íbúðir
sem veita okkur meira en kosti
einbýlishúsa.
Við verðum að gœta þess að staðna elcki á stiginu blokkhús, raðhús og ein-
býlishús í röðum. Hvers vegna elclá hringi eða þyrpingar?
Mundu slíkar skýldar trelctmyndaðar gróðursvalir veita okkur meiri ánœgju
en garður einbýlishússins veitir okkur nú?