Andvari

Árgangur

Andvari - 01.01.2005, Síða 123

Andvari - 01.01.2005, Síða 123
ANDVARI UPPSPRETTUR TÍMANS OG VATNSINS 121 dirfsku skáldsins, en kallaði bókina „tilraun“, Vennberg lofaði „eldfjallabál mikillar ljóðlistar", en neikvæðari þóttu orð hans: „ljóðrænar kjarnorku- sprengingar“. En þessir ritdómar urðu þó til þess að Lindegren fékk starf sem ritdómari víða, einnig þýddi hann töluvert á þessum árum, m.a. Paul Valéry, Faulkner og T.S. Eliot. Smám saman vann bókin á, og 1946 var hún endur- útgefin af höfuðforlagi Svía, Bonnier. Göransson segir (bls. 227): að bókin sé eitt sérstæðasta ljóðasafn sænskrar tungu, og jafnframt eitt hið mikilvæg- asta. Á næstu árum eftir útkomu bókarinnar hafi ungt bókmenntafólk gripið hana sem túlkun á reynslu kynslóðar sinnar. Sjaldan hafi hún verið stæld, en óbeint hafi ljóðstíll hennar og afstaða („ideologiska hállning“) haft víðtæk áhrif. Eftir það birti Lindegren ljóð um einstök surrealísk málverk í bók um slíka málara, Halmstadgruppen, en fæst þeirra ljóða þóttu verð að komast með í ljóðasafn hans síðar. Sama ár, 1947, birtist svo ljóðabók hans, Sviter, en loks Vinterojfer 1954. Einungis þessar þrjár síðustu bækur eru í ljóðasafni Lindegrens. Göransson (bls. 230) gerir ráð fyrir að hann hafi ekki ort síðasta hálfan annan áratuginn, því hann hafi alltaf leitað nýrra leiða, þegar hann þóttist kominn eins langt og hann gat á tiltekinni leið, sú fullkomnunarhneigð hafi loks leitt hann til þagnar. Hvað sem því líður, varðar það ekki þessa umfjöllun, sem snertir eingöngu mannen utan vág. Peter Hallberg fjallar um þennan ljóðabálk í einum kafla síns mikla verks Diktens bildsprák, 1982. Hann gerir fyrst (bls. 522 o.áfr.) grein fyrir umfangi ljóðabálksins og formi3. Hann skiptist í 40 ljóð. Hvert þeirra er sjö línupör, þetta eru þá einskonar sónhendur, en með óvenjulegri uppsetningu þó, því venjan er annaðhvort tvö fjögurra lína erindi og tvö þriggja lína (ítalskar són- hendur), eða þrjú fjögurra lína erindi auk línupars (Shakespeare-sónhendur). Hér eru ljóðlínur auk þess mjög mislangar, allt frá 11 atkvæðum upp í 17. Ekki er endarím, og hrynjandi er óregluleg, svo kalla mætti ljóðabálkinn lausamál gætt hrynjandi, segir Hallberg (s.st.) en þeirri lýsingu andmælir Göransson (bls. 228), og segir að Lindegren hafi einmitt risið gegn slíku, sem tíðkast hafði á 4. áratugnum í Svíþjóð, en í því hafi Arthur Lundkvist verið fremstur. Nokkuð ber á stuðlun og endurtekningum á orðskipan, auk þess sem fyrir kemur að sama sérhljóð ríki í áhersluatkvæðum flestra orða í línupari. Setningaskipan er jafnan eins og í venjulegu máli, en gegn þessari reglufestu kemur sundrað myndmál (Göransson, 227). Fyrirmynd þessa sér- stæða sónhenduforms var ljóðabálkur eftir Englendinginn Lawrence Durrel, segir Göransson (bls. 228). Ekki sé ég þó annan svip en að nokkur kvæða Durrels eru sett upp í línupör. Linder (bls. 839) nefnir Dylan Thomas sem fyr- irmynd Lindegrens í þessu formi. Og eins og vikið verður að síðar, líkist bæði bragarháttur og Ijóðmál mannen utan vág sónhendusyrpu eftir Thomas. Hallberg segir (bls. 524-5) að svo njörvað sem form mannen utan vág megi þykja, þá sé erfitt að ná merkingarlegu samhengi í því, andstæð fyrir-
Síða 1
Síða 2
Síða 3
Síða 4
Síða 5
Síða 6
Síða 7
Síða 8
Síða 9
Síða 10
Síða 11
Síða 12
Síða 13
Síða 14
Síða 15
Síða 16
Síða 17
Síða 18
Síða 19
Síða 20
Síða 21
Síða 22
Síða 23
Síða 24
Síða 25
Síða 26
Síða 27
Síða 28
Síða 29
Síða 30
Síða 31
Síða 32
Síða 33
Síða 34
Síða 35
Síða 36
Síða 37
Síða 38
Síða 39
Síða 40
Síða 41
Síða 42
Síða 43
Síða 44
Síða 45
Síða 46
Síða 47
Síða 48
Síða 49
Síða 50
Síða 51
Síða 52
Síða 53
Síða 54
Síða 55
Síða 56
Síða 57
Síða 58
Síða 59
Síða 60
Síða 61
Síða 62
Síða 63
Síða 64
Síða 65
Síða 66
Síða 67
Síða 68
Síða 69
Síða 70
Síða 71
Síða 72
Síða 73
Síða 74
Síða 75
Síða 76
Síða 77
Síða 78
Síða 79
Síða 80
Síða 81
Síða 82
Síða 83
Síða 84
Síða 85
Síða 86
Síða 87
Síða 88
Síða 89
Síða 90
Síða 91
Síða 92
Síða 93
Síða 94
Síða 95
Síða 96
Síða 97
Síða 98
Síða 99
Síða 100
Síða 101
Síða 102
Síða 103
Síða 104
Síða 105
Síða 106
Síða 107
Síða 108
Síða 109
Síða 110
Síða 111
Síða 112
Síða 113
Síða 114
Síða 115
Síða 116
Síða 117
Síða 118
Síða 119
Síða 120
Síða 121
Síða 122
Síða 123
Síða 124
Síða 125
Síða 126
Síða 127
Síða 128
Síða 129
Síða 130
Síða 131
Síða 132
Síða 133
Síða 134
Síða 135
Síða 136
Síða 137
Síða 138
Síða 139
Síða 140
Síða 141
Síða 142
Síða 143
Síða 144
Síða 145
Síða 146
Síða 147
Síða 148
Síða 149
Síða 150
Síða 151
Síða 152
Síða 153
Síða 154
Síða 155
Síða 156
Síða 157
Síða 158
Síða 159
Síða 160

x

Andvari

Beinleiðis leinki

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Andvari
https://timarit.is/publication/346

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.