Andvari

Árgangur

Andvari - 01.01.2005, Síða 44

Andvari - 01.01.2005, Síða 44
42 TRYGGVI GÍSLASON ANDVARI Hugsuður - heimspekingur Heimspekileg hugsun Þórarins Björnssonar kom snemma í ljós. I skóla- stíl sem hann skrifar á árum sínum í Gagnfræðaskólanum á Akureyri veltir hann fyrir sér vináttunni. Þar koma þegar fram einkenni í hugsun sem settu síðar mark á orð hans í ræðu og riti, skörp athyglisgáfa og eftirtekt og frumlegar fullyrðingar en í þessum skólastíl segir hann: „Þeir eru og meinbugir vináttunnar, að í skjóli hennar þróast stundum illgresi ósjálfstæðisins.“70 Vináttan var Þórami Björnssyni alla tíð mikils virði og hann eignað- ist marga góða vini um ævina. Fremstur í flokki vina hans var Sigurður Guðmundsson skólameistari. Honum taldi Þórarinn sig eiga mest að þakka, enda vitnar hann oft til vináttu sinnar við þennan velgjörða- mann sem hann virti og dáði umfram aðra menn. Orðin í skólastílnum forðum urðu á sinn hátt forspá um meinbugi vináttu Þórarins við Sig- urð Guðmundsson því að í skjóli hennar þróaðist illgresi ósjálfstœðis- ins. Lengi hugaði hann ekki að neinum breytingum á skipulagi skólans og stjórn og vitnaði tíðum í orð Sigurðar skólameistara að breyta ekki því sem vel hefði tekist. Þegar í fyrstu skólaslitaræðu sinni vitnar hann til Sigurðar Guðmundsonar og síðan allar götur í flestum skólasetning- ar- og skólaslitaræðum sínum. Víða koma fram andstæður í orðræðum og heimspeki Þórarins Bjömssonar. Bæði notar hann andstæður sem stílbragð, eins og gert er í klassískri ræðulist, en auk þess koma fram andstæður eða mótsagnir í röksemdafærslu hans. „Sjálfstæð athugun og heilbrigð skynsemi hafði [í samfélaginu] þokað fyrir aðfenginni þekkingu, ólífrænn lærdómur var kominn í stað lifandi hyggju og brjóstvits. Þetta er sú mikla vá, sem er fyrir dyrum allra skóla. Þekking og kunnátta eru að sjálfsögðu mikils virði og nauðsynleg, ekki síst á þeirri þekkingar- og tækni-öld, sem við lifum á, en því aðeins kemur hún að gagni, að hún brjáli ekki heilbrigt vit og hugsun. [...] Látið ekki lærdóminn gera ykkur ómann- leg. Þá er hann aðeins menntunarlaus þekking. Þekkingin verður þá fyrst menntun, er hún hefir verið krufin til mergjar af frjálsri og sjálf- stæðri hugsun.“71 Frelsið er líka bæði gott og illt. í ræðu, sem hann flutti á hátíðarsam- komu Verkalýðsfélags Akureyrar 1. maí 1944, ræðir hann um frelsið sem tugmilljónir manna bíða eftir og þrá. „Frelsi er fólgið í því að geta gert allt það, sem ekki er öðrum til meins, segir í mannréttindayfirlýsing-
Síða 1
Síða 2
Síða 3
Síða 4
Síða 5
Síða 6
Síða 7
Síða 8
Síða 9
Síða 10
Síða 11
Síða 12
Síða 13
Síða 14
Síða 15
Síða 16
Síða 17
Síða 18
Síða 19
Síða 20
Síða 21
Síða 22
Síða 23
Síða 24
Síða 25
Síða 26
Síða 27
Síða 28
Síða 29
Síða 30
Síða 31
Síða 32
Síða 33
Síða 34
Síða 35
Síða 36
Síða 37
Síða 38
Síða 39
Síða 40
Síða 41
Síða 42
Síða 43
Síða 44
Síða 45
Síða 46
Síða 47
Síða 48
Síða 49
Síða 50
Síða 51
Síða 52
Síða 53
Síða 54
Síða 55
Síða 56
Síða 57
Síða 58
Síða 59
Síða 60
Síða 61
Síða 62
Síða 63
Síða 64
Síða 65
Síða 66
Síða 67
Síða 68
Síða 69
Síða 70
Síða 71
Síða 72
Síða 73
Síða 74
Síða 75
Síða 76
Síða 77
Síða 78
Síða 79
Síða 80
Síða 81
Síða 82
Síða 83
Síða 84
Síða 85
Síða 86
Síða 87
Síða 88
Síða 89
Síða 90
Síða 91
Síða 92
Síða 93
Síða 94
Síða 95
Síða 96
Síða 97
Síða 98
Síða 99
Síða 100
Síða 101
Síða 102
Síða 103
Síða 104
Síða 105
Síða 106
Síða 107
Síða 108
Síða 109
Síða 110
Síða 111
Síða 112
Síða 113
Síða 114
Síða 115
Síða 116
Síða 117
Síða 118
Síða 119
Síða 120
Síða 121
Síða 122
Síða 123
Síða 124
Síða 125
Síða 126
Síða 127
Síða 128
Síða 129
Síða 130
Síða 131
Síða 132
Síða 133
Síða 134
Síða 135
Síða 136
Síða 137
Síða 138
Síða 139
Síða 140
Síða 141
Síða 142
Síða 143
Síða 144
Síða 145
Síða 146
Síða 147
Síða 148
Síða 149
Síða 150
Síða 151
Síða 152
Síða 153
Síða 154
Síða 155
Síða 156
Síða 157
Síða 158
Síða 159
Síða 160

x

Andvari

Beinleiðis leinki

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Andvari
https://timarit.is/publication/346

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.